Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Okul Öncesi Çocukların Cinsiyetleri, Sosyal Davranışları, Mizaç Özellikleri ve Yanlış İnanç Performansları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 1, 11 - 25, 28.03.2022

Nergiz Teke , Müge Şen

https://doi.org/10.30703/cije.885512
Cited By: 3

Öz

Araştırmanın amacı okul öncesi dönem çocuklarının cinsiyetleri, sosyal davranışları, mizaçları ve yanlış inanç performansları arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırma, nicel yöntemlerden korelasyonel araştırma modelinde yürütülmüştür. Araştırmada yer alan çalışma grubunu, uygun örnekleme yöntemiyle belirlenen 2018-2019 öğretim yılında Ankara ilinde devlet anaokuluna devam eden 48-72 aylık 61 çocuk oluşturmuştur. Araştırmada veriler, Okul Öncesi Sosyal Davranış Ölçeği- Öğretmen Formu, Okul Öncesi Sosyal Davranış Ölçeği- Akran Formu, Çocuklar için Kısa Mizaç Ölçeği ve Yanlış İnanç Performansı işlemleri aracılığıyla toplanmıştır. Veriler, normal dağılım koşullarını sağlamadığından non-parametrik testler yoluyla analiz edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda akran değerlendirmesine dayalı fiziksel ve ilişkisel saldırganlık puanları, oğlan çocuklar lehine anlamlı bulunmuştur. Akran ve öğretmen değerlendirmesine dayalı olumlu sosyal davranış ve toplam yanlış inanç performansı puanları, kız çocuklar lehine anlamlı bulunmuştur. Çocukların akran değerlendirmesine dayalı fiziksel ve ilişkisel saldırganlık puanları arasında pozitif yönde yüksek düzeyde ilişki ile öğretmen değerlendirmesine dayalı fiziksel ve ilişkisel saldırganlık puanları arasında pozitif yönde yüksek düzeyde ilişki olduğu belirlenmiştir. Çocukların sıcakkanlılık alt boyutu puanları ile öğretmen değerlendirmesine dayalı ilişkisel saldırganlık puanları arasında pozitif yönde düşük düzeyde ilişki, sebatkârlık alt boyutu puanları ile akran değerlendirmesine dayalı olumlu sosyal davranış puanları arasında pozitif yönde düşük düzeyde ilişki olduğu belirlenmiştir. Toplam yanlış inanç performansları ile akran değerlendirmesine dayalı olumlu sosyal davranış puanları arasında pozitif yönde düşük düzeyde ilişki olduğu belirlenmiştir. Öğretmen ve çocukların çocuğun akranının sosyal davranışını etkileşim sürecinde yaşadıklarıyla değerlendirirken öğretmen sosyal davranışı gözlemleriyle değerlendirdiği bunun da etkileşimin öznesi olan akranların ve gözleyicisi olan öğretmenin farklı konum ve koşullarda olmaları sonucunda değerlendirmelerinde farklılığa neden olduğu düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sıcakkanlılık Sebatkârlık Tepkisellik Saldırganlık Yanlış inanç

Kaynakça

  • Altay, F. B. & Güre, A. (2012). Relationship among the parenting styles and the social competence and prosocial behaviors of the children who are attending to state and private preschools. Educational Sciences: Theory and Practice, 12(4), 2712-2718. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1002872.pdf
  • Altıntaş, M. (2014). Çocuklar için Zihin Kuramı Test Bataryası’ nın 4-5 yaş Türk çocuklarına uyarlanması, geçerlik güvenirlik çalışması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Haliç Üniversitesi, İstanbul.
  • Arı, M. & Yaban, H. (2016). Okul öncesi dönemdeki çocukların sosyal davranışları: mizaç ve duygu düzenlemenin rolü. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(1), 125-141. https://doi.org/ 10.16986/HUJE.2015014655
  • Arıkan, Z. & Tüfekçi, A. (2020). 5-6 yaş grubu çocukların zihin kuramı becerilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Çocuk ve Gelişim Dergisi, 3(6), 13-27. https://dergipark.org.tr /tr/pub/cg/issue/58726/731973
  • Aslan, Ö. M. & Tuğrul, B. (2013). Anaokuluna devam eden çocukların oyun davranışları ve oyunlarında ortaya çıkan zorbalık davranışları. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 13, 27-41. https://mjer.penpublishing.net/ makale_indir/330
  • Aydın, M. Ş. (2015). Çocuklarda (3-4 yaş) zihin kuramı ve kendini düzenleme becerisinin olumlu sosyal davranış üzerindeki etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
  • Aydın, M. S. & Karakelle, S. (2016). 3-4 yaş çocuklarında zihin kuramı ve kendini düzenleme becerisinin yardım davranışları üzerindeki etkisi. Nesne Psikoloji Dergisi, 4(8), 205-226. https://doi.org/ 10.7816/nesne-04-08-03
  • Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action. Englewood cliffs, NJ: Prentice-Hall.
  • Bee, H. & Boyd, D. (2009). Çocuk gelişim psikolojisi. (O. Gündüz, Çev.). İstanbul: Kaknüs Yayınları (2007).
  • Bierman, K. L. & Montminy, H. P. (1993). Developmental issues in social-skills assessment and intervention with children and adolescents. Behavior Modification, 17(3), 229–254. https://doi.org/10.1177/0145445 5930173002
  • Bloor, C. (2020). Temperament: A survey of psychological theories. New York: Routledge.
  • Burr, J. E., Ostrov, J. M., Jansen, E. A., Cullerton-Sen, C., & Crick, N. R. (2005). Relational aggression and friendship during early childhood:” I won't be your friend!”. Early Education & Development, 16(2), 161-184. https://doi.org/ 10.1207/s15566935eed1602_4
  • Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri (16. Baskı). Ankara: Pegem Yayınları.
  • Calero, C. I., Salles, A., Semelman, M., & Sigman, M. (2013). Age and gender dependent development of Theory of Mind in 6-to 8-years old children. Frontiers in Human Neuroscience, 7, 281. https://doi.org/ 10.3389/fnhum.2013.00281
  • Capage, L., & Watson, A. C. (2001). Individual differences in theory of mind, aggressive behavior, and social skills in young children. Early Education and Development, 12(4), 613-628. https://doi.org/10.1207/s1556693 5eed1204_7
  • Caputi, M., Lecce, S., Pagnin, A., & Banerjee, R. (2012). Longitudinal effects of theory of mind on later peer relations: the role of prosocial behavior. Developmental Psychology, 48(1), 257. https://doi.org/ 10.1037/ a0025402
  • Charman, T., Ruffman, T., & Clements, W. (2002). Is there a gender difference in false belief development? Social Development, 11(1), 1-10. https://doi.org/10.1111/ 1467-9507.00183
  • Chen, X., Zhang, G., Yin, X., Li, Y., Cao, G., Gutiérrez-García, C., & Guo, L. (2019). The relationship between self-efficacy and aggressive behavior in boxers: the mediating role of self-control. Frontiers in Psychology, 10. https://doi.org/ 10.3389/fpsyg.2019.00212
  • Chess, S., & Thomas, A. (1996). Temperament: Theory and practice. New York: Brunner/Mazel, Inc.
  • Craig, W. (2005). What is social development? W. Craig (Ed.). Childhood social development: The essential readings. Hong Kong: Blackwell Publishing.
  • Crick, N. R., Casas, J. F., & Mosher, M. (1997). Relational and overt aggression in preschool. Developmental Psychology, 33(4), 579-588. https://doi.org/10.1037/0012-1649.33.4.579
  • Crick, N. R., Ostrov, J. M., Burr, J. E., Cullerton-Sen, C., Jansen-Yeh, E., & Ralston, P. (2006). A longitudinal study of relational and physical aggression in preschool. Journal of Applied Developmental Psychology, 27(3), 254-268. https://doi.org/10.1016/j.appdev.2006.02.006
  • Del Giudice, M. (2015). Gender differences in personality and social behavior. International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences, Second Edition, 9, 750–756. https://doi.org/10.1016/B978-0-08-097086-8.25100-3
  • Doherty, M. (2008). Theory of mind: How children understand others' thoughts and feelings. NY: Psychology Press.
  • Erdinç, S. (2009). Okul öncesi dönem çocuklarında fiziksel ve ilişkisel saldırganlığın çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Ankara Üniversitesi, Ankara.
  • Erikson, E. H. (1977). Childhood and society. London: Paladin.
  • Ersan, C. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının saldırganlık düzeylerinin duygu ifade etme ve duygu düzenleme açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
  • Evans, S. C., Frazer, A. L., Blossom, J. B., & Fite, P. J. (2018). Forms and functions of aggression in early childhood. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology, 1-9. https://doi.org/10.1080/15374416.2018.1485104
  • Flavell, J. H., Flavell, E. R., & Green, F. L. (1983). Development of the appearance-reality distinction. Cognitive Psychology, 15(1), 95-120. https://doi.org/10.1016/0010-0285(83) 90005-1
  • Freedman, J. L., Sears, D.O., & Carlsmith, J.M. (1998). Sosyal psikoloji. (A. Dönmez, Çev.). Ankara: İmge Kitabevi.
  • Gower, A. L., Lingras, K. A., Mathieson, L. C., Kawabata, Y., & Crick, N. R. (2014). The role of preschool relational and physical aggression in the transition to kindergarten: Links with social-psychological adjustment. Early Education and Development, 25(5), 619-640. https://doi.org/10.1080/ 10409289.2014.844058
  • Gür, A. (2016). Çocuk evlerinde yaşayan çocuklar ile ailesiyle birlikte yaşayan çocukların akran ilişkileriyle sosyal davranışlarının incelenmesi, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
  • Gürleyik, S. & Gözün Kahraman, Ö. (2021). Okul öncesi dönem çocuklarında zihin kuramı ve akran ilişkileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(1), 201-212. https://doi.org/10.16986/ HUJE.2019055015
  • Hogrefe, G. J., Wimmer, H., & Perner, J. (1986). Ignorance versus false belief: A developmental lag in attribution of epistemic states. Child Development, 57, 567–582. https://doi.org/ 10.2307/1130337
  • Imuta, K., Henry, J. D., Slaughter, V., Selcuk, B., & Ruffman, T. (2016). Theory of mind and prosocial behavior in childhood: A meta-analytic review. Developmental Psychology, 52(8), 1192. https://doi.org/10.1037/dev0000140
  • Kagan, J. (2018). Galen's prophecy: Temperament in human nature. USA: Routledge.
  • Kamper‐DeMarco, K. E., & Ostrov, J. M. (2017). Prospective associations between peer victimization and social‐psychological adjustment problems in early childhood. Aggressive Behavior, 43(5), 471-482. https://doi.org/ 10.1002/ab.21705
  • Karaca, N.H., Gündüz, A., & Aral, N. (2011). Okul öncesi dönem çocuklarının sosyal davranışlarının incelenmesi. Kuramsal Eğitim Bilim, 4(2), 65-76. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ akukeg/issue/29343/314004
  • Karakuş, A. (2008). Okul Öncesi Sosyal Davranış Ölçeği Öğretmen Formu’nun güvenirlik ve geçerlik çalışması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
  • Kaysılı, B. K. (2013). Zihin kuramı: Otizm spektrum bozukluğu olan ve normal gelişen çocukların performanslarının karşılaştırılması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 14(01), 83-103. https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000177
  • Keçeli Kaysılı, B., & Acarlar, F. (2011). The Development of theory of mind according to false belief performance of children ages 3 to 5. Educational Sciences: Theory & Practice, 11(4), 1809-1826. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ962676.pdf
  • Keller H. & Harwood, R. (2018). İlişki oluşumuna giden gelişim rotaları ve kültür. S. Bekman ve A. Aksu Koç (Der.), İnsan gelişimi, aile ve kültür: Farklı bakış açıları. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
  • Khan, N. & Kumar, N. (2014). Gender differences in aggression among pre-school children and its impact on social competencies. International Journal of Social Science, 3, 291-297. https://ndpublisher.in/admin/issues/IJSSVSf.pdf
  • Kurtyılmaz, Y. (2011). Üniversite öğrencilerinin ilişkisel saldırganlık ile benlik saygısı, sosyal bağlılık ve sosyal kaygı düzeyleri arasındaki ilişkiler. (Yayımlanmamış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
  • Lansford, J. E., Skinner, A. T., Sorbring, E., Giunta, L. D., Deater‐Deckard, K., Dodge, K. A., ... & Uribe Tirado, L. M. (2012). Boys’ and girls’ relational and physical aggression in nine countries. Aggressive Behavior, 38(4), 298-308. https://doi.org/10.1002/ab.21433
  • Mutter, B., Alcorn, M. B., & Welsh, M. (2006). Theory of mind and executive function: Working-memory capacity and inhibitory control as predictors of false-belief task performance. Perceptual and Motor Skills, 102(3), 819-835. https://doi.org/10.2466/pms.102.3.819-835
  • Nicolaides, C. A. (2018). The effects of own and others' emotion on prosocial behavior in childhood. (Unpublished doctoral dissertation). California University, Riverside.
  • Obsuth, I., Eisner, M. P., Malti, T., & Ribeaud, D. (2015). The developmental relation between aggressive behaviour and prosocial behaviour: A 5-year longitudinal study. BMC Psychology, 3(1), 16. https://doi.org/10.1186/s40359-015-0073-4
  • O'Connor, A. M., & Evans, A. D. (2019). The role of theory of mind and social skills in predicting children’s cheating. Journal of Experimental Child Psychology, 179, 337-347. https://doi.org/10.1016/j.jecp.2018.11.018
  • Oktay, A. (2000). Yaşamın sihirli yılları: Okul öncesi dönem. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
  • Ostrov, J. M., Crick, N. R., & Keating, C. F. (2005). Gender-biased perceptions of preschoolers’ behavior: How much is aggression and prosocial behavior in the eye of the beholder?. Sex Roles: A Journal of Research, 52(5-6), 393-398. https://doi.org/10.1007/s11199-005-2681-6
  • Ostrov, J. M., Kamper, K. E., Hart, E. J., Godleski, S. A., & Blakely-McClure, S. J. (2014). A gender-balanced approach to the study of peer victimization and aggression subtypes in early childhood. Development and Psychopathology, 26(3), 575-587. https://doi.org/10.1017/S0954579414000248
  • Ostrov, J. M., Woods, K. E., Jansen, E. A., Casas, J. F., & Crick, N. R. (2004). An observational study of delivered and received aggression, gender, and socialpsychological adjustment in preschool: “This white crayon doesn’t work…”. Early Childhood Research Quarterly, 19(2), 355-371. https://doi.org/10.1016/j.ecresq.2004.04.009
  • Öztürker, B. (2014). 6 yaş çocuklarının olumlu sosyal davranışları ile anne ve öğretmen özgeciliği arasındaki ilişkilerin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
  • Pallant, J. (2016). SPSS kullanma kılavuzu: SPSS ile adım adım veri analizi (S. Balcı ve B. Ahi, Çev.). Ankara: Anı Yayıncılık (2002).
  • Piaget, J. (1973). The psychology of intelligence. N.J: Adams Littlefield.
  • Prior, M., Sanson, A., ve Oberklaid, F. (1989). The Australian temperament project. In G. A. Kohnstamm, J. E. Bates, & M. K. Rothbart (Eds.), Temperament in childhood (pp. 537-556). Chichester: John Wiley ve Sons.
  • Renouf, A., Brendgen, M., Parent, S., Vitaro, F., Zelazo, P.D., Boivin, M., ... & Séguin, J. R. (2010). Relations between theory of mind and indirect and physical aggression in kindergarten: Evidence of the moderating role of prosocial behaviors. Social Development, 19(3), 535-555. https://doi.org/ 10.1111/j.1467-9507.2009.00552.x
  • RTÜK (2005). Televizyon programlarındaki şiddet içeriğinin, müstehcenliğin ve mahremiyet ihlǎllerinin izleyicilerin ruh sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri. http://www.ihsandag.gen.tr/ index_dosyalar/RTUKRAPORUekleriyle.pdf adresinden 15 Ekim 2021 tarihinde edinilmiştir.
  • Sarı, B. & Altun, D. (2018). Okul öncesi dönem çocuklarının hikâye anlama ile zihin kuramı becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(4), 945-960. https://doi.org/10.16916/aded.441307
  • Selçuk, B. & Yeniad, N. (2017). Dezavantajlı koşullarda yetişen çocuklarda yönetici işlev ve zihin kuramı gelişimi. (Ç. Aydın, T. Göksun, A. C.Küntay ve D. Tahiroğlu, Der.). Aklın Çocuk Hali: Zihin Gelişimi Araştırmaları. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
  • Şen, M. (2009). 3-6 yaş grubu çocukların sosyal davranışlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
  • Şen, M. & Arı, M. (2011). Okulöncesi Sosyal Davranış Ölçeği- Öğretmen Formu’ nun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 44(2), 1-28. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000001222
  • Şen, M. & Teke, N. (2019). Okul Öncesi Sosyal Davranış Ölçeği- Akran Formu'nun Türkçe geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 20(Ek sayı-1), 82-90. https://doi.org/10.5455/apd.39715
  • Şimşek, A. A., & Öner, R. V. (2015). Türkiye’de hegemonik erkeklik: Medyada ve hukukta izler, dönüşümler ve olasılıklar. Global Media Journal: Turkish Edition, 6(11), 447-477. https://globalmediajournaltr.yeditepe.edu.tr/guz-2015-sayisi-fall-2015-issue
  • Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2015). Çok değişkenli istatistiklerin kullanımı. Ankara: Nobel Yayıncılık (2013).
  • Taymaz Sarı, O. (2011). Zihin Kuramı hikâyeleri testinin Türk çocuklarına uyarlanması ve okul öncesi dönemdeki normal gelişim gösteren, zihin engelli ve otizmli çocukların Zihin Kuramı gelişimlerinin karşılaştırılması (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Uçar, E. (2017). Okul öncesi dönem (48 - 72 ay) çocuklarında ilişkisel ve fiziksel saldırganlığın mizaç ve çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Haliç Üniversitesi, İstanbul.
  • Uluyurt, F. (2012). Bazı değişkenlere göre okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 5-6 yaş grubu çocuklarının akran ilişkileri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
  • Vatandaş, C. (2007). Toplumsal cinsiyet ve cinsiyet rollerinin algılanışı. Istanbul Journal of Sociological Studies, (35), 29-56. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/100951
  • Werner, E. E. (1989). High-risk children in young adulthood: A longitudinal study from birth to 32 years. American Journal of Orthopsychiatry, 59(2), 72–81. https://doi.org/10.1111/ j.1939-0025.1989.tb01636.x
  • Wu, Z., & Su, Y. (2014). How do preschoolers’ sharing behaviors relate to their theory of mind understanding?. Journal of Experimental Child Psychology, 120, 73-86. https://doi.org/10.1016/j.jecp.2013.11.007
  • Qian, G., Chen, X., Jiang, S., Guo, X., Tian, L., & Dou, G. (2020). Temperament and sibling relationships: The mediating effect of social competence and behavior. Current Psychology, 1-7. https://doi.org/10.1007/s12144-020-01080-w
  • Yağmurlu, B. & Sanson, A. (2004). The relations between parenting stress, goals and practices and child temperament: Evidence from Australia. International Journal of Psychology. Abstracts of the International Congress of Psychology, China, 39, 138.
  • Yağmurlu, B., Sanson, A., & Köymen, S. B. (2005). Ebeveynlerin ve çocuk mizacının olumlu sosyal davranış gelişimine etkileri: Zihin kuramının belirleyici rolü. Türk Psikoloji Dergisi, 20(55), 1-20. https://www.psikolog.org.tr/tr/yayinlar/dergiler/ 1031828/tpd1300443320050000m000170.pdf

An Investigation of the Relationship Among Gender, Social Behavior, Temperament Characteristics and False Belief Performances in Preschool Children

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 1, 11 - 25, 28.03.2022

Nergiz Teke , Müge Şen

https://doi.org/10.30703/cije.885512
Cited By: 3

Öz

The aim of this study is to investigate the relationship between gender, social behavior, temperament and false belief performances in preschool children. The research study was conducted with the quantitative correlational research method. The sample of the study was 61 children of the 48-72 month age group, selected by means of convenience sampling from a population of children attending public preschools in Ankara in the 2018-2019 academic year. The data of the research study was collected with the Preschool Social Behavior Scale – Teacher Form and Peer Form, the Short Temperament Scale for Children and the False Belief Performance Tasks. As the collected data did not meet the normal distribution conditions, it was analyzed by non-parametric tests. As a result of analysis, it was found that peer based assessment of physical and relational aggression scores were significant for boys. The scores for peer and teacher based assessment of prosocial behavior and total false belief performance was found significant in girls. A high level positively significant relationship between peer based assessment of physical and relational aggression scores was found in the children and also for the teacher based assessment of physical and relational aggression scores. Results showed that the children had a low level positive relationship between approach sub-scale scores and teacher based assessment of relational aggression and a low level positive relationship between the persistence sub-scale scores and peer based assessment of prosocial behavior scores. A low level positive relationship was also found between total false belief performances and prosocial behavior scores. It is thought that while the teacher and children evaluate the social behavior of the child's peer with what they experience in the interaction process, the teacher evaluates the social behavior with his observations, which causes differences in their evaluations as a result of the fact that the peers who are the subject of the interaction and the teacher who is the observer are in different positions and conditions.

Anahtar Kelimeler

Aggression Approach Persistence Reactivity Rhythmicity False belief

Kaynakça

  • Altay, F. B. & Güre, A. (2012). Relationship among the parenting styles and the social competence and prosocial behaviors of the children who are attending to state and private preschools. Educational Sciences: Theory and Practice, 12(4), 2712-2718. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1002872.pdf
  • Altıntaş, M. (2014). Çocuklar için Zihin Kuramı Test Bataryası’ nın 4-5 yaş Türk çocuklarına uyarlanması, geçerlik güvenirlik çalışması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Haliç Üniversitesi, İstanbul.
  • Arı, M. & Yaban, H. (2016). Okul öncesi dönemdeki çocukların sosyal davranışları: mizaç ve duygu düzenlemenin rolü. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(1), 125-141. https://doi.org/ 10.16986/HUJE.2015014655
  • Arıkan, Z. & Tüfekçi, A. (2020). 5-6 yaş grubu çocukların zihin kuramı becerilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Çocuk ve Gelişim Dergisi, 3(6), 13-27. https://dergipark.org.tr /tr/pub/cg/issue/58726/731973
  • Aslan, Ö. M. & Tuğrul, B. (2013). Anaokuluna devam eden çocukların oyun davranışları ve oyunlarında ortaya çıkan zorbalık davranışları. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 13, 27-41. https://mjer.penpublishing.net/ makale_indir/330
  • Aydın, M. Ş. (2015). Çocuklarda (3-4 yaş) zihin kuramı ve kendini düzenleme becerisinin olumlu sosyal davranış üzerindeki etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
  • Aydın, M. S. & Karakelle, S. (2016). 3-4 yaş çocuklarında zihin kuramı ve kendini düzenleme becerisinin yardım davranışları üzerindeki etkisi. Nesne Psikoloji Dergisi, 4(8), 205-226. https://doi.org/ 10.7816/nesne-04-08-03
  • Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action. Englewood cliffs, NJ: Prentice-Hall.
  • Bee, H. & Boyd, D. (2009). Çocuk gelişim psikolojisi. (O. Gündüz, Çev.). İstanbul: Kaknüs Yayınları (2007).
  • Bierman, K. L. & Montminy, H. P. (1993). Developmental issues in social-skills assessment and intervention with children and adolescents. Behavior Modification, 17(3), 229–254. https://doi.org/10.1177/0145445 5930173002
  • Bloor, C. (2020). Temperament: A survey of psychological theories. New York: Routledge.
  • Burr, J. E., Ostrov, J. M., Jansen, E. A., Cullerton-Sen, C., & Crick, N. R. (2005). Relational aggression and friendship during early childhood:” I won't be your friend!”. Early Education & Development, 16(2), 161-184. https://doi.org/ 10.1207/s15566935eed1602_4
  • Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri (16. Baskı). Ankara: Pegem Yayınları.
  • Calero, C. I., Salles, A., Semelman, M., & Sigman, M. (2013). Age and gender dependent development of Theory of Mind in 6-to 8-years old children. Frontiers in Human Neuroscience, 7, 281. https://doi.org/ 10.3389/fnhum.2013.00281
  • Capage, L., & Watson, A. C. (2001). Individual differences in theory of mind, aggressive behavior, and social skills in young children. Early Education and Development, 12(4), 613-628. https://doi.org/10.1207/s1556693 5eed1204_7
  • Caputi, M., Lecce, S., Pagnin, A., & Banerjee, R. (2012). Longitudinal effects of theory of mind on later peer relations: the role of prosocial behavior. Developmental Psychology, 48(1), 257. https://doi.org/ 10.1037/ a0025402
  • Charman, T., Ruffman, T., & Clements, W. (2002). Is there a gender difference in false belief development? Social Development, 11(1), 1-10. https://doi.org/10.1111/ 1467-9507.00183
  • Chen, X., Zhang, G., Yin, X., Li, Y., Cao, G., Gutiérrez-García, C., & Guo, L. (2019). The relationship between self-efficacy and aggressive behavior in boxers: the mediating role of self-control. Frontiers in Psychology, 10. https://doi.org/ 10.3389/fpsyg.2019.00212
  • Chess, S., & Thomas, A. (1996). Temperament: Theory and practice. New York: Brunner/Mazel, Inc.
  • Craig, W. (2005). What is social development? W. Craig (Ed.). Childhood social development: The essential readings. Hong Kong: Blackwell Publishing.
  • Crick, N. R., Casas, J. F., & Mosher, M. (1997). Relational and overt aggression in preschool. Developmental Psychology, 33(4), 579-588. https://doi.org/10.1037/0012-1649.33.4.579
  • Crick, N. R., Ostrov, J. M., Burr, J. E., Cullerton-Sen, C., Jansen-Yeh, E., & Ralston, P. (2006). A longitudinal study of relational and physical aggression in preschool. Journal of Applied Developmental Psychology, 27(3), 254-268. https://doi.org/10.1016/j.appdev.2006.02.006
  • Del Giudice, M. (2015). Gender differences in personality and social behavior. International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences, Second Edition, 9, 750–756. https://doi.org/10.1016/B978-0-08-097086-8.25100-3
  • Doherty, M. (2008). Theory of mind: How children understand others' thoughts and feelings. NY: Psychology Press.
  • Erdinç, S. (2009). Okul öncesi dönem çocuklarında fiziksel ve ilişkisel saldırganlığın çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Ankara Üniversitesi, Ankara.
  • Erikson, E. H. (1977). Childhood and society. London: Paladin.
  • Ersan, C. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının saldırganlık düzeylerinin duygu ifade etme ve duygu düzenleme açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
  • Evans, S. C., Frazer, A. L., Blossom, J. B., & Fite, P. J. (2018). Forms and functions of aggression in early childhood. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology, 1-9. https://doi.org/10.1080/15374416.2018.1485104
  • Flavell, J. H., Flavell, E. R., & Green, F. L. (1983). Development of the appearance-reality distinction. Cognitive Psychology, 15(1), 95-120. https://doi.org/10.1016/0010-0285(83) 90005-1
  • Freedman, J. L., Sears, D.O., & Carlsmith, J.M. (1998). Sosyal psikoloji. (A. Dönmez, Çev.). Ankara: İmge Kitabevi.
  • Gower, A. L., Lingras, K. A., Mathieson, L. C., Kawabata, Y., & Crick, N. R. (2014). The role of preschool relational and physical aggression in the transition to kindergarten: Links with social-psychological adjustment. Early Education and Development, 25(5), 619-640. https://doi.org/10.1080/ 10409289.2014.844058
  • Gür, A. (2016). Çocuk evlerinde yaşayan çocuklar ile ailesiyle birlikte yaşayan çocukların akran ilişkileriyle sosyal davranışlarının incelenmesi, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
  • Gürleyik, S. & Gözün Kahraman, Ö. (2021). Okul öncesi dönem çocuklarında zihin kuramı ve akran ilişkileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(1), 201-212. https://doi.org/10.16986/ HUJE.2019055015
  • Hogrefe, G. J., Wimmer, H., & Perner, J. (1986). Ignorance versus false belief: A developmental lag in attribution of epistemic states. Child Development, 57, 567–582. https://doi.org/ 10.2307/1130337
  • Imuta, K., Henry, J. D., Slaughter, V., Selcuk, B., & Ruffman, T. (2016). Theory of mind and prosocial behavior in childhood: A meta-analytic review. Developmental Psychology, 52(8), 1192. https://doi.org/10.1037/dev0000140
  • Kagan, J. (2018). Galen's prophecy: Temperament in human nature. USA: Routledge.
  • Kamper‐DeMarco, K. E., & Ostrov, J. M. (2017). Prospective associations between peer victimization and social‐psychological adjustment problems in early childhood. Aggressive Behavior, 43(5), 471-482. https://doi.org/ 10.1002/ab.21705
  • Karaca, N.H., Gündüz, A., & Aral, N. (2011). Okul öncesi dönem çocuklarının sosyal davranışlarının incelenmesi. Kuramsal Eğitim Bilim, 4(2), 65-76. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ akukeg/issue/29343/314004
  • Karakuş, A. (2008). Okul Öncesi Sosyal Davranış Ölçeği Öğretmen Formu’nun güvenirlik ve geçerlik çalışması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
  • Kaysılı, B. K. (2013). Zihin kuramı: Otizm spektrum bozukluğu olan ve normal gelişen çocukların performanslarının karşılaştırılması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 14(01), 83-103. https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000177
  • Keçeli Kaysılı, B., & Acarlar, F. (2011). The Development of theory of mind according to false belief performance of children ages 3 to 5. Educational Sciences: Theory & Practice, 11(4), 1809-1826. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ962676.pdf
  • Keller H. & Harwood, R. (2018). İlişki oluşumuna giden gelişim rotaları ve kültür. S. Bekman ve A. Aksu Koç (Der.), İnsan gelişimi, aile ve kültür: Farklı bakış açıları. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
  • Khan, N. & Kumar, N. (2014). Gender differences in aggression among pre-school children and its impact on social competencies. International Journal of Social Science, 3, 291-297. https://ndpublisher.in/admin/issues/IJSSVSf.pdf
  • Kurtyılmaz, Y. (2011). Üniversite öğrencilerinin ilişkisel saldırganlık ile benlik saygısı, sosyal bağlılık ve sosyal kaygı düzeyleri arasındaki ilişkiler. (Yayımlanmamış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
  • Lansford, J. E., Skinner, A. T., Sorbring, E., Giunta, L. D., Deater‐Deckard, K., Dodge, K. A., ... & Uribe Tirado, L. M. (2012). Boys’ and girls’ relational and physical aggression in nine countries. Aggressive Behavior, 38(4), 298-308. https://doi.org/10.1002/ab.21433
  • Mutter, B., Alcorn, M. B., & Welsh, M. (2006). Theory of mind and executive function: Working-memory capacity and inhibitory control as predictors of false-belief task performance. Perceptual and Motor Skills, 102(3), 819-835. https://doi.org/10.2466/pms.102.3.819-835
  • Nicolaides, C. A. (2018). The effects of own and others' emotion on prosocial behavior in childhood. (Unpublished doctoral dissertation). California University, Riverside.
  • Obsuth, I., Eisner, M. P., Malti, T., & Ribeaud, D. (2015). The developmental relation between aggressive behaviour and prosocial behaviour: A 5-year longitudinal study. BMC Psychology, 3(1), 16. https://doi.org/10.1186/s40359-015-0073-4
  • O'Connor, A. M., & Evans, A. D. (2019). The role of theory of mind and social skills in predicting children’s cheating. Journal of Experimental Child Psychology, 179, 337-347. https://doi.org/10.1016/j.jecp.2018.11.018
  • Oktay, A. (2000). Yaşamın sihirli yılları: Okul öncesi dönem. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
  • Ostrov, J. M., Crick, N. R., & Keating, C. F. (2005). Gender-biased perceptions of preschoolers’ behavior: How much is aggression and prosocial behavior in the eye of the beholder?. Sex Roles: A Journal of Research, 52(5-6), 393-398. https://doi.org/10.1007/s11199-005-2681-6
  • Ostrov, J. M., Kamper, K. E., Hart, E. J., Godleski, S. A., & Blakely-McClure, S. J. (2014). A gender-balanced approach to the study of peer victimization and aggression subtypes in early childhood. Development and Psychopathology, 26(3), 575-587. https://doi.org/10.1017/S0954579414000248
  • Ostrov, J. M., Woods, K. E., Jansen, E. A., Casas, J. F., & Crick, N. R. (2004). An observational study of delivered and received aggression, gender, and socialpsychological adjustment in preschool: “This white crayon doesn’t work…”. Early Childhood Research Quarterly, 19(2), 355-371. https://doi.org/10.1016/j.ecresq.2004.04.009
  • Öztürker, B. (2014). 6 yaş çocuklarının olumlu sosyal davranışları ile anne ve öğretmen özgeciliği arasındaki ilişkilerin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
  • Pallant, J. (2016). SPSS kullanma kılavuzu: SPSS ile adım adım veri analizi (S. Balcı ve B. Ahi, Çev.). Ankara: Anı Yayıncılık (2002).
  • Piaget, J. (1973). The psychology of intelligence. N.J: Adams Littlefield.
  • Prior, M., Sanson, A., ve Oberklaid, F. (1989). The Australian temperament project. In G. A. Kohnstamm, J. E. Bates, & M. K. Rothbart (Eds.), Temperament in childhood (pp. 537-556). Chichester: John Wiley ve Sons.
  • Renouf, A., Brendgen, M., Parent, S., Vitaro, F., Zelazo, P.D., Boivin, M., ... & Séguin, J. R. (2010). Relations between theory of mind and indirect and physical aggression in kindergarten: Evidence of the moderating role of prosocial behaviors. Social Development, 19(3), 535-555. https://doi.org/ 10.1111/j.1467-9507.2009.00552.x
  • RTÜK (2005). Televizyon programlarındaki şiddet içeriğinin, müstehcenliğin ve mahremiyet ihlǎllerinin izleyicilerin ruh sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri. http://www.ihsandag.gen.tr/ index_dosyalar/RTUKRAPORUekleriyle.pdf adresinden 15 Ekim 2021 tarihinde edinilmiştir.
  • Sarı, B. & Altun, D. (2018). Okul öncesi dönem çocuklarının hikâye anlama ile zihin kuramı becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(4), 945-960. https://doi.org/10.16916/aded.441307
  • Selçuk, B. & Yeniad, N. (2017). Dezavantajlı koşullarda yetişen çocuklarda yönetici işlev ve zihin kuramı gelişimi. (Ç. Aydın, T. Göksun, A. C.Küntay ve D. Tahiroğlu, Der.). Aklın Çocuk Hali: Zihin Gelişimi Araştırmaları. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
  • Şen, M. (2009). 3-6 yaş grubu çocukların sosyal davranışlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
  • Şen, M. & Arı, M. (2011). Okulöncesi Sosyal Davranış Ölçeği- Öğretmen Formu’ nun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 44(2), 1-28. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000001222
  • Şen, M. & Teke, N. (2019). Okul Öncesi Sosyal Davranış Ölçeği- Akran Formu'nun Türkçe geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 20(Ek sayı-1), 82-90. https://doi.org/10.5455/apd.39715
  • Şimşek, A. A., & Öner, R. V. (2015). Türkiye’de hegemonik erkeklik: Medyada ve hukukta izler, dönüşümler ve olasılıklar. Global Media Journal: Turkish Edition, 6(11), 447-477. https://globalmediajournaltr.yeditepe.edu.tr/guz-2015-sayisi-fall-2015-issue
  • Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2015). Çok değişkenli istatistiklerin kullanımı. Ankara: Nobel Yayıncılık (2013).
  • Taymaz Sarı, O. (2011). Zihin Kuramı hikâyeleri testinin Türk çocuklarına uyarlanması ve okul öncesi dönemdeki normal gelişim gösteren, zihin engelli ve otizmli çocukların Zihin Kuramı gelişimlerinin karşılaştırılması (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Uçar, E. (2017). Okul öncesi dönem (48 - 72 ay) çocuklarında ilişkisel ve fiziksel saldırganlığın mizaç ve çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Haliç Üniversitesi, İstanbul.
  • Uluyurt, F. (2012). Bazı değişkenlere göre okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 5-6 yaş grubu çocuklarının akran ilişkileri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
  • Vatandaş, C. (2007). Toplumsal cinsiyet ve cinsiyet rollerinin algılanışı. Istanbul Journal of Sociological Studies, (35), 29-56. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/100951
  • Werner, E. E. (1989). High-risk children in young adulthood: A longitudinal study from birth to 32 years. American Journal of Orthopsychiatry, 59(2), 72–81. https://doi.org/10.1111/ j.1939-0025.1989.tb01636.x
  • Wu, Z., & Su, Y. (2014). How do preschoolers’ sharing behaviors relate to their theory of mind understanding?. Journal of Experimental Child Psychology, 120, 73-86. https://doi.org/10.1016/j.jecp.2013.11.007
  • Qian, G., Chen, X., Jiang, S., Guo, X., Tian, L., & Dou, G. (2020). Temperament and sibling relationships: The mediating effect of social competence and behavior. Current Psychology, 1-7. https://doi.org/10.1007/s12144-020-01080-w
  • Yağmurlu, B. & Sanson, A. (2004). The relations between parenting stress, goals and practices and child temperament: Evidence from Australia. International Journal of Psychology. Abstracts of the International Congress of Psychology, China, 39, 138.
  • Yağmurlu, B., Sanson, A., & Köymen, S. B. (2005). Ebeveynlerin ve çocuk mizacının olumlu sosyal davranış gelişimine etkileri: Zihin kuramının belirleyici rolü. Türk Psikoloji Dergisi, 20(55), 1-20. https://www.psikolog.org.tr/tr/yayinlar/dergiler/ 1031828/tpd1300443320050000m000170.pdf
Toplam 75 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Nergiz Teke 0000-0002-7281-7509

Müge Şen 0000-0003-4854-6531

Yayımlanma Tarihi 28 Mart 2022
Yayımlandığı Sayı Yıl 2022Cilt: 11 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Teke, N., & Şen, M. (2022). Okul Öncesi Çocukların Cinsiyetleri, Sosyal Davranışları, Mizaç Özellikleri ve Yanlış İnanç Performansları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 11(1), 11-25. https://doi.org/10.30703/cije.885512

Cited By

36-72 Aylık Çocukların Saldırganlık Yönelimlerinin İncelenmesi: Bir Karma Yöntem Araştırması
Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi
https://doi.org/10.29065/usakead.1445123
TEMPERAMENT AND PARENT-CHILD RELATIONSHIP AS PREDICTORS OF PROSOCIAL BEHAVIOR OF 60-72-MONTH-OLD CHILDREN
International Online Journal of Primary Education
https://doi.org/10.55020/iojpe.1174856
OKUL ÖNCESİ ÇOCUKLARDA MİZAÇ-ZORBALIK İLİŞKİSİ VE MİZAÇ ÖZELLİKLERİNİN ZORBALIK DAVRANIŞLARINA ETKİSİ
Asya Studies
https://doi.org/10.31455/asya.1257325
 Kapak Resmi İndir

e-ISSN: 2147-1606

14550        14551