Gender roles are important for individuals in socialization process and school, and textbooks are important in their formation. The school is an institution where gender identities are matured as main place in where the cultural and social values are transferred and reproduced. It is very important to ensure the transfer of gender roles to new generations through two important lessons taught at primary school and social content and life knowledge that are intertwined with life and textbooks taught in these lessons. The aim of this study is to evaluate the social studies textbook in terms of gender in the fourth year of primary school in the 2019-2020 academic year. For this aim, in the texts and images of the 4th grade social studies textbook; the gender variation of the objects and colors identified with individuals, behavioral patterns and family roles drawn to individuals, professional choices of individuals, personal occupation and actions of individuals; whether individuals are active or passive according to the gender perspective of the society; an answer was sought for the situation of stereotyped expressions, which were shaped according to the different variables of gender in the language. In this study, document review that is one of the qualitative research methods was used. The data obtained from the sources scanned throughout the study were evaluated using the content analysis method. At the end of the study, it was concluded that the use of gender discourses in the textbook and the presentation of gender roles were prepared via sensitivity in general, but this level of sensitivity was insufficient.
Primary school social studies textbook gender document review content analysis
Toplumsallaşma sürecinde bireylerde cinsiyet rolleri önemli olup, bu rollerin oluşmasında okulun ve ders kitaplarının önemi büyüktür. Okul, kültürel ve toplumsal değerlerin aktarıldığı ve tekrar üretildiği ana mekân olarak, toplumsal cinsiyet kimliklerinin de olgunlaştırıldığı bir kurum durumundadır. Toplumsal cinsiyet rollerinin, ilkokul düzeyinde okutulan ve içerik olarak hayatla iç içe olan Sosyal Bilgiler ve Hayat Bilgisi gibi iki önemli ders ve bu derslerde okutulan ders kitapları aracılığı ile yeni nesillere, doğru aktarımının sağlanması oldukça önemlidir. Çalışmanın amacı 2019-2020 eğitim öğretim yılında ilkokul dördüncü sınıfta Sosyal Bilgiler ders kitabının toplumsal cinsiyet açısından değerlendirilmesidir. Bu amaç doğrultusunda 4. sınıf sosyal bilgiler ders kitabındaki metin ve görsellerde; bireylerle özdeşleştirilen nesne ve renklerin, bireylere çizilen davranış kalıpları ve aile içi rollerin, bireylerin meslek seçimlerinin, bireylerin kişisel uğraşı ve eylemlerinin toplumsal cinsiyet açısından değişkenlik gösterme durumlarına; bireylerin toplumun cinsiyetlere bakış açısına göre etken veya edilgen olma durumlarına; dil içinde toplumsal cinsiyetin farklı değişkenlerine göre şekillenmiş olan kalıplaşmış ifadelerin yer alma durumlarına cevap aranmıştır. Bu çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olan doküman incelemesi kullanılmıştır. Çalışma boyunca taranan kaynaklardan elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle değerlendirilmiştir. Çalışma sonunda inceleme kapsamında yer alan ders kitabındaki cinsiyet söylemlerinin kullanılış şekli ve toplumsal cinsiyet rollerinin sunuluşunun genel anlamda duyarlılıkla hazırlandığı fakat bu duyarlılık seviyesinin yeterli olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
sosyal bilgiler ders kitabı İlkokul toplumsal cinsiyet doküman incelemesi içerik analiz
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Bölüm | Araştırma Makalesi |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 26 Mart 2021 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021Cilt: 10 Sayı: 1 |
e-ISSN: 2147-1606