The Association Between Middle School Students’ Competence Of Making Decisions About Profession In Terms Of Various Variables
Öz
The objective of this study is to examine the
association between secondary school students’ career decision-making
self-efficacy. in terms of gender, grade, parent educational status and
academic self-perception. This study was conducted with a total of 459 seventh
and eighth graders in Samsun, Atakum during the 2015-2016 academic year. Career
decision-making self-efficacy scale (CDMSES) developed by Bacanlı (2004) and
the personal information form prepared by the researcher were used in the
study. The data were analyzed by using SPSS 20.00 package program. Normality
distributions of data were examined. After the data were analyzed in terms of
normality, unrelated independent samples t test and one way variance analysis
(ANOVA) were used for the values that showed normal distribution; Kruskal
Wallis and Mann-Whitney U-Test were used for used for the values that did not
show normal distribution. Tukey test analysis technique was used to find out
between which groups the differences were. .05 error level was considered in
the statistical assessment of the data. Career decision-making self-efficacy
level was examined in terms of gender, grade, parent educational status and
academic self-perception and significant differences were found in all
variables. In terms of professional competence, female students were higher
than male students and 7th grade students were higher than 8th grade students.
There are diffrences between families
with levels of education and families with low levels of education. According
to self academic achievement perception, there are significant differences
between groups. The results obtained were interpreted in the light of
literature and suggestions were made.
Anahtar Kelimeler
Profession Career Choice Professional Decision Middle School Perfection
Kaynakça
- Akçam, S.(2012). İlköğretim 6, 7 ve 8. Sınıf öğrencilerinin bilişüstü farkındalık düzeylerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir
- Akdeniz, S. (2009). Ergenlerin meslek kararı verme yetkinlik algılarının algılanan anne baba tutumu ve bazı özlük nitelikleri açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
- Ankaralıgil, S.,Y.(2009). İlköğretim 6. Ve 7. Sınıf Öğrencilerinde Medya Okuryazarlığı ve Eleştirel Düşünme Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Akın, E. ve Çeçen, M.A. (2014). Ortaokul öğrencilerinin okuma stratejileri üstbilişsel farkındalık düzeylerinin değerlendirilmesi (Muş-Bulanık Örneği). Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 9 (8), 91-110. Doi:10.7827/TurkishStudies.6988
- Bacanlı, F., Sürücü, M.( 2006). Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi.45, 7-35.
- Bandura, A. (1969). Principles of Behaviour Modification. New York: Holt, Rinehart,& Winston.
- Bandura, A. (1986). Social Foundation of Thought and Action: A Social Cognitive Theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
- Bozgeyikli, H. (2004). Meslek Kararı Verme Yetkinlik Ölçeğinin Geliştirilmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11, 221-234.
- Bozgeyikli, H., Bacanlı, F. Doğan, H. (2009). İlköğretim Sekizinci Sınıf Öğrencilerinin Meslek Kararı Verme Yetkinliklerinin Yordayıcılarının İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21,125-136.
- Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum (14. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
- Çınar,Ç.(2011). Lise son sınıf öğrencilerinin meslek seçimi kararlarında benlik algısının önemi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Gömleksiz, M. N., Cüro, E. (2011). Sosyal Bilgiler dersinde yer alan değerlere ilişkin öğrenci tutumlarının değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi [Bağlantıda]. 8:1. Erişim: http://www.insanbilimleri.com
- Hamamcı, Z. ve Hamurlu, M. K. (2005). Anne Babaların Meslek Gelişimine Yardımcı Olmaya Yönelik Tutumları ve Bilgi Düzeylerinin Çocuklarının Mesleki Kararsızlıkları İle İlişkisi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(10), 55-69.
- Kuzgun, Y. (2000). Meslek Danışmanlığı: Kuramlar, uygulamalar. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Krumboltz, J. D., & Henderson, S. J. (2002). A learning theory for career counselors. In S. G. Niles (Ed.), Adult career development: Concepts, issues and practices 3, 41–58.
- Lent, R. W., Brown, S. D., & Hackett, G. (2000). Contextual supports and barriers to career choice: A social cognitive analysis. Journal of Counseling Psychology, 47, 36-49
- Lent, R. W., Brown, S. D., Hackett, G. (1994). Toward a unifying social cognitive theory of and career academic interest, choice, and performance. Journal of Vocational Behavior, 45, 79-122.
- Lent, R. W., Brown, S. D., Hackett, G. (1996). Career development from a social cognitive perspective. In D. Brown, L. Brooks, & Associates (3I ed.), Career Choice and Development: applying Contemporary Theories to Practice(373-421). San Francisco: Jossey-Bass.
- Lent, R. W., Brown, S. D., ve Larkin, K. C. (1984). Relations of self-efficacy expectations to academic achievement and persistence. Journal of Counseling Psychology, 31, 356-362.
- Öztemel, K. (2012). Kariyer kararsızlığı ile mesleki karar verme öz yetkinlik ve kontrol odağı arasındaki ilişkiler. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(2), 459-472(2012)
- Özyürek, R., Kılıç, A., Meral.(2002). Üniversite Öğrencilerinin Meslek Seçimi Kararlarında Kendilerine Yardım Eden Kaynakların Belirlenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2, 17,33-42.
- Şeker, G. (2013). Lise öğrencilerinde meslek kararı verme yetkinliği ve kariyer denetim odağının incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi, Ankara.
- Yılmaz, E., Yiğit, R., Kaşarcı, İ. (2012). İlköğretim öğrencilerinin özyeterlilik düzeylerinin akademik başarı ve bazı değişkinler açısından incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23,6, 371 – 388.
- Vurucu, F.(2010). Meslek lisesi öğrencilerinin meslek seçimi yeterliliği ve meslek seçimini etkileyen faktörler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Yılmaz, M. T. (2004). Okullardaki mesleki rehberlik uygulamalarında iki temel sorun öğrencilerin alan/bölümlere yönelik “mesleki benlik tasarımları”nın oluşumuna, okul ortamının etkisi üzerine bir inceleme. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayında sunulan bildiri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Malatya.
Öz
Bu çalışmanın amacı ortaokul
öğrencilerinin meslek kararı verme yetkinliği düzeyini cinsiyet, sınıf düzeyi,
anne-baba eğitim düzeyi ve kendini akademik olarak algılama düzeyi değişkenleri
açısından incelemektir. Bu çalışma 2015-2016 eğitim-öğretim yılı Samsun İli
Atakum İlçesinde öğrenim gören 7. ve 8. sınıf toplam 459 ortaokul öğrencisi
üzerinde yapılmıştır. Çalışmada veri toplama aracı olarak Bacanlı (2004)
tarafından geliştirilen Meslek Kararı Verme Yetkinliği Ölçeği (MKVYÖ) ve
araştırmacı tarafından hazırlanan Kişisel Bilgiler Formu kullanılmıştır.
Veriler SPSS 20.00 paket programıyla analiz edilmiştir. Verilerin normallik
dağılımları incelenmiştir. Verilerin analizinde ilişkisiz örneklemler t testi,
tek yönlü varyans analizi(ANOVA), Kruskal Wallis H testi ve Mann-Whitney U
testi kullanılmıştır. Farkın hangi gruplar arasında olduğunu belirlemek için
Tukey testi analiz tekniği kullanılmıştır. Verilerin istatistiksel olarak
değerlendirilmesinde .05 hata seviyesi dikkate alınmıştır. Araştırma sonucunda
ortaokul öğrencilerin meslek kararı verme yetkinliğinin cinsiyet, sınıf, anne-baba
eğitim düzeyi ve akademik olarak kendini algılama düzeyleri açısından anlamlı
farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Meslek Kararı verme yetkinliği açısından kız öğrencilerin
erkek öğrencilerden daha yüksek olduğu, 7. sınıf öğrencilerinin 8. sınıf
öğrencilerinden daha yüksek olduğu görülmüştür. Anne-baba eğitim düzeyine göre
eğitim seviyesi yüksek olanlar ile düşük eğitim seviyesi gruplar arasında
farklılıklar vardır. Akademik başarı algısına göre gruplar arasında anlamlı farklılıklar vardır. Elde
edilen veriler literatür ışığında yorumlanmış ve öneriler geliştirilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akçam, S.(2012). İlköğretim 6, 7 ve 8. Sınıf öğrencilerinin bilişüstü farkındalık düzeylerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir
- Akdeniz, S. (2009). Ergenlerin meslek kararı verme yetkinlik algılarının algılanan anne baba tutumu ve bazı özlük nitelikleri açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
- Ankaralıgil, S.,Y.(2009). İlköğretim 6. Ve 7. Sınıf Öğrencilerinde Medya Okuryazarlığı ve Eleştirel Düşünme Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Akın, E. ve Çeçen, M.A. (2014). Ortaokul öğrencilerinin okuma stratejileri üstbilişsel farkındalık düzeylerinin değerlendirilmesi (Muş-Bulanık Örneği). Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 9 (8), 91-110. Doi:10.7827/TurkishStudies.6988
- Bacanlı, F., Sürücü, M.( 2006). Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi.45, 7-35.
- Bandura, A. (1969). Principles of Behaviour Modification. New York: Holt, Rinehart,& Winston.
- Bandura, A. (1986). Social Foundation of Thought and Action: A Social Cognitive Theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
- Bozgeyikli, H. (2004). Meslek Kararı Verme Yetkinlik Ölçeğinin Geliştirilmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11, 221-234.
- Bozgeyikli, H., Bacanlı, F. Doğan, H. (2009). İlköğretim Sekizinci Sınıf Öğrencilerinin Meslek Kararı Verme Yetkinliklerinin Yordayıcılarının İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21,125-136.
- Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum (14. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
- Çınar,Ç.(2011). Lise son sınıf öğrencilerinin meslek seçimi kararlarında benlik algısının önemi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Gömleksiz, M. N., Cüro, E. (2011). Sosyal Bilgiler dersinde yer alan değerlere ilişkin öğrenci tutumlarının değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi [Bağlantıda]. 8:1. Erişim: http://www.insanbilimleri.com
- Hamamcı, Z. ve Hamurlu, M. K. (2005). Anne Babaların Meslek Gelişimine Yardımcı Olmaya Yönelik Tutumları ve Bilgi Düzeylerinin Çocuklarının Mesleki Kararsızlıkları İle İlişkisi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(10), 55-69.
- Kuzgun, Y. (2000). Meslek Danışmanlığı: Kuramlar, uygulamalar. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Krumboltz, J. D., & Henderson, S. J. (2002). A learning theory for career counselors. In S. G. Niles (Ed.), Adult career development: Concepts, issues and practices 3, 41–58.
- Lent, R. W., Brown, S. D., & Hackett, G. (2000). Contextual supports and barriers to career choice: A social cognitive analysis. Journal of Counseling Psychology, 47, 36-49
- Lent, R. W., Brown, S. D., Hackett, G. (1994). Toward a unifying social cognitive theory of and career academic interest, choice, and performance. Journal of Vocational Behavior, 45, 79-122.
- Lent, R. W., Brown, S. D., Hackett, G. (1996). Career development from a social cognitive perspective. In D. Brown, L. Brooks, & Associates (3I ed.), Career Choice and Development: applying Contemporary Theories to Practice(373-421). San Francisco: Jossey-Bass.
- Lent, R. W., Brown, S. D., ve Larkin, K. C. (1984). Relations of self-efficacy expectations to academic achievement and persistence. Journal of Counseling Psychology, 31, 356-362.
- Öztemel, K. (2012). Kariyer kararsızlığı ile mesleki karar verme öz yetkinlik ve kontrol odağı arasındaki ilişkiler. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(2), 459-472(2012)
- Özyürek, R., Kılıç, A., Meral.(2002). Üniversite Öğrencilerinin Meslek Seçimi Kararlarında Kendilerine Yardım Eden Kaynakların Belirlenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2, 17,33-42.
- Şeker, G. (2013). Lise öğrencilerinde meslek kararı verme yetkinliği ve kariyer denetim odağının incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi, Ankara.
- Yılmaz, E., Yiğit, R., Kaşarcı, İ. (2012). İlköğretim öğrencilerinin özyeterlilik düzeylerinin akademik başarı ve bazı değişkinler açısından incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23,6, 371 – 388.
- Vurucu, F.(2010). Meslek lisesi öğrencilerinin meslek seçimi yeterliliği ve meslek seçimini etkileyen faktörler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Yılmaz, M. T. (2004). Okullardaki mesleki rehberlik uygulamalarında iki temel sorun öğrencilerin alan/bölümlere yönelik “mesleki benlik tasarımları”nın oluşumuna, okul ortamının etkisi üzerine bir inceleme. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayında sunulan bildiri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Malatya.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 18 Mart 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020Cilt: 9 Sayı: 1 |
e-ISSN: 2147-1606