Araştırma Makalesi
Ortaöğretim Öğrencilerinde Başarı Yönelimi, Algılanan Ebeveyn Desteği ve Baskısı ile Akademik Motivasyon Arasındaki İlişki
Öz
Bu çalışmanın temel amacı, ortaöğretim öğrencilerinin başarı yönelimi, algıladıkları başarı için ebeveyn desteği ve başarı baskısı ile akademik motivasyon düzeyleri arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Araştırma, nicel araştırma yöntemi kullanılarak tasarlanmıştır ve ilişkisel tarama deseni uygulanmıştır. Araştırmada uygun bir örneklem seçilmiştir ve veriler yüz yüze görüşmelerle 2021-2022 eğitim öğretim yılında toplanmıştır. Veriler, Sakarya ilinin Kaynarca ilçesinde bulunan 3 farklı ortaöğretim kurumundaki öğrencilerden Likert tipi ölçekler kullanılarak elde edilmiştir. Araştırmanın örneklemini toplamda 707 öğrenci oluşturmuştur. Araştırma sonuçlarına göre, ortaöğretim öğrencilerinin başarı yönelimi ile akademik başarı için ebeveyn baskısı arasında negatif bir ilişki olduğu ve bu ilişkinin düşük düzeyde ve anlamlı olduğu görülmüştür. Ayrıca, başarı yönelimi ile akademik başarı için ebeveyn desteği ve akademik motivasyon arasında pozitif bir ilişki olduğu ve bu ilişkinin orta düzeyde ve anlamlı olduğu bulunmuştur. Akademik başarı için ebeveyn baskısı ile akademik motivasyon arasında ise anlamlı bir ilişki saptanmamıştır. Ancak, akademik başarı için ebeveyn desteği ile akademik motivasyon arasında pozitif bir ilişki olduğu ve bu ilişkinin zayıf düzeyde ve anlamlı olduğu belirlenmiştir. Çoklu regresyon analizi sonuçlarına göre, başarı yönelimi, akademik başarı için ebeveyn baskısı ve ebeveyn desteği bir arada olduğunda akademik motivasyonu anlamlı şekilde yordamakta ve toplam varyansın %13,8'ini açıklamaktadır.
Anahtar Kelimeler
Başarı yönelimi ebeveyn desteği ebeveyn baskısı akademik motivasyon
Kaynakça
- Akın, A. (2006). 2 x 2 başarı yönelimleri ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 1-14.
- Alhadabi, A. & Karpinski, A.C. (2020). Grit, self-efficacy, achievement orientation goals, and academic performance in university students. International Journal of Adolescence and Youth, 25(1), 519-535. http://dx.doi.org/10.1080/02673843.2019.1679202
- Ali, A.S. (2016). The sources of motivation and academic motivation levels in Sakarya middle schools (Serdivan, Turkey). Master dissertation, Sakarya University Institute of Educational Sciences, Sakarya.
- Ames, C. (1984). Achievement attributions and self-instructions in competitive and individualistic goal structures. Journal of Educational Psychology, 76, 478-487. http://dx.doi.org/10.1037/0022-0663.76.3.478
- Ames, C. (1992). Classrooms: Goals, structures, and student motivation. Journal of Educational Psychology, 84, 261-271. http://dx.doi.org/10.1037/0022-0663.84.3.261
- Arslan, S. & Akın, A. (2015). 2X2 başarı yönelimleri ölçeği (revize formu): geçerlik ve güvenirlik çalışması. Sakarya University Journal of Education, 5(1), 7-15.
- Aslan, M. & Doğan, S. (2020). Dışsal motivasyon, içsel motivasyon ve performans etkileşimine kuramsal bir bakış. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 26, 291-301.
- Atik, S. & Özer, N. (2020). Lise öğrencilerinin öğretmene güvenleri ile akademik başarıları arasındaki ilişkide okula karşı tutum, okula yabancılaşma ve okul tükenmişliğinin doğrudan ve dolaylı rolü. Eğitim ve Bilim, 45(202), 441-458.
- Aydın, F. (2010). Akademik başarının yordayıcısı olarak akademik güdülenme, öz yeterlilik ve sınav kaygısı. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
- Aypay, A. & Eryılmaz, A. (2011). Lise öğrencilerinin derse katılmaya motive olmaları ile okul tükenmişliği arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(21), 26-44.
- Aygün, E. & Taşkın, Ş. (2022). The effect of social-emotional learning program on social-emotional skills, academic achievement and classroom climate. Psycho-Educational Research Reviews, 11(1), 59-76. http://dx.doi.org/10.52963/PERR_Biruni_V11.N1.05
- Bozanoğlu, İ. (2004). Bilişsel davranışçı yaklaşıma dayalı grup rehberliğinin güdülenme, benlik saygısı, başarı ve sınav kaygısı düzeylerine etkisi. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
- Büyüköztürk, Ş., Çakmak-Kılıç, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
- Calp, Ş. & Bacanlı, H. (2016). Algılanan akademik yeterlik ve özerklik desteğinin özerk akademik motivasyon ve akademik başarıyla ilişkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(40), 300-317.
- Ceylan, Ö. (2017). Anne baba tutumları ile çocuğun sosyalleşme süreci arasındaki ilişki: Okul öncesi örneği. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul gelişim Üniversitesi, İstanbul.
- Cizrelioğulları, M.N. & Kilili, R. (2021). Ebeveyn tutumlarının çocukların yetenek ve becerilerine etkisi. European Journal of Educational and Social Sciences, 6(1), 130-142.
- Çimen, K. (2017). The evaluation of achievement orientation and academic self-regulation of students studying in faculties of sport sciences. International Journal of Human Sciences, 14(3), 2616-2627.
- Deci, E.L. & Ryan, R.M. (1985). Intrinsic motivation and self-determination in human behavior. Plenum Press.
- Demireğen, Z. (2019). Ergenlik dönemindeki öğrencilerin duygu düzenleme becerileri ile akademik güdülenmeleri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
- Dilekmen, M. & Ada, Ş. (2005). Öğrenmede güdülenme. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 113-123.
- Dowson, M. & McInerney, D.M. (2004). The development and validation of the goal orientation and learning strategies survey (GOAL-S). Educational and Psychologial Measurement, 64(2), 290-310. http://dx.doi.org/10.1177/0013164403251335
- Dweck, C. S. (1986). Motivational processes affecting learning. American Psychologist, 41(10), 1040-1048. http://dx.doi.org/10.1037/0003-066X.41.10.1040
- Eggen, P., & Kauchak, D. (2010). Educational psychology: Windows on classrooms (8th edition). Upper Saddle River: Pearson Education International.
- Elliot, A. J., & McGregor H. A. (2001). A 2 × 2 achievement goal framework. Journal of Personality and Social Psychology, 80, 501-519. http://dx.doi.org/10.1037/0022-3514.80.3.501
- Elliot, A.J., Murayama, K., & Pekrun, R. (2011). A 3x2 achievement goal model. Journal of Educational Psychology, 103(3), 632-648.
- Epstein, J. A., & Harackiewicz, J. M. (1992). Winning is not enough: the effects of competition and achievement orientation on intrinsic interest. Personality and Social Psychology Bulletin, 18(2), 128-138. https://doi.org/10.1177/0146167292182003
- Ersöz, O. (2018). Psikolojik ve akademik değişkenlerin temel eğitimden ortaöğretime geçiş sınav başarısına etkisi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
- Flunger, B., Marttinen, E., Tuominen-Soini, H. & Salmela-Aro, K. (2016). How Do young adults orchestrate their multiple achievement-related goals? Associations of achievement goal orientations with identity formation and goal appraisals. Research in Human Development, 13(4), 342-362. http://dx.doi.org/10.1080/15427609.2016.1234309
- Ginsburg, G. & Bronstein, P. (1993). Family factors related to children’s intrinsic/extrinsic motivational orientation and academic performance. Child Development, 64, 1461-1474. http://dx.doi.org/10.2307/1131546
- Gonzalez-DeHass, A. R., Willems, P. P. & Holbein, M. F. D. (2005). Examining the relationship between parent involvement and student motivation. Educational Psychology Review, 17, 99-123. http://dx.doi.org/10.1007/s10648-005-3949-7
- Gök, D. (2010). Anne tutumlarının öğrencilerin başarıları ve yetenekleri üzerindeki etkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya.
- Görmez, I. (2014). The effect of field trip-oriented instruction on ninth grade students’ achievement in animal diversity unit, continuing and academic motivation. Doctoral Dissertation, Middle East Technical University, Ankara.
- Gümüş, A. K. (2018). Ortaokul öğrencilerinin başarı yönelimleri ile İngilizceye yönelik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi.
- Hari, R. (2022). Effect of parental expectations and parental pressure on self-esteem and academic achievement of students. Doctoral Dissertation, Pace University, New York.
- İlter, İ. (2019). Akademik motivasyonsuzluk ölçeğinin Türk kültürüne uyarlanması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 52(1), 191-224.
- Kapıkıran, Ş. (2016). Ebeveyn akademik başarı baskısı ve desteği ölçeğinin psikometrik değerlendirmeleri ve yapısal geçerlik: Ortaokul ve lise öğrencileri. Ege Eğitim Dergisi, 17(1), 62-83.
- Kapıkıran, Ş. (2019). Ergenlerde ebeveyn akademik başarı baskısı ve desteği ile sınav kaygısı arasındaki ilişkide akademik dayanıklılığın aracı rolü. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (PAU Journal of Education), 48, 409-430.
- Kapıkıran, Ş. & Özgüngör, S. (2009), Ergenlerin sosyal destek düzeylerinin akademik başarı ve güdülenme düzeyi ile ilişkileri. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 16(1), 21-30.
- Kaplan, A., & Maehr, M. L. (2007). The contributions and prospects of goal orientation theory. Educational Psychology Review, 19, 141-184.
- Kayiş, A.R. (2013). Üniversite öğrencilerinin başarı yönelimlerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
- Korkmazer, F. (2020). Üniversite öğrencilerinin akademik motivasyon algılarının incelenmesi üzerine bir alan çalışması. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(20), 502-515.
- Lawson, G.M., McKenzie, M.E, Becker, K.D, Selby, L., Hoover, S.A. (2019) The core components of evidence-based social emotional learning programs. Prevention Science, 20(4), 457-467. http://dx.doi.org/10.1007/s11121-018-0953-y
- Lin, X. (2019). Achievement goal orientations as predictors of self-regulated learning strategies of international ESL students. International Journal of Teaching and Learning in Higher Education, 31(2), 214-223. Maehr, M.L. (1983). On doing well in science: Why Johnny no longer excels—why Sarah never did. In Paris, S. (ed.), Learning and Motivation in the Classroom, Lawrence Erlbaum, Hillsdale, NJ.
- Moore, P.J. (2019). Academic achievement. Educational Psychology, 39(8), 981-983. http://dx.doi.org/10.1080/01443410.2019.1643971
- Nimsi, E. (2006). İlköğretim ikinci sınıf öğrencilerinin ana-baba tutumları ile okul başarıları ve sınıf içi etkinlik düzeylerinin karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Nyström, A.N., Jackson, C. & Karlsson, M.S. (2019). What counts as success? Constructions of achievement in prestigious higher education programmes. Research Papers in Education, 34(4), 465-482. http://dx.doi.org/10.1080/02671522.2018.1452964
- Olgunçelik, E.S. (2019). Kendini sabotaj ve başarı yönelimlerinin öz-anlayış açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
- Peker, A. & Kağızmanlı, N. (2018). Ebeveyn tutumlarının ergenlerin akademik güdülenme düzeyleri üzerindeki yordayıcı etkisi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 210-224.
- Pintrich, P. & Zusho, A. (2002). The development of academic self-regulation: The role of cognitive and motivational factors. In A. Wigfield & J. S. Eccles (Yay. haz.). Development of achievement motivation (s. 249-284). San Diego, Ca: Academic Press.
- Nicholls, J.G. (1984). Achievement motivation: conceptions of ability, subjective experience, task choice, and performance. Psychological Review, 91(3), 328- 346. http://dx.doi.org/10.1037/0033-295X.91.3.328
- Özcan, N. & Keskin, Y. (2024). Öğrenci, öğretmen ve veli üçgeninde akademik başarisi yüksek öğrencilerin sahip olduklari akademik özellikler: sekizinci sinif öğrencilerine dönük bir durum çalışması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(2), 449-482.
- Sarıer, Y. (2016). Türkiye’de öğrencilerin akademik başarısını etkileyen faktörler: Bir meta analiz çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(3), 1-19.
- Song, H.D. & Grabowski, B. L. (2006). Stimulating intrinsic motivation for problem solving using goal-oriented contexts and peer group composition. Educational Technology Research and Development, 54(5), 445-466. http://dx.doi.org/10.1007/s11423-006-0128-6
- Sontur, R., Bilgili, E. & Öğüt, C. (2021). Ailenin akademik tutumunun öğrenme sorumluluğuna etkisi: Ortaokul öğrencileri örneği. Biga İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(3), 301-309.
- Subaşı, D. (2019). Ergenlik dönemindeki öğrencilerin başarısızlık korkusu ile ana baba tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
- Şengönül, T. (2019). Anne-baba ilgisinin çocukların okul başarısı üzerindeki etkisi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(4), 268-292.
- Tabachnick, B. G. & Fidell, L. (2020). Çok değişkenli istatistiklerin kullanımı (Çev. Ed. Mustafa Baloğlu). Ankara: Nobel Yayınevi. Tan, M. (1979). Çocuğun cinsiyetine göre ailenin başarıya etkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 12(1-4), 107-125.
- Taşdemir, F. (2022). Examining the factors of affecting the achievement orientations of university students with logistic regression analysis. European Journal of Education Studies, 9(7), 117-137.
- Toğluk, E. (2009). Hemşirelik öğrencilerinin başarı yönelimleri. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
- Tutaş, S. (2011). Üniversite öğrencilerinin başarı hedef yönelimlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
- Ulutaş, K. (2018). Lise öğrencilerinin anne baba tutum algıları ile kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
- Uyar, R.Ö., Genç, M.M.Y., & Yaşar, M. (2018). preschool teachers’ academic achievements depending on their goal orientations, critical thinking dispositions and self-regulation skills. European Journal of Educational Research, 7(3), 601-613.
- Uyulgan, M. A. & Akkuzu, N. (2014). Öğretmen adaylarının akademik içsel motivasyonlarına bir bakış. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(1), 1-26.
- Ünal, M. (2013). Lise öğrencilerinin akademik güdülenme düzeylerinin bazı değişkenler açısından yordanması. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
- Üzbe, N. & Bacanlı, H. (2015). Başarı hedef yönelimi, benlik sayıgısı ve akademik başarının kendini engellemeyi yordamadaki rolü. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 13(1), 33-50.
- Vallerand, R. J., Pelletier, L., Senécal, C., & Vallières, E. F. (1992). The academic motivation scale: A measure of intrinsic, extrinsic and motivation in education. Educational and Psychological Measurement, 52(4), 1003-1012. http://dx.doi.org/10.1177/0013164492052004025
- Yıldırım, İ. (2010). Anne-baba desteği ve başarı. Anı Yayınları.
- Yurt, E. & Bozer, E.N. (2015). Akademik motivasyon ölçeğinin Türkçeye uyarlanması. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 14(3), 669-685.
- Yurt, E. (2022). Türkiye’de akademik motivasyon konusunda yapılan araştırmaların incelenmesi. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 95-112.
- Zheng, Z. & Mustappha, S.M. (2022). A literature review on the academic achievement of college students. Journal of Education and Social Sciences, 20(1), 11-18.
- Zimmerman, B. J. (2008). Investigating self-regulation and motivation: Historical background, methodological developments, and future prospects. American Educational Research Journal, 45(1), 166-183. http://dx.doi.org/10.3102/00028312073129
Toplam 71 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Eğitim Yönetimi |
| Bölüm | Articles |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Aralık 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024Cilt: 13 Sayı: 4 |
e-ISSN: 2147-1606