Türkçenin İkinci Dil Olarak Öğretiminde Söz Varlığının Sözlük Okuma Yoluyla Geliştirilmesi Üzerine Öğrenci Görüşlerinin Değerlendirilmesi
Öz
Bireyler, sözcük hazinelerinin zenginliği ölçüsünde duygu ve düşüncelerini ifade edebilmektedirler. Çünkü verimli bir iletişim kurabilmenin şartlarından biri de kişinin sözcük hazinesinin fazlalığıdır. Bu verimli iletişimi sağlayan ise kişinin aktif sözcük hazinesidir. Günümüzde bireylerin aktif sözcük hazinesini geliştirmek için çeşitli yöntem ve teknikler uygulanmaktadır. Çok fazla gündemde olmasa da sözlük okuma yöntemi de bunlardan bir tanesidir. Bu çalışmanın amacı, Türkçenin ikinci dil olarak öğretiminde söz varlığının sözlük okuma yoluyla geliştirilmesini B2 ve sonraki düzeylerdeki öğrenci görüşlerine göre değerlendirmektir. Çalışma nitel araştırma yöntemi çerçevesinde durum çalışması deseniyle gerçekleştirilmiştir. Araştırma, 2019 yılında TÖMER kurumunda gerçekleştirilmiş ve çalışmaya bu TÖMER’de öğrenim görmekte olan on yabancı öğrenci katılmıştır. Araştırmanın verileri yarı açık uçlu sorulardan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formu ve video kayıtları ile toplanmıştır. Elde edilen verilerin analizi içerik analiziyle gerçekleştirilmiştir. Yapılan görüşmeler ve tutulan video kayıtları neticesinde, sözlük okuma yoluyla katılımcıların sözcük hazinelerinin geliştirilebildiği, öğrencilerin sözlük okuma sürecine katılım oranlarının yüksek olduğu ve sözlük kullanma yeterliklerinin fazla olduğu gibi bulgulara ulaşılmıştır. Ulaşılan bulgulardan yola çıkılarak, Türkçenin ikinci dil olarak öğretiminde B2 ve sonraki düzeylerdeki öğrencilerin sözcük hazinelerinin geliştirilebilmesi için sözlük okuma yönteminden faydalanılabileceği ve öğrencilerin sözcüklerin birden çok anlamını öğrenmeleri isteniyorsa yine sözlük okuma yoluna gidilebileceği gibi öneriler, öğrenci görüşlerinden hareketle sonuç kısmında sunulmuştur.
Anahtar Kelimeler
sözlük sözlük okuma söz varlığı sözcük hazinesi Türkçenin ikinci dil olarak öğretimi
Kaynakça
- Aksan, D. (1998). Her yönüyle dil, ana çizgileriyle dilbilim. Ankara: TDK Yayınları.
- Ayverdi, İ. (2011). Misalli büyük Türkçe sözlük. İstanbul: Kubbealtı Neşriyat.
- Balaban, A. (2014). Sözlükler okunur mu? Sözlüklere bakılır mı? The Journal of Academic Social Science Studies, 24, 237-250. http://dx.doi.org/10.9761/JASSS2189
- Barcroft, J. (2007). Effects of opportunities for word retrieval during second language vocabulary learning. Language Learning, 57(1), 35-56. https://doi.org/10.1111/j.1467-9922.2007.00398.x
- Bingöl, Z. (2006). Sözlük ve sözlükçülük üzerine bir araştırma. Akademik Bakış Dergisi, 9, 197-207
- Büyükikiz, K. K. ve Hasırcı, S. (2013). Yabancı dil olarak Türkçenin öğretiminde sözcük öğretimi üzerine bir değerlendirme. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(21), 145-155.
- Creswell, J. W. (2014). Nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları-araştırma deseni (4. Baskıdan çeviri). ( S. B. Demir, Çev.) Ankara: Eğiten Kitap.
- Crystal, D. and Crystal, H. (2000). Words on words: Quotations about language and languages. Chicago: University of Chicago Press.
- Dağtan, E. (2015). Konuşma becerisinin öğretimi (ss. 333-350), Dil öğretimi (Editör: N. Bekleyen). Ankara: Pegem Akademi.
- Fan, M.Y. (2003). Frequency of use, perceived usefulness, and actual usefulness of second language vocabulary strategies: A study of Hong Kong learners. The Modern Language Journal, 87(2), 222-241.
- Göçer, A. (2010). Türkçe eğitiminde öğrencilerin söz varlığını geliştirme etkinlikleri ve sözlük kullanımı. Turkish Studies, 5(1), 1007-1036. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.1318
- Göçer, A. ve Garip, S. (2019). Bağlam temelli kelime öğretiminde tanıklamalardan faydalanma: Türkçe sözlük’e 3 tür 3 tanık katkısı. 6. Uluslararası Multidisipliner Çalışmaları Kongresi (57-64). Gaziantep, Türkiye.
- Göçer, A. ve Garip, S. (2021). Aktif sözcük dağarcığının geliştirilmesinde sözlük okuma çalışmaları ve önemi. Uluslararası Alan Eğitimi Dergisi, 7(1), 112-130. http://10.32570/ijofe.949218
- Gülbahar, Y. ve Alper, A. (2009). Öğretim teknolojileri alanında yapılan araştırmalar konusunda bir içerik analizi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42(2), 93-112.
- Gülseren, C. ve Batur Z. (2009). Sözlüklerin niteliği ve işlevsel özelliği bağlamında sözlük okuma alışkanlığının anadili becerilerine etkisi üzerine kuramsal bir yaklaşım. Turkish Studies, 4(4), 135-147. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.804
- Güney, N. ve Aytan, T. (2014). Aktif kelime hazinesini geliştirmeye yönelik bir etkinlik önerisi: Tabu. The Journal of Academic Social Science, 5, 617-628. DOI: 10.16992/ASOS.326
- Güneş, F. (2013). Kelimelerin gücü ve zihinsel sözlük. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1, 1–24. DOI: 10.13159/susbid.33
- Halat, S. ve Fırat, H. (2021). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde sözlük kullanımına yönelik öğrenci görüşleri. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(Özel sayı), 148-165. http://10.35675/befdergi.849926
- Hall, E. (2002). Tony Harrison's Prometheus: A view from the left. Arion, 10(1), 129-140.
- Jalongo, M. R. and Sobolak, M. J. (2011). Supporting young children’s vocabulary growth: The challenges, the benefits, and evidence-based strategies. Early Childhood Education Journal, 38(6), 421-429. DOI 10.1007/s10643-010-0433-x
- Johnson, A. P. (2015). Eylem araştırması el kitabı (2.Baskı), (Y. Uzuner ve M. Özten Anay, Çev.) Ankara: Anı Yayıncılık.
- Kaplan, M. (2011). Kültür ve dil (4. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Karadağ, B. F. ve Göçer, A. (2018). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde drama yönteminin akıcı konuşma üzerindeki rolü. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(1), 431-446. http://dx.doi.org/10.7884/teke.4142
- Karatay, H. (2007). Kelime öğretimi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(1), 141-153.
- Kardaş, D. (2016). Türkçe öğrenen yabancı öğrencilerin sözlük kullanma tutum ve alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Milli Eğitim, 210, 507-519.
- Kolukısa, A. A. (2015). Yabancı dil öğrenim sözlükleri ve gerekliliği. Turkish Studies, 10(3), 653-672. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7691
- Korkmaz, Z. (1999). Oğuz Türkçesinin tarihî gelişme süreçleri ve Divanu Lugâti’t Türk. Türk Dili, 570, 459-470.
- Li, L. (1998). A study of dictionary use by Chinese university learners of English for specific purposes (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Exeter University, Exeter.
- Maden, S. ve Demir, R. (2019). Ortaokul Türkçe dersi öğretim programlarında sözlük kullanma alışkanlığı kazandırmaya dair tespitler. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 419-43. https://doi.org/10.17860/mersinefd.533593
- Maskor, Z. M. and Baharudin, H. (2016). Receptive vocabulary knowledge or productive vocabulary knowledge in writing skill, Which one important? International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 6(11), 261-271. http://dx.doi.org/10.6007/IJARBSS/v6-i11/2395
- McCarten, J. (2007). Teaching vocabulary: Lessons from the corpus, lessons for the classroom. Cambridge: Cambridge University Press.
- McKeown, M. G. (1985). The acquisition of word meaning from context by children of high and low ability. Reading Research Quarterly, 20(4), 482-495. https://doi.org/10.2307/747855
- Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma – desen ve uygulama için bir rehber. (S. Turan, Çev.) Ankara: Nobel Yayıncılık.
- Miles, M. B. ve Huberman, M. A. (1994). An expanded sourcebook qualitative data analysis. London: Sage Publication.
- Nation, P. (2005). Teaching vocabulary. Asian EFL Journal Quarterly, 7(3), 47-54.
- Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (M. Bütün ve S. B. Demir, Çev.) Ankara: Pegem Akademi.
- Read, J. (2004). Research in teaching vocabulary. Annual Review of Applied Linguistics, 24, 146-161. DOI: 10.1017/S0267190504000078
- Schmitt, N. (2008). Instructed second language vocabulary learning. Language Teaching Research, 12(3), 329-363. https://doi.org/10.1177%2F1362168808089921
- Şen, Ü. (2019). Dil eğitiminin genel kavramları. Ülker Şen (Ed.), Dil eğitiminin temel kavramları içinde (s. 1-20). Pegem Akademi.
- Şenyiğit, Y. (2020). Yabancılara Türkçe öğretiminde sözlü dilin kelime sıklığı ve A1-A2 seviye sözlüğü (Yayımlanmamış doktora tezi). Sakarya Üniversitesi/ Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
- Tüm, G. (2017). Yabancıların Türkçe öğrenme sürecindeki sözlük tercihleri. 1.Uluslararası İpek Yolu Akademik Çalışmalar Sempozyumu Bildiri Tam Metin Kitabı, 256-264. Nevşehir.
- Yin, R. K. (2009). Case study research- design and methods (4th Edition). California: SAGE Publications.
Evaluation of Students' Views on the Development of Vocabulary through Reading Dictionary in Teaching Turkish as a Second Language
Öz
Individuals can express their feelings and thoughts to the extent of wealth of word treasures. Because one of the conditions for establishing efficient communication is the excess of the vocabulary. This is the active vocabulary of the person who provides efficient communication. Various methods and techniques are applied to develop the active vocabulary of individuals. The method of reading the dictionary is one of these, although it is not on the agenda. The aim of this study is to evaluate the development of vocabulary through dictionary reading in teaching Turkish as a second language according to the views of students at B2 and higher levels. The study was carried out with the study of case study within the framework of qualitative research method. The study was carried out, in 2019, TÖMER and ten foreign students attended. The data of the study was collected by semi-structured interview form and video recordings. The data were analyzed by content analysis. As a result of the interviews and the video recordings, it was concluded that participants' vocabulary could be improved through dictionary reading, students' participation in the dictionary reading process was high, and their ability to use the dictionary was high. Based on the findings, suggestions were presented in the conclusion part, based on the students' opinions, such that the dictionary reading method can be used to improve the vocabulary of students at B2 and higher levels in teaching Turkish as a second language, and if students are required to learn more than one meaning of the words, they can also use the dictionary reading.
Anahtar Kelimeler
Dictionary dictionary reading vocabulary vocabulary teaching Turkish as a second language
Kaynakça
- Aksan, D. (1998). Her yönüyle dil, ana çizgileriyle dilbilim. Ankara: TDK Yayınları.
- Ayverdi, İ. (2011). Misalli büyük Türkçe sözlük. İstanbul: Kubbealtı Neşriyat.
- Balaban, A. (2014). Sözlükler okunur mu? Sözlüklere bakılır mı? The Journal of Academic Social Science Studies, 24, 237-250. http://dx.doi.org/10.9761/JASSS2189
- Barcroft, J. (2007). Effects of opportunities for word retrieval during second language vocabulary learning. Language Learning, 57(1), 35-56. https://doi.org/10.1111/j.1467-9922.2007.00398.x
- Bingöl, Z. (2006). Sözlük ve sözlükçülük üzerine bir araştırma. Akademik Bakış Dergisi, 9, 197-207
- Büyükikiz, K. K. ve Hasırcı, S. (2013). Yabancı dil olarak Türkçenin öğretiminde sözcük öğretimi üzerine bir değerlendirme. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(21), 145-155.
- Creswell, J. W. (2014). Nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları-araştırma deseni (4. Baskıdan çeviri). ( S. B. Demir, Çev.) Ankara: Eğiten Kitap.
- Crystal, D. and Crystal, H. (2000). Words on words: Quotations about language and languages. Chicago: University of Chicago Press.
- Dağtan, E. (2015). Konuşma becerisinin öğretimi (ss. 333-350), Dil öğretimi (Editör: N. Bekleyen). Ankara: Pegem Akademi.
- Fan, M.Y. (2003). Frequency of use, perceived usefulness, and actual usefulness of second language vocabulary strategies: A study of Hong Kong learners. The Modern Language Journal, 87(2), 222-241.
- Göçer, A. (2010). Türkçe eğitiminde öğrencilerin söz varlığını geliştirme etkinlikleri ve sözlük kullanımı. Turkish Studies, 5(1), 1007-1036. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.1318
- Göçer, A. ve Garip, S. (2019). Bağlam temelli kelime öğretiminde tanıklamalardan faydalanma: Türkçe sözlük’e 3 tür 3 tanık katkısı. 6. Uluslararası Multidisipliner Çalışmaları Kongresi (57-64). Gaziantep, Türkiye.
- Göçer, A. ve Garip, S. (2021). Aktif sözcük dağarcığının geliştirilmesinde sözlük okuma çalışmaları ve önemi. Uluslararası Alan Eğitimi Dergisi, 7(1), 112-130. http://10.32570/ijofe.949218
- Gülbahar, Y. ve Alper, A. (2009). Öğretim teknolojileri alanında yapılan araştırmalar konusunda bir içerik analizi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42(2), 93-112.
- Gülseren, C. ve Batur Z. (2009). Sözlüklerin niteliği ve işlevsel özelliği bağlamında sözlük okuma alışkanlığının anadili becerilerine etkisi üzerine kuramsal bir yaklaşım. Turkish Studies, 4(4), 135-147. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.804
- Güney, N. ve Aytan, T. (2014). Aktif kelime hazinesini geliştirmeye yönelik bir etkinlik önerisi: Tabu. The Journal of Academic Social Science, 5, 617-628. DOI: 10.16992/ASOS.326
- Güneş, F. (2013). Kelimelerin gücü ve zihinsel sözlük. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1, 1–24. DOI: 10.13159/susbid.33
- Halat, S. ve Fırat, H. (2021). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde sözlük kullanımına yönelik öğrenci görüşleri. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(Özel sayı), 148-165. http://10.35675/befdergi.849926
- Hall, E. (2002). Tony Harrison's Prometheus: A view from the left. Arion, 10(1), 129-140.
- Jalongo, M. R. and Sobolak, M. J. (2011). Supporting young children’s vocabulary growth: The challenges, the benefits, and evidence-based strategies. Early Childhood Education Journal, 38(6), 421-429. DOI 10.1007/s10643-010-0433-x
- Johnson, A. P. (2015). Eylem araştırması el kitabı (2.Baskı), (Y. Uzuner ve M. Özten Anay, Çev.) Ankara: Anı Yayıncılık.
- Kaplan, M. (2011). Kültür ve dil (4. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Karadağ, B. F. ve Göçer, A. (2018). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde drama yönteminin akıcı konuşma üzerindeki rolü. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(1), 431-446. http://dx.doi.org/10.7884/teke.4142
- Karatay, H. (2007). Kelime öğretimi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(1), 141-153.
- Kardaş, D. (2016). Türkçe öğrenen yabancı öğrencilerin sözlük kullanma tutum ve alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Milli Eğitim, 210, 507-519.
- Kolukısa, A. A. (2015). Yabancı dil öğrenim sözlükleri ve gerekliliği. Turkish Studies, 10(3), 653-672. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7691
- Korkmaz, Z. (1999). Oğuz Türkçesinin tarihî gelişme süreçleri ve Divanu Lugâti’t Türk. Türk Dili, 570, 459-470.
- Li, L. (1998). A study of dictionary use by Chinese university learners of English for specific purposes (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Exeter University, Exeter.
- Maden, S. ve Demir, R. (2019). Ortaokul Türkçe dersi öğretim programlarında sözlük kullanma alışkanlığı kazandırmaya dair tespitler. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 419-43. https://doi.org/10.17860/mersinefd.533593
- Maskor, Z. M. and Baharudin, H. (2016). Receptive vocabulary knowledge or productive vocabulary knowledge in writing skill, Which one important? International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 6(11), 261-271. http://dx.doi.org/10.6007/IJARBSS/v6-i11/2395
- McCarten, J. (2007). Teaching vocabulary: Lessons from the corpus, lessons for the classroom. Cambridge: Cambridge University Press.
- McKeown, M. G. (1985). The acquisition of word meaning from context by children of high and low ability. Reading Research Quarterly, 20(4), 482-495. https://doi.org/10.2307/747855
- Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma – desen ve uygulama için bir rehber. (S. Turan, Çev.) Ankara: Nobel Yayıncılık.
- Miles, M. B. ve Huberman, M. A. (1994). An expanded sourcebook qualitative data analysis. London: Sage Publication.
- Nation, P. (2005). Teaching vocabulary. Asian EFL Journal Quarterly, 7(3), 47-54.
- Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (M. Bütün ve S. B. Demir, Çev.) Ankara: Pegem Akademi.
- Read, J. (2004). Research in teaching vocabulary. Annual Review of Applied Linguistics, 24, 146-161. DOI: 10.1017/S0267190504000078
- Schmitt, N. (2008). Instructed second language vocabulary learning. Language Teaching Research, 12(3), 329-363. https://doi.org/10.1177%2F1362168808089921
- Şen, Ü. (2019). Dil eğitiminin genel kavramları. Ülker Şen (Ed.), Dil eğitiminin temel kavramları içinde (s. 1-20). Pegem Akademi.
- Şenyiğit, Y. (2020). Yabancılara Türkçe öğretiminde sözlü dilin kelime sıklığı ve A1-A2 seviye sözlüğü (Yayımlanmamış doktora tezi). Sakarya Üniversitesi/ Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
- Tüm, G. (2017). Yabancıların Türkçe öğrenme sürecindeki sözlük tercihleri. 1.Uluslararası İpek Yolu Akademik Çalışmalar Sempozyumu Bildiri Tam Metin Kitabı, 256-264. Nevşehir.
- Yin, R. K. (2009). Case study research- design and methods (4th Edition). California: SAGE Publications.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Aralık 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021Cilt: 10 Sayı: 4 |
Cited By
Yabancılara Türkçe Öğretiminde Kullanılan Yeni İstanbul Setindeki Okuma Metinlerini Oluşturan Nicel Unsurların Dil Düzeyi Uyumunun İncelenmesi
Uluslararası Dil Edebiyat ve Kültür Araştırmaları Dergisi
https://doi.org/10.37999/udekad.1477488
e-ISSN: 2147-1606