Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 2, 825 - 843, 26.06.2021

Hasan Saçı Arzu Özyürek

https://doi.org/10.30703/cije.779975

Öz

Kaynakça

  • Alsancak, F. (2018). Sağır toplumunun sosyal dışlanma sorunları. Uluslararası sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(58), 423-430. https://doi.org/10.17719/jisr.2018.2556
  • Arık, E. (2020). Türk İşaret Dili’nde sözdizime deneysel bir yaklaşım. Bilig, Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 94, 75-96. https://doi.org/10.12995/bilig.9404
  • Aslan Demir, S. (2016). Sessizliğin dili: Türk işaret diline dair gözlemler. İçinde E. Arık (Der.), Ellerle konuşmak: Türk işaret dili araştırmaları (ss. 141–156). İstanbul: Koç Üniversitesi.
  • Ayre, C. and Scally, A. J. (2014). Critical values for Lawshe’s content validity ratio: revisiting the original methods of calculation. Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 47(1), 79–86. https://doi.org/10.1177/0748175613513808
  • Beaton, D., Bombardier, C., Guillemin, F. and Ferraz, M. B. (2007). Recommendations for the cross-cultural adaptation of the DASH and quick DASH outcome measures. Institute for Work and Health, 1–45.
  • Büyüköztürk, Ş. (2003). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı, Ankara: Pegem.
  • Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. ve Kılıç Çakmak, E. (2018). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri, Ankara: Pegem. https://doi.org/10.14527/9789944919289
  • Çapık, C., Gözüm, S. ve Aksayan, S. (2018). Kültürlerarası ölçek uyarlama aşamaları, dil ve kültür uyarlaması: güncellenmiş rehber, Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi. 26(3), 199-210. https://doi.org/10.26650/FNJN397481
  • Dikyuva, H. Makaroğlu, B. ve Arık, E. (2015). Türk işaret dili dil bilgisi kitabı, Ankara: T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı.
  • Evci, N. ve Aylar, F. (2017). Derleme: Ölçek geliştirme çalışmalarında doğrulayıcı faktör analizinin kullanımı. Sosyal Bilimler Dergisi, 10, 389-412. https://doi.org/10.16990/SOBIDER.3386
  • Frank, A. (2014). The identity development of the only hearing child in an all Deaf family. JADARA, 49(1), 4-26.
  • Gözen, G. (2013). Geçerlik. İçinde E. Tavşancıl (Ed.), Psikolojik test ve değerleme; testlere ve ölçemeye giriş (ss.172-207). Ankara: Nobel.
  • Gözübüyük, N. (2015). Okul öncesi dönem çocuklarında davranış sorunlarının faktör analizi ve aşamalı kümeleme analizi sonuçlarının karşılaştırılması, Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 1(2), 65-71.
  • Haddadian, A. and Rose, S. (1991. An investigation of parents’ attitudes and the communication skills of their deaf chidren, American Annals of the Deaf, 136(3), 273-277. Doi: 10.1353/aad.2012.064.66. http://tid.meb.gov.tr/isaret-dilinin-gelisimi/.(2020). Türkiye’de işaret dilinin gelişimi. Erişim: 16.01.2021
  • Jesus, L. M. T. and Valente, A. R. (2016). Cross-cultural adaptation of health assessment instruments. http:// sweet. ua.pt/lmtj/lmtj/ Jesus Valente 2016. Pdf.
  • Kumar, S. and Rao, G. (2008). Parental attitudes towards children with hearing impairment, Asia Pasific Disability Rehabilitation Journal, 19(2), 111-117.
  • Levinger, M. and Orlev, L. (2008). What deaf parents “hear”. The Journal Of International Social Research, 1(4), 413-430.
  • Moroe, N.F. and Andrade, V. (2018). Hearing children of deaf parents: Gender and birth order in the delegation of the interpreter role in culturally Deaf families. African Journal of Disability, 7(0), 365-375. https://doi.org/10.4102/ajod.v7i0.365
  • Nilsson, J., Gardulf, A. and Lepp, M. (2016). Process of translation and adaptation of the nurse professional competence (NPC) Scale. Journal of Nursing Education and Practice, 6(1), 100– 103. https://doi.org/10.5430/jnep.v6n1p100
  • Oğuz, F. ve Öğretir Özçelik, A.D. (2018). Ergenlerde algılanan anne baba tutumu ile madde bağımlılığı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11 (58), 535-543. https://doi.org/10.17719/jisr.2018.2567
  • Özgüven, İ. E. (1994). Psikolojik testler. Ankara: Yeni Doğuş.
  • Özyürek, A. (2017). Okul öncesi çocuğa sahip anne-babalara yönelik “Çocuk yetiştirmeye ilişkin anne-baba görüşleri ölçeği” ve “Anne-baba tutum ölçeği” geliştirme çalışması. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 2(1), 26-38.
  • Rienzi, B. M. (1990). Influence and adaptability in families with deaf parents and hearing children. American Annals of the Deaf, 135(5), 402-408. https://doi.org/10.1353/aad.2012.0463
  • Santrock, W. J. (2017). Yaşam boyu gelişim (Çev.: G. Yüksel) Ankara: Nobel.
  • Seven, Y. ve Göl-Güven, M. (2016). Bir dil iki dünya: Sağır anne babanın işiten çocuğu olmak (ss.389- 410). E. Arık, (Der.), Ellerle konuşmak: Türk işaret dili araştırmaları. İstanbul: Koç Üniversitesi.
  • Singleton, J. and Tittle M. (2000). Deaf parents and their hearing children. Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 5(3), 221- 236. https://doi.org/10.1093/deafed/5.3.221
  • Sümer, N., Aktürk, G. ve Helvacı, E. (2010). Anne-baba tutum ve davranışlarının psikolojik etkileri: Türkiye’de yapılan çalışmalara toplu bakış. Türk Psikoloji Yazıları, 42-59.
  • Şendoğdu, M. C. (2000). Anaokuluna devam eden 5–6 yaş çocuklarının anne-babalarını algılamaları ile anne babaların kendi tutumlarını algılamaları arasındaki ilişki. Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
  • Tezbaşaran, A. (1997). Likert tipi ölçek geliştirme kılavuzu. Ankara: Türk Psikologlar Derneği.
  • Tezel Şahin, F. ve Özyürek, A. (2008). 5-6 yaş grubu çocuğa sahip ebeveynlerin demografik özelliklerinin çocuk yetiştirme tutumlarına etkisinin incelenmesi, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(3), 395-414.
  • Wanjiru, T. N. (2014). Parental attitudes towards children with hearing impairment and academic performance: a case of Kabui School for the deaf githunguri district, Kiambu county, Kenya. Master Thesis, Kenyatta University.
  • Zeshan, U. (2003). Aspects of Türk işaret dili. Sign Language and Linguistics, 6(1), 43-75. https://doi.org/10.1075/sll.6.1.04zes

Anne-Baba Tutum Ölçeğinin Türk İşaret Dili’ne Uyarlanması ve Sağır Ebeveynlerin Çocuk Yetiştirme Tutumları

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 2, 825 - 843, 26.06.2021

Hasan Saçı Arzu Özyürek

https://doi.org/10.30703/cije.779975

Öz

Çocukların gelişimi ve topluma uyum sağlayabilmesi için, anne-babalarının tutumları etkilidir. Anne-babaların çocuk yetiştirmeye yönelik tutumları kendi kişisel özellikleri, çocuğa ait özellikler ve diğer pek çok faktörden etkilenebilmektedir. Engelli veya normal gelişimsel özelliklere sahip bireylerden oluşan tüm ailelerde, anne-babalık her ebeveynin sorumluğudur. Sağır toplumu, gündelik iletişimde Türk İşaret Dilini (TİD) kullanan bireylerden oluşan topluluk olarak adlandırılmaktadır. Betimsel tarama modelindeki bu araştırmanın amacı, 5-6 yaşında çocuğu bulunan sağır ebeveynlerin çocuk yetiştirme tutumlarını incelemek amacıyla bir ölçek uyarlaması yapmaktır. Araştırmanın çalışma grubunu hedef yaş grubunda çocuğu bulunan ve Türk İşaret Dili’ni iletişim dili olarak kullanan 258 sağır ebeveyn oluşturmuştur. Veri toplamada Anne-Baba Tutum Ölçeği (ABTÖ)-A Formu kullanılmıştır. Ölçek Türk İşaret Diline (TİD) çevrilmiş ve Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) yapılmıştır. Cronbach Alfa Güvenirlik Katsayıları Demokratik Tutum alt boyutu için .0,91, Baskıcı ve Otoriter Tutum için 0,86, Aşırı Hoşgörülü Tutum için 0,89 bulunmuştur. ABTÖ-A Formu 38 maddelik TİD Versiyonunun sağır kültürüne ve Türk İşaret Diline uygun olduğu, sağır ebeveynlerin çocuk yetiştirme tutumlarını belirlemede kullanılabileceği belirlenmiştir. Çalışmada sağır annelerin Aşırı Hoşgörülü Tutum alt boyut puanının babalara göre, 26-30 yaşındaki ebeveynlerin Baskıcı ve Otoriter Tutum alt boyut puanlarının 36-40 yaşındakilere göre daha yüksek olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türk İşaret Dili Sağır Ebeveynler Çocuk Yetiştirme Tutumları Ölçek Uyarlama Okul Öncesi Dönemi

Kaynakça

  • Alsancak, F. (2018). Sağır toplumunun sosyal dışlanma sorunları. Uluslararası sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(58), 423-430. https://doi.org/10.17719/jisr.2018.2556
  • Arık, E. (2020). Türk İşaret Dili’nde sözdizime deneysel bir yaklaşım. Bilig, Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 94, 75-96. https://doi.org/10.12995/bilig.9404
  • Aslan Demir, S. (2016). Sessizliğin dili: Türk işaret diline dair gözlemler. İçinde E. Arık (Der.), Ellerle konuşmak: Türk işaret dili araştırmaları (ss. 141–156). İstanbul: Koç Üniversitesi.
  • Ayre, C. and Scally, A. J. (2014). Critical values for Lawshe’s content validity ratio: revisiting the original methods of calculation. Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 47(1), 79–86. https://doi.org/10.1177/0748175613513808
  • Beaton, D., Bombardier, C., Guillemin, F. and Ferraz, M. B. (2007). Recommendations for the cross-cultural adaptation of the DASH and quick DASH outcome measures. Institute for Work and Health, 1–45.
  • Büyüköztürk, Ş. (2003). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı, Ankara: Pegem.
  • Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. ve Kılıç Çakmak, E. (2018). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri, Ankara: Pegem. https://doi.org/10.14527/9789944919289
  • Çapık, C., Gözüm, S. ve Aksayan, S. (2018). Kültürlerarası ölçek uyarlama aşamaları, dil ve kültür uyarlaması: güncellenmiş rehber, Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi. 26(3), 199-210. https://doi.org/10.26650/FNJN397481
  • Dikyuva, H. Makaroğlu, B. ve Arık, E. (2015). Türk işaret dili dil bilgisi kitabı, Ankara: T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı.
  • Evci, N. ve Aylar, F. (2017). Derleme: Ölçek geliştirme çalışmalarında doğrulayıcı faktör analizinin kullanımı. Sosyal Bilimler Dergisi, 10, 389-412. https://doi.org/10.16990/SOBIDER.3386
  • Frank, A. (2014). The identity development of the only hearing child in an all Deaf family. JADARA, 49(1), 4-26.
  • Gözen, G. (2013). Geçerlik. İçinde E. Tavşancıl (Ed.), Psikolojik test ve değerleme; testlere ve ölçemeye giriş (ss.172-207). Ankara: Nobel.
  • Gözübüyük, N. (2015). Okul öncesi dönem çocuklarında davranış sorunlarının faktör analizi ve aşamalı kümeleme analizi sonuçlarının karşılaştırılması, Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 1(2), 65-71.
  • Haddadian, A. and Rose, S. (1991. An investigation of parents’ attitudes and the communication skills of their deaf chidren, American Annals of the Deaf, 136(3), 273-277. Doi: 10.1353/aad.2012.064.66. http://tid.meb.gov.tr/isaret-dilinin-gelisimi/.(2020). Türkiye’de işaret dilinin gelişimi. Erişim: 16.01.2021
  • Jesus, L. M. T. and Valente, A. R. (2016). Cross-cultural adaptation of health assessment instruments. http:// sweet. ua.pt/lmtj/lmtj/ Jesus Valente 2016. Pdf.
  • Kumar, S. and Rao, G. (2008). Parental attitudes towards children with hearing impairment, Asia Pasific Disability Rehabilitation Journal, 19(2), 111-117.
  • Levinger, M. and Orlev, L. (2008). What deaf parents “hear”. The Journal Of International Social Research, 1(4), 413-430.
  • Moroe, N.F. and Andrade, V. (2018). Hearing children of deaf parents: Gender and birth order in the delegation of the interpreter role in culturally Deaf families. African Journal of Disability, 7(0), 365-375. https://doi.org/10.4102/ajod.v7i0.365
  • Nilsson, J., Gardulf, A. and Lepp, M. (2016). Process of translation and adaptation of the nurse professional competence (NPC) Scale. Journal of Nursing Education and Practice, 6(1), 100– 103. https://doi.org/10.5430/jnep.v6n1p100
  • Oğuz, F. ve Öğretir Özçelik, A.D. (2018). Ergenlerde algılanan anne baba tutumu ile madde bağımlılığı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11 (58), 535-543. https://doi.org/10.17719/jisr.2018.2567
  • Özgüven, İ. E. (1994). Psikolojik testler. Ankara: Yeni Doğuş.
  • Özyürek, A. (2017). Okul öncesi çocuğa sahip anne-babalara yönelik “Çocuk yetiştirmeye ilişkin anne-baba görüşleri ölçeği” ve “Anne-baba tutum ölçeği” geliştirme çalışması. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 2(1), 26-38.
  • Rienzi, B. M. (1990). Influence and adaptability in families with deaf parents and hearing children. American Annals of the Deaf, 135(5), 402-408. https://doi.org/10.1353/aad.2012.0463
  • Santrock, W. J. (2017). Yaşam boyu gelişim (Çev.: G. Yüksel) Ankara: Nobel.
  • Seven, Y. ve Göl-Güven, M. (2016). Bir dil iki dünya: Sağır anne babanın işiten çocuğu olmak (ss.389- 410). E. Arık, (Der.), Ellerle konuşmak: Türk işaret dili araştırmaları. İstanbul: Koç Üniversitesi.
  • Singleton, J. and Tittle M. (2000). Deaf parents and their hearing children. Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 5(3), 221- 236. https://doi.org/10.1093/deafed/5.3.221
  • Sümer, N., Aktürk, G. ve Helvacı, E. (2010). Anne-baba tutum ve davranışlarının psikolojik etkileri: Türkiye’de yapılan çalışmalara toplu bakış. Türk Psikoloji Yazıları, 42-59.
  • Şendoğdu, M. C. (2000). Anaokuluna devam eden 5–6 yaş çocuklarının anne-babalarını algılamaları ile anne babaların kendi tutumlarını algılamaları arasındaki ilişki. Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
  • Tezbaşaran, A. (1997). Likert tipi ölçek geliştirme kılavuzu. Ankara: Türk Psikologlar Derneği.
  • Tezel Şahin, F. ve Özyürek, A. (2008). 5-6 yaş grubu çocuğa sahip ebeveynlerin demografik özelliklerinin çocuk yetiştirme tutumlarına etkisinin incelenmesi, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(3), 395-414.
  • Wanjiru, T. N. (2014). Parental attitudes towards children with hearing impairment and academic performance: a case of Kabui School for the deaf githunguri district, Kiambu county, Kenya. Master Thesis, Kenyatta University.
  • Zeshan, U. (2003). Aspects of Türk işaret dili. Sign Language and Linguistics, 6(1), 43-75. https://doi.org/10.1075/sll.6.1.04zes
Toplam 32 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Hasan Saçı 0000-0002-2015-5128

Arzu Özyürek 0000-0002-3083-7202

Yayımlanma Tarihi 26 Haziran 2021
Yayımlandığı Sayı Yıl 2021Cilt: 10 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Saçı, H., & Özyürek, A. (2021). Anne-Baba Tutum Ölçeğinin Türk İşaret Dili’ne Uyarlanması ve Sağır Ebeveynlerin Çocuk Yetiştirme Tutumları. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 10(2), 825-843. https://doi.org/10.30703/cije.779975
 Kapak Resmi İndir

e-ISSN: 2147-1606

14550        14551