Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Bazı Sosyo-Bilimsel Konularla İlgili Kararlarının Çok Boyutlu Bakış Açısı ile İncelenmesi
Öz
Bu araştırmada fen bilgisi öğretmen adaylarının bazı
sosyo-bilimsel konulara yönelik kararlarının ve gerekçelerinin incelenmesi
amaçlanmaktadır. Araştırmanın çalışma grubu uygun örnekleme yöntemine göre
belirlenmiş olup, bir devlet üniversitesinde 3. sınıfta öğrenim gören, 26 fen
bilgisi öğretmen adayından (18 kadın, 8 erkek) oluşmaktadır. . Araştırmada
nitel araştırma desenlerinden durum çalışması deseni benimsenmiştir. Uygulama
sürecinde sınıf içi tartışma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın veri
kaynağını, gebelikte şeker yüklemesi, çiğ/açık süt, işlenmiş/kapalı süt ve
nükleer enerji santrali konularına yönelik yazılı argümanlar oluşturmaktadır.
Araştırmadan elde edilen veriler, içerik analizi ve betimsel analiz
tekniklerine göre analiz edilmiştir. Öğretmen adaylarının karar ve
gerekçelerinin belirlenmesinde SEE-SEP (Sosyoloji/Kültür, Ekonomi, Çevre,
Bilim, Etik/Ahlaki ve Politika) modeli kullanılmıştır. Araştırmada, öğretmen
adaylarının çoğunun gebelikte şeker yüklemesini desteklemediği bu durumu daha
çok etik/ahlaki ve sosyal/kültür boyut açısından değerlendirdikleri sonucuna
varılmıştır. Çiğ/açık süt konusunda ise uygulama sonrası kapalı/işlenmiş sütü
tercih eden öğretmen adayı sayısının arttığı, bu kararlarını çoğunlukla
etik/ahlaki boyuta göre değerlendirdikleri, nükleer enerji santrali konusunda
da benzer biçimde etik/ahlaki boyutunu ve politika boyutunu dikkate alarak
gerekçelerini belirttikleri tespit edilmiştir. Genel olarak öğretmen
adaylarının çoğunun konulara göre her ne kadar farklılık gösterse de karar
verirken farklı boyutları göz önüne aldıkları ve konuyu çok boyutlu bütüncül
biçimde düşünerek karar vermeye çalıştıkları belirlenmiştir
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akbaş, M. (2017). İlköğretim düzeyindeki üstün yetenekli öğrencilerin çeşitli sosyo-bilimsel konulara ilişkin argümantasyon kalitesinin ve informal düşünme becerisinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
- Aldağ, H. (2005). Düşünme aracı olarak metinsel ve metinsel- grafiksel tartışma yazılımının tartışma becerilerinin geliştirilmesine etkisi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Adana.
- Bossér, U. (2018). Exploring the complexities of ıntegrating socioscientific ıssues ın science teaching (Unpblished Doctoate Thesis). Linnaeus Unıversity Press.
- Chang, S. N., & Chiu, M. H. (2008). Lakatos scientific research programmes as a framework for analysing informal argumentation about socioscientific issues. International Journal of Science Education, 30(13), 1753-1773.
- Chang Rundgren, S.N., & Rundgren, C.J. (2010). From a separate to a holistic view of socioscientific issues. Asia-Pacific Forum on Science Learning and Teaching, 11(1).
- Creswell, J.W. (2013). Karma Yöntem Araştırmalarına Giriş. Ankara: Pegem Yayıncılık.
- Dawson, V. M., & Venville, G. (2009). High school students' ınformal reasoning and argumentation about biotechnology: an ındicator of scientific literacy? International Journal of Science Education, 31 (11), 1421-1445.
- Dawson, V. M. (2011). A case study of the impact of introducing socio-scientific issues into a reproduction unit in a catholic girls’ school. In T. Sadler, (Ed.). Socioscientific issues in the classroom: Teaching, learning and research(pp.313-345). Contemporary Trends and Issues in Science Education: Volume 39. Springer.
- Dawson, V., & Venville, G. (2013). Introducing high school biology students to argumentation about socioscientific issues. Canadian Journal of Science, Mathematics and Technology Education, 13(4), 356- 372.
- Driver, R., Newton, P., & Osborne, J. (2000). Establishing the norms of scientific argumentation in classrooms. Science Education, 84, 287-312.
- Eggert, S., & Bögeholz, S. (2009). Students' use of decision-making strategies with regard to socio scientific issues: An application of the rasch partial credit model. Science Education, 1-29.
- Eş, H., Işık Mercan, S., & Ayas, C. (2016). Türkiye için yeni bir sosyo-bilimsel tartışma: nükleer ile yaşam. Turkish Journal of Education, 5(2), 47-59.
- Evren Yapıcıoğlu, A., & Kaptan, F. (2018). Fen eğitiminde sosyo-bilimsel durum temelli öğretim ve önemi. On dokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(1), 52.
- Glesne, C. (2013). Nitel araştırmaya giriş (A. Ersoy, çev.). Ankara: Anı Yayıncılık.
- Kolstø, S. D. (2001). To trust or not to trust pupils ways of judging information encountered in a socio-scientific issue. International Journal of Science Education, 23(9), 877–901.
- Lee, Y. C. (2007). Developing decision-making skills for socio-scientific issues. Journal of Biological Education, 41(4), 170-177.
- Levinson, R. (2006). Teachers perceptions of the role of evidence in teaching controversial socio-scientific ıssues. The Curriculum Journal, 17(3), 247- 262.
- Lin, S. S., & Mintzes, J. J. (2010). Learning argumentation skills through instruction in socioscientific issues: The effect of ability level. International Journal of Science and Mathematics Education, 8, 993- 1017.
- Martin, A., & Hand, B.( 2009). Factors affecting the implementation of argument in the elementary science classroom: A longitudinal case study. Research in Science Education, 39, 17-38.
- Merriam, S. B. (2009). Qualitative Research: A Guide to Design and Implementation (3 edition). San Francisco: Jossey Bass.
- Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] 2013. İlköğretim Kurumları Fen Bilimleri Dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
- Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] 2018. İlköğretim Kurumları Fen Bilimleri Dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
- Nielsen, J. A. (2012). Arguing from Nature: The role of ‘nature’ in students’ argumentations on a socio-scientific issue. International Journal of Science Education, 34(5), 723-744.
- Öztürk, N., & Yenilmez Türkoğlu, A. (2018). Öğretmen adaylarının akran liderli tartışmalar sonrası çeşitli sosyo-bilimsel konulara ilişkin bilgi ve görüşleri. İlköğretim Online, 17(4), 2030-2048 s.
- Ratcliffe, M., & Grace, M. (2003). Science education for citizenship: teaching socio- scientific issues. Maidenhead; philadelphia: open university press.
- Roberts, B. (2007). Contextualizing Personality Psychology. 75(6),1701.
- Sadler, T. D. (2003). Informal reasoning regarding socioscientific issues: The influence of morality and content knowledge (Unpublished doctoral dissertation). University of South Florida.
- Sadler, T.D. (2004a). Informal reasoning regarding socioscientific issues: a critical review of literature. Journal of Research İn Science Teaching, 4, 513–536.
- Sadler, T. D. (2004b). Moral and ethical dimensions of socioscientific decision-making as integral components of scientific literacy. Science Educator, 13(1), 39-48.
- Sadler, T.D., Amirshokoohi, A., Kazempour, M., & Allspaw, K. (2006). Socioscience and ethics in science classrooms: teacher perspectives and strategies. Journal of Research in Science Teaching, 43, 353–376.
- Sampson, V., & Clark, D. (2011). A Comparison of the Collaborative Scientific Argumentation Practices in Two High and Two Low Performing Groups. Research in Science Education, 41(1), 63-97.
- Sadler, T. D., & Zeidler, D. L. (2004). The morality of socioscientific issues: Construal and resolution of genetic engineering dilemmas. ScienceEducation, 88, 4-27.
- Sadler, T. D., & Zeidler, D. L. (2005). Patterns of informal reasoning in the context of socioscientific decision making. Journal of Research in Science Teaching, 17 (21), 241.
- Stefanova, Y., Minevska, M., & Evtimova, S. (2010). Scientific literacy: Problems of science education in Bulgarian school. Problems of Education in the 21st Century, 19, 113-118.
- Topçu, M.S., & Atabey, N. (2014). Sosyo-bilimsel Konu İçerikli Alan Gezilerinin Ortaokul Öğrencilerinin Argümantasyon Niteliğine Etkisi. 11. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 11-1 Eylül, Adana.
- Topçu, M. S. (2008). Öğretmen adaylarının sosyo-bilim konularını ve gayri resmi akıl yürütmelerini etkileyen faktörler hakkında gayri resmi akıl yürütme (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ortadoğu Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Torun, F., & Şahin, S. (2016). Argümantasyon temelli sosyal bilgiler dersinde öğrencilerin argüman düzeylerinin belirlenmesi. Eğitim ve Bilim, 41(186), 234.
- Yin R. K. (2009). Case study research: Design and methods (4th ed.). California: SAGE Pub. Thousand Oaks.
- Zeidler, D. L. (2001). Standard F: Participating in program development. E. Siebert & W. Mcintosh (Eds.), Pathways to the science standards: College Edition(pp. 18-22). Arlington: VA National Science Teachers Association.
- Zeidler, D. L., & Nichols, B. H. (2009). Socioscientific issues: Theory and practice. Journal of Elementary Science Education, 20(2), 49–58.
- Zeidler, D. L., & Sadler, T. D. (2011). An inclusive view of scientific literacy: Core issues and future directions. In C. Linder, L. Östman, D. A. Roberts, P.-O. Wickman, G. Erickson, and A. MacKinnon (Eds.), Exploring the landscape of scientific literacy. New York: Routledge.
Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Bazı Sosyo-Bilimsel Konularla İlgili Kararlarının Çok Boyutlu Bakış Açısı ile İncelenmesi
Öz
Bu
araştırmada fen bilgisi öğretmen adaylarının argümantasyon yöntemi ile bazı sosyo-bilimsel
konulara yönelik kararlarının ve gerekçelerinin sosyo-bilimsel konuların
boyutları açısından incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırmanın çalışma grubu
amaçlı örneklem yöntemine göre belirlenmiş, bir devlet üniversitesinde
3.sınıfta öğrenim gören, 26 fen bilgisi öğretmen adayı (18 kadın, 8 erkek)
oluşturmaktadır. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden durum çalışması
deseni benimsenmiştir. Araştırmanın veri kaynağını, gebelikte şeker yüklemesi,
çiğ/açık süt ve işlenmiş/kapalı süt ve nükleer enerji santrali konularına
yönelik yazılı argümanlar oluşturmaktadır. Araştırmadan elde edilen veriler,
içerik ve betimsel analiz tekniklerine göre analiz edilmiştir. Öğretmen
adaylarının karar ve gerekçelerinin belirlenmesinde SEE-SEP modeli (sosyal/kültürel,
ekonomi, çevre, bilim, etik/ahlak ve politika) kullanılmıştır. Araştırmada,
öğretmen adaylarının çoğunun gebelikte şeker yüklemesini desteklemediği bu
durumu daha çok etik/ahlaki ve sosyal/kültürel boyut açısından
değerlendirdikleri sonucuna varılmıştır. Çiğ/açık süt konusunda ise uygulama
sonrası kapalı/işlenmiş sütü tercih eden öğretmen adayı sayısının arttığı, bu
kararlarını çoğunlukla etik/ahlaki boyuta göre değerlendirdikleri, nükleer
enerji santrali konusunda da benzer biçimde etik/ahlaki boyutu dikkate alarak
gerekçelerini belirttikleri tespit edilmiştir. Genel olarak öğretmen
adaylarının SBK ile karar verirken çok boyutlu düşünebilmişler ve kararlarını
farklı boyutlar çerçevesinde verebilmişlerdir.
Anahtar Kelimeler
Sosyo-Bilimsel Konular SEE-SEP Model Argümantasyon Karar Verme
Kaynakça
- Akbaş, M. (2017). İlköğretim düzeyindeki üstün yetenekli öğrencilerin çeşitli sosyo-bilimsel konulara ilişkin argümantasyon kalitesinin ve informal düşünme becerisinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
- Aldağ, H. (2005). Düşünme aracı olarak metinsel ve metinsel- grafiksel tartışma yazılımının tartışma becerilerinin geliştirilmesine etkisi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Adana.
- Bossér, U. (2018). Exploring the complexities of ıntegrating socioscientific ıssues ın science teaching (Unpblished Doctoate Thesis). Linnaeus Unıversity Press.
- Chang, S. N., & Chiu, M. H. (2008). Lakatos scientific research programmes as a framework for analysing informal argumentation about socioscientific issues. International Journal of Science Education, 30(13), 1753-1773.
- Chang Rundgren, S.N., & Rundgren, C.J. (2010). From a separate to a holistic view of socioscientific issues. Asia-Pacific Forum on Science Learning and Teaching, 11(1).
- Creswell, J.W. (2013). Karma Yöntem Araştırmalarına Giriş. Ankara: Pegem Yayıncılık.
- Dawson, V. M., & Venville, G. (2009). High school students' ınformal reasoning and argumentation about biotechnology: an ındicator of scientific literacy? International Journal of Science Education, 31 (11), 1421-1445.
- Dawson, V. M. (2011). A case study of the impact of introducing socio-scientific issues into a reproduction unit in a catholic girls’ school. In T. Sadler, (Ed.). Socioscientific issues in the classroom: Teaching, learning and research(pp.313-345). Contemporary Trends and Issues in Science Education: Volume 39. Springer.
- Dawson, V., & Venville, G. (2013). Introducing high school biology students to argumentation about socioscientific issues. Canadian Journal of Science, Mathematics and Technology Education, 13(4), 356- 372.
- Driver, R., Newton, P., & Osborne, J. (2000). Establishing the norms of scientific argumentation in classrooms. Science Education, 84, 287-312.
- Eggert, S., & Bögeholz, S. (2009). Students' use of decision-making strategies with regard to socio scientific issues: An application of the rasch partial credit model. Science Education, 1-29.
- Eş, H., Işık Mercan, S., & Ayas, C. (2016). Türkiye için yeni bir sosyo-bilimsel tartışma: nükleer ile yaşam. Turkish Journal of Education, 5(2), 47-59.
- Evren Yapıcıoğlu, A., & Kaptan, F. (2018). Fen eğitiminde sosyo-bilimsel durum temelli öğretim ve önemi. On dokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(1), 52.
- Glesne, C. (2013). Nitel araştırmaya giriş (A. Ersoy, çev.). Ankara: Anı Yayıncılık.
- Kolstø, S. D. (2001). To trust or not to trust pupils ways of judging information encountered in a socio-scientific issue. International Journal of Science Education, 23(9), 877–901.
- Lee, Y. C. (2007). Developing decision-making skills for socio-scientific issues. Journal of Biological Education, 41(4), 170-177.
- Levinson, R. (2006). Teachers perceptions of the role of evidence in teaching controversial socio-scientific ıssues. The Curriculum Journal, 17(3), 247- 262.
- Lin, S. S., & Mintzes, J. J. (2010). Learning argumentation skills through instruction in socioscientific issues: The effect of ability level. International Journal of Science and Mathematics Education, 8, 993- 1017.
- Martin, A., & Hand, B.( 2009). Factors affecting the implementation of argument in the elementary science classroom: A longitudinal case study. Research in Science Education, 39, 17-38.
- Merriam, S. B. (2009). Qualitative Research: A Guide to Design and Implementation (3 edition). San Francisco: Jossey Bass.
- Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] 2013. İlköğretim Kurumları Fen Bilimleri Dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
- Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] 2018. İlköğretim Kurumları Fen Bilimleri Dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
- Nielsen, J. A. (2012). Arguing from Nature: The role of ‘nature’ in students’ argumentations on a socio-scientific issue. International Journal of Science Education, 34(5), 723-744.
- Öztürk, N., & Yenilmez Türkoğlu, A. (2018). Öğretmen adaylarının akran liderli tartışmalar sonrası çeşitli sosyo-bilimsel konulara ilişkin bilgi ve görüşleri. İlköğretim Online, 17(4), 2030-2048 s.
- Ratcliffe, M., & Grace, M. (2003). Science education for citizenship: teaching socio- scientific issues. Maidenhead; philadelphia: open university press.
- Roberts, B. (2007). Contextualizing Personality Psychology. 75(6),1701.
- Sadler, T. D. (2003). Informal reasoning regarding socioscientific issues: The influence of morality and content knowledge (Unpublished doctoral dissertation). University of South Florida.
- Sadler, T.D. (2004a). Informal reasoning regarding socioscientific issues: a critical review of literature. Journal of Research İn Science Teaching, 4, 513–536.
- Sadler, T. D. (2004b). Moral and ethical dimensions of socioscientific decision-making as integral components of scientific literacy. Science Educator, 13(1), 39-48.
- Sadler, T.D., Amirshokoohi, A., Kazempour, M., & Allspaw, K. (2006). Socioscience and ethics in science classrooms: teacher perspectives and strategies. Journal of Research in Science Teaching, 43, 353–376.
- Sampson, V., & Clark, D. (2011). A Comparison of the Collaborative Scientific Argumentation Practices in Two High and Two Low Performing Groups. Research in Science Education, 41(1), 63-97.
- Sadler, T. D., & Zeidler, D. L. (2004). The morality of socioscientific issues: Construal and resolution of genetic engineering dilemmas. ScienceEducation, 88, 4-27.
- Sadler, T. D., & Zeidler, D. L. (2005). Patterns of informal reasoning in the context of socioscientific decision making. Journal of Research in Science Teaching, 17 (21), 241.
- Stefanova, Y., Minevska, M., & Evtimova, S. (2010). Scientific literacy: Problems of science education in Bulgarian school. Problems of Education in the 21st Century, 19, 113-118.
- Topçu, M.S., & Atabey, N. (2014). Sosyo-bilimsel Konu İçerikli Alan Gezilerinin Ortaokul Öğrencilerinin Argümantasyon Niteliğine Etkisi. 11. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 11-1 Eylül, Adana.
- Topçu, M. S. (2008). Öğretmen adaylarının sosyo-bilim konularını ve gayri resmi akıl yürütmelerini etkileyen faktörler hakkında gayri resmi akıl yürütme (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ortadoğu Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Torun, F., & Şahin, S. (2016). Argümantasyon temelli sosyal bilgiler dersinde öğrencilerin argüman düzeylerinin belirlenmesi. Eğitim ve Bilim, 41(186), 234.
- Yin R. K. (2009). Case study research: Design and methods (4th ed.). California: SAGE Pub. Thousand Oaks.
- Zeidler, D. L. (2001). Standard F: Participating in program development. E. Siebert & W. Mcintosh (Eds.), Pathways to the science standards: College Edition(pp. 18-22). Arlington: VA National Science Teachers Association.
- Zeidler, D. L., & Nichols, B. H. (2009). Socioscientific issues: Theory and practice. Journal of Elementary Science Education, 20(2), 49–58.
- Zeidler, D. L., & Sadler, T. D. (2011). An inclusive view of scientific literacy: Core issues and future directions. In C. Linder, L. Östman, D. A. Roberts, P.-O. Wickman, G. Erickson, and A. MacKinnon (Eds.), Exploring the landscape of scientific literacy. New York: Routledge.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 18 Mart 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020Cilt: 9 Sayı: 1 |
e-ISSN: 2147-1606