Akıllı Telefon Bağımlılığı Ölçeği-Kısa Versiyonunun Ergenler İçin Türk Kültürüne Uyarlanması

Mehmet Şata; Fatih Karip

doi:10.30703/cije.346614

Araştırma Makalesi

Turkish Culture Adaptation of Smartphone Addiction Scale-Short Version for Adolescents

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 4, 426 - 440, 11.01.2018

Mehmet Şata , Fatih Karip

https://doi.org/10.30703/cije.346614

Cited By: 18

Öz

The aim of this study is to make the
cultural adaptation of "Smartphone Addiction Scale-Short Version" for
adult individuals in Turkey and evidences of validity and reliability regarding
the measurement tool was collected in this direction. The research was carried
out with a total of 244 participants, consisting of 138 girls and 106 boys
selected by appropriate sampling method that is one of the unselected sampling
methods. In the data analysis, it was ensured that the reliability and validity
evidence of the measuring instrument and the cut-off score were determined by
using confirmatory factor analysis, item-total test correlation coefficients,
Cronbach α and McDonald ω coefficients and two-step clustering analysis. In
order to study the factor structure of the smartphone dependency scale-short
version, the factor structure which was identified at original version of the
scale was tested by confirmatory factor analysis. As a result of confirmatory
factor analysis, it was found that GFI = 0.93, AGFI = 0.88, CFI = 0.99, NNFI =
0.98, RMSEA (90% CI) = 0.064 (0.041-0.086) and SRMR = 0.046, and the evidences
regarding the validity of structure was obtained. As a result of the analyses
made, evidence providing valid and reliable measurements was found regarding
the adapted Turkish version of the "Smartphone Addiction Scale-Short
Version". In this context, the relevant measuring instrument can be used
in clinical diagnosis studies.

Anahtar Kelimeler

Scale adaptation, validity, reliability, smartphone addiction, standard setting

Kaynakça

Aktaş, H. ve Yılmaz, N. (2017). Üniversite gençlerinin yalnızlık ve utangaçlık unsurları açısından akıllı telefon bağımlılığı. International Journal of Social Sciences and Education Research, 3(1), 85-100. https://doi.org/10.24289/ijsser.283590
Brown, T. A. (2006). Confirmatory factor analysis for applied research. New York: The Guilford. https://doi.org/10.1080/00036810600603377
Bulduklu, Y. ve Özer, N.P. (2016). Gençlerin akıllı telefon kullanım motivasyonları. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(8), 2963-2986. https://doi.org/10.15869/itobiad.265374
Büyüköztürk, Ş. (2013). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık
Cheever, N.A., Rosen, L.D., Carrier, L.M. ve Chavez, A. (2014). Out of sight is not out of mind: The impact of restricting wireless mobile mobile device use on anxiety levels among low, moderate and high users, Computers in Human Behavior, 37, 290-297. https://doi.org/10.1016/j.chb.2014.05.002
Demirci, K., Orhan, H., Demirdas, A., Akpınar, A. ve Sert, H. (2014). Akıllı telefon bağımlılığı ölçeği’nin Türkçe formunun gençlerde geçerlik ve güvenirliği, Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, 24(3), 226-234. https://doi.org/10.5455/bcp.20140710040824
Dirik, K. (2016). Ergenlerde akıllı telefon bağımlılığı ile özgüven arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Doğan, U. ve Tosun, H. İ. (2016). Lise öğrencilerinde problemli akıllı telefon kullanımının sosyal kaygı ve sosyal ağların kullanımına aracılık etkisi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(22), 99-128. https://doi.org/10.14520/adyusbd.66762
Erkuş, A., Sanlı, N., Bağlı, M. T. ve Güven, K. (2000). Öğretmenliğe ilişkin tutum ölçeği geliştirilmesi. Eğitim ve Bilim, 25(116), 27-33.
Gül, S.K. ve Güneş, İ. D. (2009). Ergenlik dönemi sorunları ve şiddet. Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 80-101.
Gününç, S. ve Kayri, M. (2010). Türkiyede internet bağımlılık profili ve internet bağımlılık ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlik güvenirlik çalışması, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 220-232.
Hjalager, A.M. (2002), Repairing innovation defectiveness in tourism. Tourism Management, 23, 465-474. https://doi.org/10.1016/S0261-5177(02)00013-4
Hu, L.T., ve Bentler, P.M.(1999). Cut off criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling, 6(1), 1-55. https://doi.org/10.1080/10705519909540118
Kim, D. I., Lee, Y. H., Lee, J. Y., Kim, M. C., Keum, C. M., Nam, J. E., ... ve Chung, Y. (2012). New patterns in media addiction: is smartphone a substitute or a complement to the internet. The Korean Journal of Youth Counseling, 20(1), 71-88.
Kline, P. (2000). An easy guide to factor analysis. London and New York: Routledge.
Kwon, M., Kim, D. J., Cho, H., and Yang, S. (2013). The smartphone addiction scale: development and validation of a short version for adolescents. Plos One, 8(12), 1-7. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0083558
Kwon, M., Lee, J.Y., Won, W.Y., Park, J.W., and Min, J.A. (2013). Development and validation of a smartphone addiction scale (SAS). Plos One, 8(2), 1-7. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0056936
Liu, Y. (2003). Developing a scale to measure the interactivity of websites. Journal of advertising research, 43(2), 207–216. https://doi.org/10.2501/JAR-43-2-207-216
Mazzoni, C., Castaldi, L., and Addeo, F. (2007). Consumer behavior in the Italian mobil telecomunication market, Telecomminications Policy, 31, 632–647. https://doi.org/10.1016/j.telpol.2007.07.009
Noyan, C.A., Darçın, A.E., Nurmedov, S., Yılmaz, O. ve Dilbaz, N. (2015). Akıllı telefon bağımlılığı ölçeğinin kısa formunun üniversite öğrencilerinde Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması, Anadolu Psikiyatri Dergisi, 16(Özel sayı. 1), 73-81.
Özcan, Y.Z., and Koçak, A. (2003). Research note: a need or a status symbol? use of cellular telephones in Turkey. European Journal of Communication, 18(2), 241–254. https://doi.org/10.1177/0267323103018002004
Polit, D.F., and Beck, C.T. (2006). The content validity index: Are you sure you know what’s being reported? Critique and recommendations. Research in Nursing & Health, 29(5), 489–497. https://doi.org/10.1002/nur.20147
Shine, O., and Beak, S. (2013). The Influence of adolescents smart phone addiction on aggression. Korean Review of Crisis and Emergency Manegement, 9(11), 345-362.
Süler, M. (2016). Akıllı telefon bağımlılığının öznel mutluluk düzeyine etkisinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. (Yüksel Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Şar, A.H. ve Işıklar, A. (2012). Problemli mobil telefon kullanımı ölçeğinin Türkçeye uyarlanması, International Journal of Human Sciences, 9(2), 264-275.
Şar, A.H., Ayas, T. ve Horzum, M. B. (2015). Akıllı telefon bağımlılığı ölçeği geliştirme; geçerlik ve güvenirlik çalışması, Online Journal of Technology Addiction & Cyberbullying, 2(1), 1-17.
Şata, M., Çelik, İ., Ertürk, Z. ve Taş, U. E. (2016). Akıllı telefon bağımlılığı ölçeğinin (ATBÖ) Türk lise öğrencileri için uyarlama çalışması. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 7(1), 156-169. https://doi.org/10.21031/epod.95432
Şimşek, Ö.F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş: Temel ilkeler ve lisrel uygulamaları. Ankara: Ekinoks Yayınları.
Tabachnick, B. G., and Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics. New Jersey: Pearson Education.
Tsai, C. C., and Lin, S. S. J. (2003). Internet addiction of adolescents in Taiwan: An Interview study. CyberPsychology & Behavior, 6(6), 649-652. https://doi.org/10.1089/109493103322725432
Türkiye İstatistik Kurumu (2017). Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1028 sayfasından erişilmiştir.
Turgut, E. (2016). Çocukların mobil internet deneyimleri: kullanım, risk faktörleri ve risklerle başa çıkma stratejilerinin incelenmesi. (Doktora Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Ünal, M.H. (2015). Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi tıp fakültesi öğrencilerinin akıllı telefon bağımlılık düzeylerinin belirlenmesi. (Uzmanlık Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Wang, D., Xiang, Z., and Fesenmaier, D.R. (2014). Smartphone use in everyday life and travel. Journal of Travel Research, 1(12), 52-63.
Yılmaz, G., Şar, A.H. ve Civan, S. (2015). Ergenlerde mobil telefon bağımlılığı ile kaygı arasındaki ilişkinin incelenmesi, Online Journal of Techhology Addiction and Cyberbullying, 2(2), 20-37.
Yurdakul, I.K., Dönmez, O., Yaman, F. ve Odabaşı, H.F. (2013). Dijital ebeveynlik ve değişen roller. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(4), 883-896.

Akıllı Telefon Bağımlılığı Ölçeği-Kısa Versiyonunun Ergenler İçin Türk Kültürüne Uyarlanması

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 4, 426 - 440, 11.01.2018

Mehmet Şata , Fatih Karip

https://doi.org/10.30703/cije.346614

Cited By: 18

Öz

Bu çalışmanın amacı, ”akıllı telefon
bağımlılık ölçeği-kısa versiyonu”nun ergenler için Türk kültürüne uyarlamasını
yapmak ve psikometrik özelliklerini incelemektir. Araştırmanın örneklemini
seçkisiz olmayan örnekleme yöntemlerinden uygun örnekleme yöntemi ile seçilen
138 kız ve 106 erkek olmak üzere toplam 244 katılımcı oluşturmaktadır. Veri
analizinde; doğrulayıcı faktör analizi, madde-toplam test korelasyon
katsayıları, Cronbach α ile McDonald ω katsayıları ve iki aşamalı kümeleme
analizi kullanılarak ölçme aracına ilişkin güvenirlik ve geçerlik kanıtlarının
toplanması ve kesme puanının belirlenmesi sağlanmıştır. Doğrulayıcı faktör
analizi sonucunda; GFI = 0,93, AGFI = 0,88, CFI = 0,99, NNFI = 0,98, RMSEA
(%90GA) = 0,064 (0,041-0,086) ve SRMR = 0,046 olarak bulunmuş ve yapı
geçerliğine ilişkin kanıtlar elde edilmiştir. Ölçeğin kapsam geçerliğe ilişkin
kanıt olarak değerlendirilen madde-toplam puan korelasyon katsayıları
incelenmiş ve bu katsayıların 0,64 ile 0,82 aralığında değiştiği görülmüştür.
Ölçeğin güvenirlik düzeyi için Cronbach α, McDonald ω değerleri hesaplanmıştır.
Hesaplamalar sonucunda, α =0,90 ve ω =0,94 olarak bulunmuştur. Ölçeğin
güvenirlik ve geçerliğine ilişkin kanıtlar sağlandıktan sonra ölçek uyarlama çalışmalarında
yapılması gereken standart belirleme çalışması yapılmıştır. Bunun için iki
aşamalı kümeleme analizi kullanılmıştır. İki aşamalı kümeleme analizi
kullanılarak belirlenen kesme puanları hem kızlar hem de erkekler için 29,5
olarak bulunmuştur. Yapılan analizler
sonucunda uyarlaması yapılan ”akıllı telefon bağımlılık ölçeği-kısa versiyonu”
Türkçe formunun geçerli ve güvenilir ölçümler sağladığına yönelik kanıtlar
toplanmıştır. Bu bağlamda ilgili ölçme aracı klinik tanı çalışmalarında
kullanılabilir. Ayrıca akıllı telefon bağımlılığının depresyon, kaygı, dikkat
bozukluğu gibi psikolojik yapılarla ilişkisi incelenebilir.

Anahtar Kelimeler

Ölçek uyarlama, geçerlik, güvenirlik, akıllı telefon bağımlılığı, standart belirleme

Kaynakça

Aktaş, H. ve Yılmaz, N. (2017). Üniversite gençlerinin yalnızlık ve utangaçlık unsurları açısından akıllı telefon bağımlılığı. International Journal of Social Sciences and Education Research, 3(1), 85-100. https://doi.org/10.24289/ijsser.283590
Brown, T. A. (2006). Confirmatory factor analysis for applied research. New York: The Guilford. https://doi.org/10.1080/00036810600603377
Bulduklu, Y. ve Özer, N.P. (2016). Gençlerin akıllı telefon kullanım motivasyonları. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(8), 2963-2986. https://doi.org/10.15869/itobiad.265374
Büyüköztürk, Ş. (2013). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık
Cheever, N.A., Rosen, L.D., Carrier, L.M. ve Chavez, A. (2014). Out of sight is not out of mind: The impact of restricting wireless mobile mobile device use on anxiety levels among low, moderate and high users, Computers in Human Behavior, 37, 290-297. https://doi.org/10.1016/j.chb.2014.05.002
Demirci, K., Orhan, H., Demirdas, A., Akpınar, A. ve Sert, H. (2014). Akıllı telefon bağımlılığı ölçeği’nin Türkçe formunun gençlerde geçerlik ve güvenirliği, Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, 24(3), 226-234. https://doi.org/10.5455/bcp.20140710040824
Dirik, K. (2016). Ergenlerde akıllı telefon bağımlılığı ile özgüven arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Doğan, U. ve Tosun, H. İ. (2016). Lise öğrencilerinde problemli akıllı telefon kullanımının sosyal kaygı ve sosyal ağların kullanımına aracılık etkisi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(22), 99-128. https://doi.org/10.14520/adyusbd.66762
Erkuş, A., Sanlı, N., Bağlı, M. T. ve Güven, K. (2000). Öğretmenliğe ilişkin tutum ölçeği geliştirilmesi. Eğitim ve Bilim, 25(116), 27-33.
Gül, S.K. ve Güneş, İ. D. (2009). Ergenlik dönemi sorunları ve şiddet. Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 80-101.
Gününç, S. ve Kayri, M. (2010). Türkiyede internet bağımlılık profili ve internet bağımlılık ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlik güvenirlik çalışması, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 220-232.
Hjalager, A.M. (2002), Repairing innovation defectiveness in tourism. Tourism Management, 23, 465-474. https://doi.org/10.1016/S0261-5177(02)00013-4
Hu, L.T., ve Bentler, P.M.(1999). Cut off criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling, 6(1), 1-55. https://doi.org/10.1080/10705519909540118
Kim, D. I., Lee, Y. H., Lee, J. Y., Kim, M. C., Keum, C. M., Nam, J. E., ... ve Chung, Y. (2012). New patterns in media addiction: is smartphone a substitute or a complement to the internet. The Korean Journal of Youth Counseling, 20(1), 71-88.
Kline, P. (2000). An easy guide to factor analysis. London and New York: Routledge.
Kwon, M., Kim, D. J., Cho, H., and Yang, S. (2013). The smartphone addiction scale: development and validation of a short version for adolescents. Plos One, 8(12), 1-7. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0083558
Kwon, M., Lee, J.Y., Won, W.Y., Park, J.W., and Min, J.A. (2013). Development and validation of a smartphone addiction scale (SAS). Plos One, 8(2), 1-7. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0056936
Liu, Y. (2003). Developing a scale to measure the interactivity of websites. Journal of advertising research, 43(2), 207–216. https://doi.org/10.2501/JAR-43-2-207-216
Mazzoni, C., Castaldi, L., and Addeo, F. (2007). Consumer behavior in the Italian mobil telecomunication market, Telecomminications Policy, 31, 632–647. https://doi.org/10.1016/j.telpol.2007.07.009
Noyan, C.A., Darçın, A.E., Nurmedov, S., Yılmaz, O. ve Dilbaz, N. (2015). Akıllı telefon bağımlılığı ölçeğinin kısa formunun üniversite öğrencilerinde Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması, Anadolu Psikiyatri Dergisi, 16(Özel sayı. 1), 73-81.
Özcan, Y.Z., and Koçak, A. (2003). Research note: a need or a status symbol? use of cellular telephones in Turkey. European Journal of Communication, 18(2), 241–254. https://doi.org/10.1177/0267323103018002004
Polit, D.F., and Beck, C.T. (2006). The content validity index: Are you sure you know what’s being reported? Critique and recommendations. Research in Nursing & Health, 29(5), 489–497. https://doi.org/10.1002/nur.20147
Shine, O., and Beak, S. (2013). The Influence of adolescents smart phone addiction on aggression. Korean Review of Crisis and Emergency Manegement, 9(11), 345-362.
Süler, M. (2016). Akıllı telefon bağımlılığının öznel mutluluk düzeyine etkisinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. (Yüksel Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Şar, A.H. ve Işıklar, A. (2012). Problemli mobil telefon kullanımı ölçeğinin Türkçeye uyarlanması, International Journal of Human Sciences, 9(2), 264-275.
Şar, A.H., Ayas, T. ve Horzum, M. B. (2015). Akıllı telefon bağımlılığı ölçeği geliştirme; geçerlik ve güvenirlik çalışması, Online Journal of Technology Addiction & Cyberbullying, 2(1), 1-17.
Şata, M., Çelik, İ., Ertürk, Z. ve Taş, U. E. (2016). Akıllı telefon bağımlılığı ölçeğinin (ATBÖ) Türk lise öğrencileri için uyarlama çalışması. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 7(1), 156-169. https://doi.org/10.21031/epod.95432
Şimşek, Ö.F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş: Temel ilkeler ve lisrel uygulamaları. Ankara: Ekinoks Yayınları.
Tabachnick, B. G., and Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics. New Jersey: Pearson Education.
Tsai, C. C., and Lin, S. S. J. (2003). Internet addiction of adolescents in Taiwan: An Interview study. CyberPsychology & Behavior, 6(6), 649-652. https://doi.org/10.1089/109493103322725432
Türkiye İstatistik Kurumu (2017). Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1028 sayfasından erişilmiştir.
Turgut, E. (2016). Çocukların mobil internet deneyimleri: kullanım, risk faktörleri ve risklerle başa çıkma stratejilerinin incelenmesi. (Doktora Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Ünal, M.H. (2015). Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi tıp fakültesi öğrencilerinin akıllı telefon bağımlılık düzeylerinin belirlenmesi. (Uzmanlık Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Wang, D., Xiang, Z., and Fesenmaier, D.R. (2014). Smartphone use in everyday life and travel. Journal of Travel Research, 1(12), 52-63.
Yılmaz, G., Şar, A.H. ve Civan, S. (2015). Ergenlerde mobil telefon bağımlılığı ile kaygı arasındaki ilişkinin incelenmesi, Online Journal of Techhology Addiction and Cyberbullying, 2(2), 20-37.
Yurdakul, I.K., Dönmez, O., Yaman, F. ve Odabaşı, H.F. (2013). Dijital ebeveynlik ve değişen roller. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(4), 883-896.

Toplam 36 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil	Türkçe
Bölüm	Araştırma Makalesi
Yazarlar	Mehmet Şata Fatih Karip
Yayımlanma Tarihi	11 Ocak 2018
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2017Cilt: 6 Sayı: 4

Kaynak Göster

APA	Şata, M., & Karip, F. (2018). Akıllı Telefon Bağımlılığı Ölçeği-Kısa Versiyonunun Ergenler İçin Türk Kültürüne Uyarlanması. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 6(4), 426-440. https://doi.org/10.30703/cije.346614