Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Meslek Yönelimini ve Yükseköğretim Kurumlarının Seçimini Etkileyen Faktörler

Yıl 2016, Cilt: 5 Sayı: 3, 0 - 0, 01.09.2016

Adnan Boyacı , Mehmet Fatih Karacabey Kıvanç Bozkuş

https://doi.org/10.30703/cije.321407

Öz

Bu çalışmanın amacı ortaöğretim son sınıf öğrencilerinin yükseköğretim kurumu ve mesleki program tercihlerine etki eden etmenleri belirlemektir. Bu araştırmada nitel ve nicel veri toplama tekniklerinin beraber kullanıldığı karma yöntem kullanılmıştır. Çalışmanın nitel basamağı, 22 lise son sınıf öğrencisiyle yapılan görüşmeler yoluyla veri toplanmasını, nicel basamağı ise toplanan veriler ışığında geliştirilen anketin 254 öğrenciye uygulanmasını kapsamıştır. Sonuçlara göre öğrenciler, kişisel ilgi ve yeteneklerinden çok, iş bulma olanakları, sınav puanları, maddi olanaklar ve üniversitenin bulunduğu şehrin olanaklarından etkilenmektedir. Öğrenciler tercih ettikleri bölümlerde okutulan dersleri ve derslere giren öğretim elemanlarını tanımamaktadırlar. Aile, arkadaş ve öğretmenler öğrencilerin tercihlerini etkilemede en alt sıralarda yer almıştır. Bölümün kazandıracağı mesleğin saygınlığı öğrenci tercihlerinde etkin rol oynamıştır. Sınav temelli yükseköğretime geçiş sisteminin terk edilerek yerine bütüncül değerlendirmeye dayalı, kişisel ilgi ve yeteneklerin öne çıktığı bir sistemin getirilmesi, rehberlik faaliyetlerinin etkili bir şekilde yürütülmesi, ilgi duyulan bölümlerin derslerinin ve öğretim elemanlarının tanıtılması, ailelerin çocuklarına nasıl destek olabilecekleri konusunda etkin bir şekilde yönlendirilmesi önerilmiştir.

Kaynakça

  • Aküzüm, C., Yavaş, T., Tan, Ç., & Uçar, M. B. (2015). İlköğretim kurumu öğrencilerinin devamsızlık ve okul terki nedenleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 167-191.
  • Arslan, M. (2004). Eğitim sistemimizin kapanmayan yarası-yükseköğretime geçiş. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 37-51.
  • Ayas, T., Deniz, M., & Kağan, M. (2010). Ginzberg ve arkadaşlarının gelişim kuramına dayalı örnek bir mesleki grup rehberliği çalışması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2), 1096-1117.
  • Bergland, B. W. (1974). Career planning the use of sequential evaluated experience. Boston: Hougton Mifflin.
  • Blau, P. M., Gustad, J. W., Jessor, R., Parnes, H. S., & Wilcock, R. C. (1956). Occupational choice: A conceptual framework. Industrial & Labor Relations Review, 9(4), 531-543.
  • Buyruk, H. (2011). Yükseköğretime geçiş sorunsalı. Eğitim Bilim Toplum, 7(26), 69-88.
  • Bülbül, T. & Acar-Güvendir, M. (2014). Üniversite birinci sınıf öğrencilerinin yükseköğretim yaşamına uyum düzeylerinin incelenmesi. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(1), 397-418.
  • Creswell, J. W. & Plano Clark, V. L. (2011). Designing and conducting mixed methods research (2. b.). Thousand Oaks: Sage.
  • Dietrich, J. & Kracke, B. (2009). Cross informant ratings of self and other regulation at career transitions in adolescence. Journal of Vocational Behaviour, 75(2), 109-119.
  • Gavcar, E., Bulut, Z. A., & Karabulut, A. N. (2005). Öğrencilerin iktisadi ve idari bilimler fakültesini tercih nedenleri ve beklentileri (Muğla üniversitesi örneği). İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7, 21-39.
  • Gelatt, H. B. (1962). Decision-Making: A conceptual frame of reference for counseling. Journal of Counselling Psychology, 9(3). 240-245.
  • Ginzberg, E., Ginsburg, S. W., Axelrad, S., & Herma, J. L. (1951). Occupational choice, an approach to a general theory. New York: Columbia University Press.
  • Gülcan, Y., Kuştepeli, Y., & Aldemir, C. (2002). Yükseköğretim’de öğrenci doyumu: kuramsal bir çerçeve ve görgül bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 7(1), 99-114.
  • Günay, D. (2011). Türk yükseköğretiminin yeniden yapılandırılması bağlamında sorunlar, eğilimler, ilkeler ve öneriler. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 1(3), 113-121.
  • Hilton, T. L. (1962). Career decision-making. Journal of Counseling Psychology, 9(4), 291-298.
  • Holland, J. L. (1959). A theory of vocational choice. Journal of Counseling Psychology, 6(1), 35-45.
  • Holland, J. L. (1997). Making vocational choices: A theory of vocational personalities and work environments (3. b.). Odessa, FL: Psychological Assessment Resources.
  • İbiş, E. (2011). Öğrencilerin üniversite bölüm tercihleri ve kariyer yönelimleri arasındaki ilişkiye dair bir araştırma. Düzeltilmiş Yüksek Lisans Tezi, T.C. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • İkikat Tümer, E., Miran, B., & Birinci, A. (2009). Bulanık eşli karşılaştırma yöntemiyle atatürk üniversitesi öğrencilerinin fakülte tercihlerini belirleyen hedeflerinin analizi. Atatürk Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 10, 119-136.
  • Johnson, B. & Christensen, L. B. (2010). Educational research: Quantitative, qualitative, and mixed approaches. Thousand Oaks: Sage.
  • Kepçeoğlu, M. (2004). Psikolojik danışma ve rehberlik. İstanbul: Alkım.
  • Kuzgun, Y. (2006). Meslek gelişimi ve danışmanlığı. Ankara: Nobel.
  • Littrel, J. J. (1987). From school to work. South Holland: The Goodheart-Willcox Company.
  • Miles, M. B. & Huberman, M. A. (1994). An expanded sourcebook qualitative data analysis. London: Sage.
  • Pekkaya, M. & Çolak, N. (2013). Üniversite öğrencilerinin meslek seçimini etkileyen faktörlerin önem derecelerinin ahp ile belirlenmesi. Bülent Ecevit Üniversitesi The Journal of Academic Social Science Studies, 6(2), 797-818.
  • Perna, L. W. (2006). Studying college access and choice: A proposed conceptual model. In J. C. Smart (Ed.), Higher Education: Handbook of Theory and Research (Vol. XXI, pp. 99-157). Netherlands: Springer.
  • Roe, A. (1954). A new classification of occupations. Journal of Counseling Psychology, 1(4), 215-220.
  • Roe, A. (1957). Early determinants of vocational choice. Journal of Counseling Psychology, 4(3), 212-217.
  • Sav, D. (2008). Bireysel kariyer planlamada etkili olan faktörler ve üniversitelerin etkisi üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
  • Schein, E. (1990). Career anchors discovering your real values. New York, Willey and Sons.
  • Seidman, I. (2013). Interviewing as qualitative research: A guide for researchers in education and the social sciences (4. b.). New York: Teachers College Press.
  • Super, D. E. (1957). The psychology of careers. New York: Harper & Brothers.
  • Şahin, İ., Zoraloğlu, Y. R., & Fırat, N. Ş. (2011). Üniversite öğrencilerinin yaşam amaçları, eğitsel hedefleri, üniversite öğreniminden beklentileri ve memnuniyet durumları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(3), 429-452.
  • Şenses, F. (2007). Uluslararası gelişmeler ışığında Türkiye yükseköğretim sistemi: temel eğilimler, sorunlar, çelişkiler ve öneriler. Economic Research Center Working Papers in Economics, 7(5).
  • Tiedeman, D. V. & O'Hara, R. (1963). Career development: Choice and adjustment. New York: College Entrance Examination Board.
  • Ulaş, Ö. & Yıldırım, İ. (2015). Lise öğrencilerinde mesleki olgunluğun yordayıcıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(2): 151-165.
  • Yin, R. K. (2003). Case study research: Design and methods (3 b.). Thousand Oaks: Sage.

Factors Affecting the Professional Orientation and the Selection of Higher Education Institutions

Yıl 2016, Cilt: 5 Sayı: 3, 0 - 0, 01.09.2016

Adnan Boyacı , Mehmet Fatih Karacabey Kıvanç Bozkuş

https://doi.org/10.30703/cije.321407

Öz

The purpose of this study is to determine the factors
affecting high school students’ selection of higher education institutions and
occupational programs. In this study, the mixed methods approach which combines
qualitative and quantitative data collection techniques is employed. The
qualitative phase included interviews with 22 high school students and the
quantitative phase collected data from 254 students using a questionnaire
developed after the first phase. Results indicated that instead of their
personal interests and abilities, students were affected most by the likelihood
of finding jobs, exam scores, their financial status and facilities of cities
in where universities are located. Students did not recognize courses and the
faculty of programs they desired. The effect of families, friends and teachers
were ranked the lowest. Also prestige of occupations played an active role.
Rather than a system of transition to higher education based on exam scores, a
holistic system that focuses on personal interests and abilities should be
adopted. Guidance activities should be effective. Introducing of courses and
faculties of programs interested is recommended. Counselling families to support
their children is also recommended.

Anahtar Kelimeler

University choice professional orientation

Kaynakça

  • Aküzüm, C., Yavaş, T., Tan, Ç., & Uçar, M. B. (2015). İlköğretim kurumu öğrencilerinin devamsızlık ve okul terki nedenleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 167-191.
  • Arslan, M. (2004). Eğitim sistemimizin kapanmayan yarası-yükseköğretime geçiş. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 37-51.
  • Ayas, T., Deniz, M., & Kağan, M. (2010). Ginzberg ve arkadaşlarının gelişim kuramına dayalı örnek bir mesleki grup rehberliği çalışması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2), 1096-1117.
  • Bergland, B. W. (1974). Career planning the use of sequential evaluated experience. Boston: Hougton Mifflin.
  • Blau, P. M., Gustad, J. W., Jessor, R., Parnes, H. S., & Wilcock, R. C. (1956). Occupational choice: A conceptual framework. Industrial & Labor Relations Review, 9(4), 531-543.
  • Buyruk, H. (2011). Yükseköğretime geçiş sorunsalı. Eğitim Bilim Toplum, 7(26), 69-88.
  • Bülbül, T. & Acar-Güvendir, M. (2014). Üniversite birinci sınıf öğrencilerinin yükseköğretim yaşamına uyum düzeylerinin incelenmesi. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(1), 397-418.
  • Creswell, J. W. & Plano Clark, V. L. (2011). Designing and conducting mixed methods research (2. b.). Thousand Oaks: Sage.
  • Dietrich, J. & Kracke, B. (2009). Cross informant ratings of self and other regulation at career transitions in adolescence. Journal of Vocational Behaviour, 75(2), 109-119.
  • Gavcar, E., Bulut, Z. A., & Karabulut, A. N. (2005). Öğrencilerin iktisadi ve idari bilimler fakültesini tercih nedenleri ve beklentileri (Muğla üniversitesi örneği). İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7, 21-39.
  • Gelatt, H. B. (1962). Decision-Making: A conceptual frame of reference for counseling. Journal of Counselling Psychology, 9(3). 240-245.
  • Ginzberg, E., Ginsburg, S. W., Axelrad, S., & Herma, J. L. (1951). Occupational choice, an approach to a general theory. New York: Columbia University Press.
  • Gülcan, Y., Kuştepeli, Y., & Aldemir, C. (2002). Yükseköğretim’de öğrenci doyumu: kuramsal bir çerçeve ve görgül bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 7(1), 99-114.
  • Günay, D. (2011). Türk yükseköğretiminin yeniden yapılandırılması bağlamında sorunlar, eğilimler, ilkeler ve öneriler. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 1(3), 113-121.
  • Hilton, T. L. (1962). Career decision-making. Journal of Counseling Psychology, 9(4), 291-298.
  • Holland, J. L. (1959). A theory of vocational choice. Journal of Counseling Psychology, 6(1), 35-45.
  • Holland, J. L. (1997). Making vocational choices: A theory of vocational personalities and work environments (3. b.). Odessa, FL: Psychological Assessment Resources.
  • İbiş, E. (2011). Öğrencilerin üniversite bölüm tercihleri ve kariyer yönelimleri arasındaki ilişkiye dair bir araştırma. Düzeltilmiş Yüksek Lisans Tezi, T.C. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • İkikat Tümer, E., Miran, B., & Birinci, A. (2009). Bulanık eşli karşılaştırma yöntemiyle atatürk üniversitesi öğrencilerinin fakülte tercihlerini belirleyen hedeflerinin analizi. Atatürk Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 10, 119-136.
  • Johnson, B. & Christensen, L. B. (2010). Educational research: Quantitative, qualitative, and mixed approaches. Thousand Oaks: Sage.
  • Kepçeoğlu, M. (2004). Psikolojik danışma ve rehberlik. İstanbul: Alkım.
  • Kuzgun, Y. (2006). Meslek gelişimi ve danışmanlığı. Ankara: Nobel.
  • Littrel, J. J. (1987). From school to work. South Holland: The Goodheart-Willcox Company.
  • Miles, M. B. & Huberman, M. A. (1994). An expanded sourcebook qualitative data analysis. London: Sage.
  • Pekkaya, M. & Çolak, N. (2013). Üniversite öğrencilerinin meslek seçimini etkileyen faktörlerin önem derecelerinin ahp ile belirlenmesi. Bülent Ecevit Üniversitesi The Journal of Academic Social Science Studies, 6(2), 797-818.
  • Perna, L. W. (2006). Studying college access and choice: A proposed conceptual model. In J. C. Smart (Ed.), Higher Education: Handbook of Theory and Research (Vol. XXI, pp. 99-157). Netherlands: Springer.
  • Roe, A. (1954). A new classification of occupations. Journal of Counseling Psychology, 1(4), 215-220.
  • Roe, A. (1957). Early determinants of vocational choice. Journal of Counseling Psychology, 4(3), 212-217.
  • Sav, D. (2008). Bireysel kariyer planlamada etkili olan faktörler ve üniversitelerin etkisi üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
  • Schein, E. (1990). Career anchors discovering your real values. New York, Willey and Sons.
  • Seidman, I. (2013). Interviewing as qualitative research: A guide for researchers in education and the social sciences (4. b.). New York: Teachers College Press.
  • Super, D. E. (1957). The psychology of careers. New York: Harper & Brothers.
  • Şahin, İ., Zoraloğlu, Y. R., & Fırat, N. Ş. (2011). Üniversite öğrencilerinin yaşam amaçları, eğitsel hedefleri, üniversite öğreniminden beklentileri ve memnuniyet durumları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(3), 429-452.
  • Şenses, F. (2007). Uluslararası gelişmeler ışığında Türkiye yükseköğretim sistemi: temel eğilimler, sorunlar, çelişkiler ve öneriler. Economic Research Center Working Papers in Economics, 7(5).
  • Tiedeman, D. V. & O'Hara, R. (1963). Career development: Choice and adjustment. New York: College Entrance Examination Board.
  • Ulaş, Ö. & Yıldırım, İ. (2015). Lise öğrencilerinde mesleki olgunluğun yordayıcıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(2): 151-165.
  • Yin, R. K. (2003). Case study research: Design and methods (3 b.). Thousand Oaks: Sage.
Toplam 37 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Diğer ID JA22HU82SN
Bölüm Articles
Yazarlar

Adnan Boyacı

Mehmet Fatih Karacabey

Kıvanç Bozkuş

Yayımlanma Tarihi 1 Eylül 2016
Yayımlandığı Sayı Yıl 2016Cilt: 5 Sayı: 3

Kaynak Göster

APA Boyacı, A., Karacabey, M. F., & Bozkuş, K. (2016). Meslek Yönelimini ve Yükseköğretim Kurumlarının Seçimini Etkileyen Faktörler. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 5(3). https://doi.org/10.30703/cije.321407

e-ISSN: 2147-1606

14550        14551