Research Article
İlkokul 4. Sınıf Öğrencilerinin Empatik Eğilim Düzeyleri ve “Hayır” Diyebilme Becerilerinin İncelenmesi
Abstract
Bu araştırmanın amacı, ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin empatik eğilim düzeyleri ve “hayır” diyebilme becerilerinin incelenmesi ve empatik eğilim düzeyleri ile “hayır” diyebilme becerileri arasındaki ilişkinin belirlenmesidir. Betimsel bir araştırma olan bu çalışma, genel tarama modeli kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın evrenini, 2020-2021 eğitim öğretim yılında Diyarbakır ili merkez ilçelerindeki resmi ilkokullarda öğrenim görmekte olan 22524 dördüncü sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise ulaşılabilir örnekleme yöntemi ile seçilen 418 öğrenci oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak “Kişisel Bilgi Formu”, “Empatik Eğilim Ölçeği” ve “Hayır Diyebilme Ölçeği” kullanılmıştır. Çalışmadan elde edilen veriler SPSS paket programı ile analiz edilmiştir. Verilerin analizinde İlişkisiz Örneklemler için t testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA), Kruskal Wallis-H testi, Scheffe testi, Mann-Whitney U testi, Pearson Momentler Çarpımı Korelâsyonu ve Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi kullanılmıştır. Çalışmanın bulgularına göre; ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin empatik eğilim düzeyleri ile kardeş sayısı, kardeş sırası, baba eğitim durumu ve sosyoekonomik durum değişkenleri açısından anlamlı farklılık olmadığı; anne eğitim durumu değişkeni açısından ise anlamlı farklılık olduğu görülmüştür. Öğrencilerin “hayır” diyebilme becerisi ile anne mesleği değişkeni açısından anlamlı farklılık olmadığı; kardeş sayısı, kardeş sırası, anne-baba eğitim durumu ve sosyoekonomik durum değişkenleri açısından ise anlamlı farklılık olduğu görülmüştür. İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin bilişsel empati düzeyleri ile duygusal empati düzeyleri arasında yüksek düzeyde pozitif bir ilişki, bilişsel empati ile reddetme boyutu arasında düşük düzeyde pozitif bir ilişki, bilişsel empati ile direnme eğilimi arasında düşük düzeyde negatif bir ilişki, reddetme eğilimi ile direnme eğilimi arasında düşük düzeyde pozitif bir ilişki ve duygusal empati eğilimi ile reddetme eğilimi arasında orta düzeyde pozitif bir ilişki görülmüştür. İlkokul 4. sınıf öğrencilerin empatik eğilim düzeylerinden bilişsel empati ve duygusal empati boyutları, “hayır” diyebilme becerilerinden reddetme boyutunu %13’ünü açıklamaktayken, direnme boyutunu ise anlamlı yordamadığı görülmüştür. Araştırmanın sınırlılık ve sonuçlarından yola çıkarak uygulayıcılara ve araştırmacılara yönelik öneriler sunulmuştur.
References
- Akbulut, E., & Sağlam, H. İ. (2010). Sınıf öğretmenlerinin empatik eğilim düzeylerinin incelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2), 1068-1083.
- Albakır Yavuz, Ö. (2019). Özel yetenekli olan ve olmayan öğrencilerin empatik eğilim ve sosyal duygusal öğrenme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
- Aram, D., & Shapira, R. (2012). Parent-child shared book reading and children’slanguage, literacy, and empathy development. Rivista Italianadi Educazione Familiare, 55-65.
- Arıkoç, B. (2019). Okul öncesi dönemde duygusal zekâ ve empati ile ahlaki ve sosyal kural bilgisi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Avcı, E. (2017). Anne-babaların tutumları ile ilkokul kademesindeki çocukların empati ve saldırganlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Van.
- Bozkurt, S (2020). Son çocukluk (9-11 yaş) çağındaki çocuklarda hayır diyebilme ve atılganlık beceri sıklığı ve kullanılan ölçeklerin tanımlama yeterliliği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
- Büyüköztürk, Ş. (2012). Deneysel desenler: Ön test-son test, kontrol grubu, desen ve veri analizi. Ankara: Pegem Akademi.
- Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2018). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
- Charlton, A., Minagawa, K. E., & While, D. (1999). Saying “no” tocigarettes: A reappraisal of adolescent refusal skills. Journal of adolescence, 22(5), 695-707. doi: 10.1006/jado.1999.0264
- Cohen, S., & Wheelwright, S. (2006). The autism-spectrum quotient (AQ)- adolescent version. Journal of autism and develop mental disorders, 36(3), 343. doi: 10.1007/s10803-006-0073-6
- Dökmen, Ü. (1987). Empati kurma becerisi ile sosyometrik statü arasındaki ilişki. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 20(1), 183-207. doi: 10.1501/Egifak_0000001059
- Dökmen, Ü. (1988), Empatinin yeni bir modele dayanılarak ölçülmesi ve psikodrama ile geliştirilmesi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 21(1), 155-190. doi: 10.1501/Egifak_0000000999
- Dökmen, Ü. (2015). Sanatta ve günlük yaşamda iletişim çatışmaları ve empati. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Eisenberg, N., Murphy, B.C., & Shepard, S.A. (1997). The development of empathic accuracy. In W. Ickes (ed.). Empathic accuracy, 73-116. New York: The Guilford Press.
- Esen, A. C. (2012). “Spor yapan ve yapmayan üniversite öğrencilerinin benlik saygısı ve atılganlık düzeylerinin incelenmesi (Muğla Üniversitesi Örneği)”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Muğla Sıtkı Koçma Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
- Fitzgerald, S. M., Rumrill Jr, P. D., & Schenker, J. D. (2004). Correlational designs in rehabilitation research. Journal of Vocational Rehabilitation, 20(2), 143-150. Gürbüz, S., & Şahin, F. (2014). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 271.
- Hasdemir, A. D. (2007). Ergenlerin ve anne babalarının empatik becerileri ile aile yapılarını değerlendirmeleri üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Hoffman, M. L. (1982). Development of prosocial motivation: empathy and guiltın N. Eisenberg (ed). The development of prosocial behavior. New York: Academik Press, 283-313.
- Hoffman, M. L. (2000). Empathy and moral development. New York: Cambridge University Press.
- İmece, S. (2017). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin empati eğilim becerileri ile problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
- Kapancı, İ. (2006). Sosyal bilgiler eğitimi öğrencilerinin başarı ve atılganlık düzeylerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
- Karaca, N. H., & Ocak, G. (2011). Hayat bilgisi ders kitaplarının becerilere uygunluk düzeyinin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi (Afyonkarahisar ili örneklemi). Kuramsal Eğitimbilim, 4(1), 108-125.
- Karanis, A. (2016). Üniversite öğrencilerinde algılanan duygusal istismar düzeyleri ile atılganlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Aydın Üniversitesi, İstanbul.
- Kasapoğlu, A. (2006). Empati ve sempati olgusuna vurgu yapan bazı ayetler. İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 1, 33-61.
- Kaya, A. &, Siyez, D. M. (2010). KA-Sİ çocuk ve ergenler için empatik eğilim ölçeği: Geliştirilmesi geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Bilim, 35(156), 110-125.
- Kemp, J. (2006). Hayır: Basit bir cümle hayatınızı ne kadar değiştirir? (H. Güner, Çev.). İstanbul: GOA.
- Keser, G. (2017). Üniversite öğrencilerinin empatik eğilim, duygusal zekâ ve akılcı olmayan inanç düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
- Kılınç, H. (2011). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin benlik tasarımlarının atılganlık düzeyi ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
- Koca, K. (2020). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin empati eğilimleri ile aile birliğini önemsemeleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Binali Yıldırım Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzincan.
- Lazarus, R. S. (1975). A cognitively oriented psychologist looks at bio feed back. American Psychologist, 30(5), 553-561. doi: 10.1037/h0076649
- Lipsitt, N. (1993). Development of empathy in children: the contribution of maternal empathy and communication style. Doctoral dissertation, Case Western Reserve University.
- Millî Eğitim Bakanlığı, (2009). İlköğretim hayat bilgisi dersi (1, 2 ve 3. sınıflar) öğretim programı. http://talimterbiye.mebnet.net/Ogretim%20Programlari/ilkokul/2010-2011/HayatBilgisi-3.S%C4%B1n%C4%B1f.pdf. [Erişim tarihi: 06.05.2019]
- Millî Eğitim Bakanlığı, (2015). İlkokul hayat bilgisi dersi (1, 2 ve 3. sınıflar) öğretim programı. https://kirikkale.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2015_08/27110255_evrak155952884962350592_para1.pdf. [Erişim tarihi: 08.05.2019].
- Millî Eğitim Bakanlığı, (2017). İlkokul hayat bilgisi dersi (1, 2 ve 3. sınıflar) öğretim programı. https://bilimakademisi.org/wp-content/uploads/2017/02/Hayat-Bilgisi.pdf. [Erişim tarihi: 10.07.2019].
- Millî Eğitim Bakanlığı, (2018). İlkokul hayat bilgisi dersi (1, 2 ve 3. sınıflar) öğretim programı. https://ttkb.meb.gov.tr/www/ders-kitaplari-icin-dokumanlar/dosya/32. [Erişim tarihi: 13.07.2019].
- Örenoğlu Toraman, S. (2009). Bilim sanat merkezlerine devam eden ve etmeyen ilköğretim 12 yaş çocuklarının saldırganlık, atılganlık, çekingenlik ve mizah özelliklerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Özbaş, E. (2010). Üstün ve normal zekâ düzeyine sahip 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin ebeveyn kabul ret düzeylerini algılayışlarıyla empati düzeyleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Özen, H. (2015). Sınıf öğretmenlerinin empatik eğilim yönelimlerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal bilimler Enstitüsü, Aydın.
- Pakel, B. E. (2019). Somatizasyon bozukluğu semptomlarının empati düzeyi ve anksiyete ile ilişkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Üsküdar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Pamuk, U.E., (2013). Ortaokul öğrencilerinin atılganlık düzeyi ile akran baskısı arasındaki ilişki (İstanbul İli Tuzla İlçesi Örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Piaget, J. (1965). The moral judgment of thechild, Harcourt Brace, New York.
- Pişkin, M. (1991). Empati, kaygı ye çatışma eğilimi arasındaki ilişki. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 22(2), 775-784. doi: 10.1501/Egifak_0000001419
- Poole, C., Miller, S. A., & Church, E. B. (2005). How Empathy Develops: Effective Responses to Children Help Set the Foundation for Empathy. Early Childhood Today, 20(2), 21-25.
- Powell, P. A. (2018). Individual differences in emotion regulation moderate the associations between empathy and affective distress. Motivation and emotion, 42(4), 602-613. doi: 10.1007/s11031-018-9684-4
- Rogers, C.R. (1983). Empatik olmak, değeri anlaşılmamış bir varoluş şeklidir. (Çeviren: Akkoyun, F.). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1983, 16(1), 103-124. doi: 10.1501/Egifak_0000000929
- Sarıyar, F. (2015). Lise öğrencisi ergenlerde atılganlık, sosyal fobi ve boyun eğici davranışları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimler Enstitüsü, Aydın.
- Sayın, K. B. (2010). İlköğretim birinci kademe öğrencilerinin empati becerileri ile anne-baba tutumları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Svensson, A. S. (2013). Preschool Children Development Empathy Througt Individualized Materials. Problems of Education in the 21st Century, 52, 115. Staub, E. (1990). Commentary on part 1 (Historical and Thoritical Perspectives) In: Empathy andits Development. Eisenberg N. And Strayer, J. (Eds.). Cambridge: Cambridge University Press.
- Stuart CW, Sundeen, SJ. (1991). Principles and Practice of Psychiatric Nursing. 4th Edition, The C.V Mosby Company, Toronto.
- Şimşek, Ş., & Coşkun, K. (2018). Türkçe ders kitaplarında kabul ve ret bildiren ifadeler. Turkish Studies, 13, 27. doi: 10.7827/TurkishStudies.14502
- Tanrıöğen, Y. (2014). Okul öncesi dönemi çocukların yaşadıkları sosyo kültürel ortamların sosyal beceri ile olan ilişkisinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Türk Dil Kurumu (TDK), (2021). Güncel Türkçe Sözlük. https://sozluk.gov.tr/. [Erişim Tarihi: 01.03.2021].
- Ünal, F. (2007), “Çocuklarda empatinin gelişimi: Empatinin gelişiminde anne-baba tutumlarının etkisi.” Millî Eğitim Dergisi, 36(176), 134-148.
- Wispe, L. (1986). The distinction between sympathy and empathy: To call forth a concept, a word is needed. Journal of personality and social psychology, 50(2), 314. doi: 10.1037//0022-3514.50.2.314
- Yılmaz, F., & Ersoy, A (2016). Class teacher candidates’ skill of sayingno in relation to components of moral anatomy. Eurasian Journal of Educational Research, 16(62), 161-180. doi: 10.14689/ejer.2016.62.10
- Yılmaz, F. (2017). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin “hayır” diyebilme becerilerinin incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Yüce, Y. (2002). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin reddetme becerilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Yüksel, A. (2009). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin empatik becerileriyle aile işlevleri ve benlik kavramları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(25), 153-165.
- Zimmerman, C., & Luecke, R. A. (2010). Asserting Yourself At Work: EBook Edition. Amacom Div American Mgmt Assn.
Examination of 4th Grade Primary School Students’ Emphatic Tendency Levels and Their Ability to Say ‘’No’’ in Terms of Various Variables
Abstract
The aim of this study is to examine 4th grade primary school student’s emphatic tendency levels and their ability to say “no” in terms of various variables and examine the relationship between emphatic tendency levels and ability to say “no”. The population of this research consists of 22524 4th grade students studying in public primary schools in the central districts of Diyarbakır province in the 2020-2021 academic year. The sample of the study consists of 418 students selected by the accessible sample method. “Personal İnformation Form”, “Empathic Levels Scale” and “Saying No Skills” were used as data collection tolls. The data that had been resulted by the research was analyzed via SPSS pocket program. For Unrelated Samples on data analyzing T test, one-way analysis of variance Kruskal Wallis-H test Scheffe Test, Mann Whitney U Test, Pearson Product-Moment Correlation and Multiple Linear Regression Analysis were used. According to the findings of the study; There was no significant difference between the empathic tendency levels of p 4th grade primary school students and the number of siblings, sibling rank, father's education level and socioeconomic status variables; It was observed that there had been significant difference in terms of the mother's education level variable. There was no significant difference between the students' ability to say "no" and the mother profession variable but it was observed that there had been a significant difference in terms of number of siblings, sibling rank, parental education level and socioeconomic status variables. Also, there was a relationship between the students’ emotional empathy dimensions and rejection dimension. No relationship was found between emotional empathy and resistance dimensions. A relationship between dimensions of rejection and resistance was observed. It can be seen that rejection dimension of student skills’ positively predicts the cognitive and emotional empathy dimensions. Cognitive empathy and emotional empathy dimensions, which are among the empathic tendency levels of students, explains %13 of rejection dimension, which is one of their ability to say “no”. On the other hand, it is seen that dimension of resistance among students’ skills does not significantly predict cognitive empathy and emotional empathy dimensions. Based on limitedness and results of the research suggestions were presented to researchers and operators.
Keywords
Classroom education empathic tendency ability to say “no” assertiveness primary school students
References
- Akbulut, E., & Sağlam, H. İ. (2010). Sınıf öğretmenlerinin empatik eğilim düzeylerinin incelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2), 1068-1083.
- Albakır Yavuz, Ö. (2019). Özel yetenekli olan ve olmayan öğrencilerin empatik eğilim ve sosyal duygusal öğrenme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
- Aram, D., & Shapira, R. (2012). Parent-child shared book reading and children’slanguage, literacy, and empathy development. Rivista Italianadi Educazione Familiare, 55-65.
- Arıkoç, B. (2019). Okul öncesi dönemde duygusal zekâ ve empati ile ahlaki ve sosyal kural bilgisi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Avcı, E. (2017). Anne-babaların tutumları ile ilkokul kademesindeki çocukların empati ve saldırganlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Van.
- Bozkurt, S (2020). Son çocukluk (9-11 yaş) çağındaki çocuklarda hayır diyebilme ve atılganlık beceri sıklığı ve kullanılan ölçeklerin tanımlama yeterliliği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
- Büyüköztürk, Ş. (2012). Deneysel desenler: Ön test-son test, kontrol grubu, desen ve veri analizi. Ankara: Pegem Akademi.
- Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2018). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
- Charlton, A., Minagawa, K. E., & While, D. (1999). Saying “no” tocigarettes: A reappraisal of adolescent refusal skills. Journal of adolescence, 22(5), 695-707. doi: 10.1006/jado.1999.0264
- Cohen, S., & Wheelwright, S. (2006). The autism-spectrum quotient (AQ)- adolescent version. Journal of autism and develop mental disorders, 36(3), 343. doi: 10.1007/s10803-006-0073-6
- Dökmen, Ü. (1987). Empati kurma becerisi ile sosyometrik statü arasındaki ilişki. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 20(1), 183-207. doi: 10.1501/Egifak_0000001059
- Dökmen, Ü. (1988), Empatinin yeni bir modele dayanılarak ölçülmesi ve psikodrama ile geliştirilmesi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 21(1), 155-190. doi: 10.1501/Egifak_0000000999
- Dökmen, Ü. (2015). Sanatta ve günlük yaşamda iletişim çatışmaları ve empati. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Eisenberg, N., Murphy, B.C., & Shepard, S.A. (1997). The development of empathic accuracy. In W. Ickes (ed.). Empathic accuracy, 73-116. New York: The Guilford Press.
- Esen, A. C. (2012). “Spor yapan ve yapmayan üniversite öğrencilerinin benlik saygısı ve atılganlık düzeylerinin incelenmesi (Muğla Üniversitesi Örneği)”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Muğla Sıtkı Koçma Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
- Fitzgerald, S. M., Rumrill Jr, P. D., & Schenker, J. D. (2004). Correlational designs in rehabilitation research. Journal of Vocational Rehabilitation, 20(2), 143-150. Gürbüz, S., & Şahin, F. (2014). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 271.
- Hasdemir, A. D. (2007). Ergenlerin ve anne babalarının empatik becerileri ile aile yapılarını değerlendirmeleri üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Hoffman, M. L. (1982). Development of prosocial motivation: empathy and guiltın N. Eisenberg (ed). The development of prosocial behavior. New York: Academik Press, 283-313.
- Hoffman, M. L. (2000). Empathy and moral development. New York: Cambridge University Press.
- İmece, S. (2017). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin empati eğilim becerileri ile problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
- Kapancı, İ. (2006). Sosyal bilgiler eğitimi öğrencilerinin başarı ve atılganlık düzeylerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
- Karaca, N. H., & Ocak, G. (2011). Hayat bilgisi ders kitaplarının becerilere uygunluk düzeyinin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi (Afyonkarahisar ili örneklemi). Kuramsal Eğitimbilim, 4(1), 108-125.
- Karanis, A. (2016). Üniversite öğrencilerinde algılanan duygusal istismar düzeyleri ile atılganlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Aydın Üniversitesi, İstanbul.
- Kasapoğlu, A. (2006). Empati ve sempati olgusuna vurgu yapan bazı ayetler. İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 1, 33-61.
- Kaya, A. &, Siyez, D. M. (2010). KA-Sİ çocuk ve ergenler için empatik eğilim ölçeği: Geliştirilmesi geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Bilim, 35(156), 110-125.
- Kemp, J. (2006). Hayır: Basit bir cümle hayatınızı ne kadar değiştirir? (H. Güner, Çev.). İstanbul: GOA.
- Keser, G. (2017). Üniversite öğrencilerinin empatik eğilim, duygusal zekâ ve akılcı olmayan inanç düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
- Kılınç, H. (2011). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin benlik tasarımlarının atılganlık düzeyi ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
- Koca, K. (2020). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin empati eğilimleri ile aile birliğini önemsemeleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Binali Yıldırım Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzincan.
- Lazarus, R. S. (1975). A cognitively oriented psychologist looks at bio feed back. American Psychologist, 30(5), 553-561. doi: 10.1037/h0076649
- Lipsitt, N. (1993). Development of empathy in children: the contribution of maternal empathy and communication style. Doctoral dissertation, Case Western Reserve University.
- Millî Eğitim Bakanlığı, (2009). İlköğretim hayat bilgisi dersi (1, 2 ve 3. sınıflar) öğretim programı. http://talimterbiye.mebnet.net/Ogretim%20Programlari/ilkokul/2010-2011/HayatBilgisi-3.S%C4%B1n%C4%B1f.pdf. [Erişim tarihi: 06.05.2019]
- Millî Eğitim Bakanlığı, (2015). İlkokul hayat bilgisi dersi (1, 2 ve 3. sınıflar) öğretim programı. https://kirikkale.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2015_08/27110255_evrak155952884962350592_para1.pdf. [Erişim tarihi: 08.05.2019].
- Millî Eğitim Bakanlığı, (2017). İlkokul hayat bilgisi dersi (1, 2 ve 3. sınıflar) öğretim programı. https://bilimakademisi.org/wp-content/uploads/2017/02/Hayat-Bilgisi.pdf. [Erişim tarihi: 10.07.2019].
- Millî Eğitim Bakanlığı, (2018). İlkokul hayat bilgisi dersi (1, 2 ve 3. sınıflar) öğretim programı. https://ttkb.meb.gov.tr/www/ders-kitaplari-icin-dokumanlar/dosya/32. [Erişim tarihi: 13.07.2019].
- Örenoğlu Toraman, S. (2009). Bilim sanat merkezlerine devam eden ve etmeyen ilköğretim 12 yaş çocuklarının saldırganlık, atılganlık, çekingenlik ve mizah özelliklerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Özbaş, E. (2010). Üstün ve normal zekâ düzeyine sahip 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin ebeveyn kabul ret düzeylerini algılayışlarıyla empati düzeyleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Özen, H. (2015). Sınıf öğretmenlerinin empatik eğilim yönelimlerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal bilimler Enstitüsü, Aydın.
- Pakel, B. E. (2019). Somatizasyon bozukluğu semptomlarının empati düzeyi ve anksiyete ile ilişkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Üsküdar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Pamuk, U.E., (2013). Ortaokul öğrencilerinin atılganlık düzeyi ile akran baskısı arasındaki ilişki (İstanbul İli Tuzla İlçesi Örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Piaget, J. (1965). The moral judgment of thechild, Harcourt Brace, New York.
- Pişkin, M. (1991). Empati, kaygı ye çatışma eğilimi arasındaki ilişki. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 22(2), 775-784. doi: 10.1501/Egifak_0000001419
- Poole, C., Miller, S. A., & Church, E. B. (2005). How Empathy Develops: Effective Responses to Children Help Set the Foundation for Empathy. Early Childhood Today, 20(2), 21-25.
- Powell, P. A. (2018). Individual differences in emotion regulation moderate the associations between empathy and affective distress. Motivation and emotion, 42(4), 602-613. doi: 10.1007/s11031-018-9684-4
- Rogers, C.R. (1983). Empatik olmak, değeri anlaşılmamış bir varoluş şeklidir. (Çeviren: Akkoyun, F.). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1983, 16(1), 103-124. doi: 10.1501/Egifak_0000000929
- Sarıyar, F. (2015). Lise öğrencisi ergenlerde atılganlık, sosyal fobi ve boyun eğici davranışları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimler Enstitüsü, Aydın.
- Sayın, K. B. (2010). İlköğretim birinci kademe öğrencilerinin empati becerileri ile anne-baba tutumları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Svensson, A. S. (2013). Preschool Children Development Empathy Througt Individualized Materials. Problems of Education in the 21st Century, 52, 115. Staub, E. (1990). Commentary on part 1 (Historical and Thoritical Perspectives) In: Empathy andits Development. Eisenberg N. And Strayer, J. (Eds.). Cambridge: Cambridge University Press.
- Stuart CW, Sundeen, SJ. (1991). Principles and Practice of Psychiatric Nursing. 4th Edition, The C.V Mosby Company, Toronto.
- Şimşek, Ş., & Coşkun, K. (2018). Türkçe ders kitaplarında kabul ve ret bildiren ifadeler. Turkish Studies, 13, 27. doi: 10.7827/TurkishStudies.14502
- Tanrıöğen, Y. (2014). Okul öncesi dönemi çocukların yaşadıkları sosyo kültürel ortamların sosyal beceri ile olan ilişkisinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Türk Dil Kurumu (TDK), (2021). Güncel Türkçe Sözlük. https://sozluk.gov.tr/. [Erişim Tarihi: 01.03.2021].
- Ünal, F. (2007), “Çocuklarda empatinin gelişimi: Empatinin gelişiminde anne-baba tutumlarının etkisi.” Millî Eğitim Dergisi, 36(176), 134-148.
- Wispe, L. (1986). The distinction between sympathy and empathy: To call forth a concept, a word is needed. Journal of personality and social psychology, 50(2), 314. doi: 10.1037//0022-3514.50.2.314
- Yılmaz, F., & Ersoy, A (2016). Class teacher candidates’ skill of sayingno in relation to components of moral anatomy. Eurasian Journal of Educational Research, 16(62), 161-180. doi: 10.14689/ejer.2016.62.10
- Yılmaz, F. (2017). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin “hayır” diyebilme becerilerinin incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Yüce, Y. (2002). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin reddetme becerilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Yüksel, A. (2009). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin empatik becerileriyle aile işlevleri ve benlik kavramları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(25), 153-165.
- Zimmerman, C., & Luecke, R. A. (2010). Asserting Yourself At Work: EBook Edition. Amacom Div American Mgmt Assn.
There are 60 citations in total.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Classroom Education |
| Journal Section | Research Article |
| Authors | |
| Publication Date | March 27, 2024 |
| Published in Issue | Year 2024Volume: 13 Issue: 1 |
