Araştırma Makalesi
Yıl 2024,
Cilt: 13 Sayı: 3, 629 - 640, 29.09.2024
Öz
Denetim, bir faaliyetin veya sürecin belirli standartlara uygun olarak gerçekleştirildiğinin, kurallara ve prosedürlere uyulduğunun ve hedeflere ulaşılmasına yardımcı olacak şekilde etkin bir şekilde yönetildiğinin izlenmesi ve değerlendirilmesidir. Stres, bir organizmanın içinde bulunduğu ortama veya duruma uyum sağlamak için verdiği fizyolojik ve psikolojik tepkilerdir. Öğretmen denetim stresi, öğretmenlerin mesleklerinde yapılan denetimlerle ilişkili olarak ortaya çıkan bir stres türüdür. Öğretmen denetim stresinin nedenleri arasında performans kaygısı, artan beklentiler, öğretmen-öğrenci ilişkisi ve zaman baskısı yer alır. Bu faktörler, öğretmenlerde stresi artırabilir ve iş memnuniyetsizliği, sağlık sorunları ve öğretim kalitesinde düşüş gibi sonuçlara yol açabilir. Bu bağlamda araştırma özel öğretim kurularımdaki öğretmenlerin denetimler esnasında yaşadıkları stres üzerinde yoğunlaşmıştır. Araştırmada özel öğretim kurumlarındaki öğretmenlerin görüşleri alınmıştır. Nitel bir çalışma olan araştırmanın çalışma grubunu, özel eğitim kurumlarında görev yapan ve maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemi ile seçilen 20 öğretmenden oluşmaktadır. Öğretmenlerin verdiği görüşlere göre özel öğretim kurumundaki öğretmenleri çoğunlukla okul müdürlerinin, müdür yardımcılarının, velilerin, eğitim koordinatörlerinin ve kurucu müdürlerinin denetlediği saptanmıştır. Öğretmenlerin bu kurumlarda değişik denetim türleri ile denetlendikleri sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmenlerin verdiği görüşlere göre denetim uygulamaları öğretmenlerde oldukça stres yaratmaktadır. Denetimlerin stres yaratmasının nedenleri çoğunlukla denetçilerin derslere izinsiz girilmesidir. Öğretmenlerin denetim uygulamalarındaki stresi en aza indirmeye yönelik görüşlerinde genel itibariyle empati kurma, bireysel görüş alma, objektif gözlem ve saygılı olma önerileri üzerinde durdukları saptanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akcan, E. & Polat, S. (2015). Müfettiş denetiminin öğretmen motivasyonuna etkisi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 8(40), 502-510.
- Akpınar, B. (2008). Eğitim Sürecinde Öğretmenlerde Strese Yol Açan Nedenlere Yönelik Öğretmen Görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16 (2), 359-366.
- Akyol, B., Ulutas, M. & Durdu, İ. (2021) Psycho-educational research reviews. London Academic Publishing, 10 (1) pp 143– 151.
- Alade, O. M. (2007). Teacher attitude to ınspectors and ınspection: quality control. International Journal of Educational Research, 3(2): pp. 203-215.
- Aldemir, Ş. G. (2012). İlköğretim okulu öğretmenlerinin teftiş uygulamalarına yönelik stres kaynakları ve stres belirtileri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kırıkkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kırıkkale.
- Aslan, H. , Baydın, A. H. & Gülmez, B. (2022). Okullarda yapılan denetim uygulamalarının öğretmenlerde yarattığı stres. Scientific Educational Studies, 6 (2) , 193-213. DOI: 10.31798/ses.1124264.
- Aslan, M. (1995). Öğretmenlerinin örgütsel stres kaynakları. Doktora Tezi. İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
- Aslanargun, E., & Tarku, E. (2014). Öğretmenlerin mesleki denetim ve rehberlik konusunda müfettişlerden beklentileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 20(3), 281-306.
- Aydın, B. & Kaya, A. (2016). Sources of stress for teachers working in private elementary schools and methods of coping with stress. Universal Journal of Educational Research 4(12A): 186-195, http://www.hrpub.org DOI: 10.13189/ujer.2016.041324.
- Aydın, İ. (2016). Öğretimde denetim durum saptama değerlendirme ve geliştirme. Pegem Akademi Aydın, İ. (2020). İş yaşamında stres. Pegem Akademi.
- Bacharach, S.B, Bauer, S.C. et Conley, S. (1986). Organizational analysis of stress: The case of elementary and secondary schools. Work and Occupations,13 7-32.
- Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır?. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388.
- Beach, D.M. & Reinhartz, J. (2000). Supervisory leadership: focus on instruction. Allyn and Bacon.
- Bilgili, H. ve Tekin, E. (2019). Örgütsel stres, örgütsel bağlılık ve öğrenilmiş güçlülük ilişkisi üzerine bir araştırma. OPUS Uluslararası Toplum araştırmaları Dergisi, 11(18), 2165-2200.
- Brimblecombe, N., Ormston, M. & Shaw, M. (1995). Teachers’ perceptions of school inspection: a stressful experience. Cambridge Journal of Education, 25:1, 53-61, DOI: 10.1080/0305764950250106.
- Bülbül, T., Özdem, G., Tunç, B. & İnandı, Y. (2013). Teacher Perceptions of School-based Evaluation: A Descriptive Analysis Based on Teachers’ Wives Educational Sciences: Theory & Practice. 13(4), 2119-2124.
- Can, E. & Gündüz, Y. (2019). Eğitimin denetimi uzmanlığı gerektirir mi? Milli Eğitim Dergisi, 48 (221) , 187-205.
- Çidem, A. (2019). İlkokul ve ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin, öğretmenlerin stres düzeylerini etkileyen etkenlere ilişkin algıları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Okan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Demir, M. (2009). İlköğretim müfettişlerinin ders teftişlerinin öğretmenler tarafından değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Doğan, F. (2008). Sınıf öğretmenlerinin stres kaynakları ve baş etme yolları (Kilis İli Örneği). (Yüksek lisans tezi) Ankara, Gazi Üniversitesi.
- Eren, E. (2008). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. Beta Yayıncılık.
- Farber, B. (1982). Stress and Burnout: Implications for Teacher Motivation. American Educational Research Association.
- Glickman, C. D.. Gordon, S. P., & Ross-Gordon, J. M. (2001). Supervision and instructional leadership. Allyn & Bacon.
- Guglielmi, R. S., & Tatrow, K. (1998). Occupational stress, burnout, and health in teachers: a methodological and theoretical analysis. Review of Educational Research, 68(1), 61–99. https://doi.org/10.3102/00346543068001061.
- Gündüz, Y. & Coşkun, K. (2011). Teftiş uygulamalarının öğretmenlerde yarattığı stres düzeyinin incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24 (2) , 367-388.
- Gündüz, Y. (2012). Eğitim örgütlerinde denetimin gerekliliği: Kuramsal bir çalışma. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 0(34), 1 - 6.
- Herman, K. & Reinke, W. (2014). Stress Management for Teachers: A Proactive Guide (The Guilford Practical Intervention in the Schools Series) The Guilford Press.
- Jeffrey, B., & Woods, P. (1996). Feeling deprofessionalised: the social construction of emotions during an OFSTED inspection. Cambridge Journal of Education, 26(3), 325-343.
- Kara, S. (1991). İlköğretim denetçileri ile alan dışından atanan sınıf öğretmenleri arasındaki iletişim. (Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi) Bursa, Uludağ Üniversitesi.
- Karasar, N. (2020). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar, ilkeler, teknikler. Nobel Yayıncılık.
- Kavas, E. (2005). İlköğretim müfettişlerinin denetim davranışlarına ilişkin öğretmen algı ve beklentileri. (Yüksek Lisans Tezi) Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
- Kayikci K., Sahin A. & Canturk, G. (2016). School Principals’ Opinions on In-class Inspections. Universal Journal of Educational Research 4(5): 1196-1204, 2016 http://www.hrpub.org DOI: 10.13189/ujer.2016.040533
- Khoza, H., & Milner, K. (2008). A comparison of teacher stress and school climate across different matric success rates. South African Journal of Education, 28, 155-173.
- Kırel, A. Ç. (2013). Örgütsel stres kaynakları ve yönetimi. Anadolu Üniversitesi
- Kuo, T.G (1989). The relationships among organizational climate, focus of control, and teacher occupational stress of elemantry schools in Taiwan. Bulletin of Educational Psychology. 22,131 -146
- Kyriacou, C. (1987). Teacher stress and burnout: an ınternational review. Educational Research, 29, 146-152. http://dx.doi.org/10.1080/0013188870290207
- Liu, H., Luo, L. & Tang, W. (2021). Kindergarten teachers’ experiences of stress under a high-stake inspection regime: An exploration in the Chinese context. International Journal of Educational Research. 109 (2), 883-355.
- Madigan, D. J. & Kim, L. orcid.org/0000-0001-9724-2396 (2020) Does teacher burnout affect students? A systematic review of its association with academic achievement and student-reported outcomes. International Journal of Educational Research. 101174. https://doi.org/10.1016/j.ijer.2020.101714.
- Marzano, R. J., Frontier, T. & Livingston, D. (2011). Effective supervision - supporting the art and science of teaching. ASCD Member Book.
- Montgomery, C., & Rupp, A. A., (2005). A meta-analysis for exploring the diverse causes and effects of stress in teachers, Canadian Journal of Education, 28(3), 458–486. doi. org/10.2307/4126479
- Moomaw, W., & Pearson, L.C. (2005). The relationship between teacher autonomy and stress, work satisfaction, empowerment, and professionalism. Educational Research Quarterly, 29(1), 37-53.
- Nelson, D.L., & Quick, J.C. (2006). Organisational behaviour: foundations, realities and challenges. College Publication
- Ngcamphalala, N., Nxumalo, Z. G., and Bhebhe, S. (2019). English language teachers’ experiences on school inspection at primary school level in the shiselweni region of the kingdom of eswatini. Journal of Advances in Education and Philosophy. 3(9): 316-329
- Olivier, M.A.J., & Venter, D.J.L. (2003). The extent and causes of stress in teachers in the George region. South African Journal of Education, 23(3), 186 -192.
- Özdayı, N. (1990). The Comparative Analysis of Job Satisfaction and Job Stress of Teachers Working in Public and Private Secondary Schools. Doktora tezi İstanbul Üniversitesi,
- Özdemir, T. Y., Özan, B. M., & Akgün, M. (2011). Denetlenenlerin rehberlik/teftiş sürecinde memnun oldukları/olmadıkları hususlar. III. Uluslararası Katılımlı Eğitim Denetimi Kongresi, 22-24 Haziran 2011, 506-518.
- Özkalp, E. (2013). Örgütsel davranış. Anadolu Üniversitesi.
- Perryman, J. (2007) Inspection and emotion, Cambridge Journal of Education, 37:2, 173-190, DOI: 10.1080/03057640701372418
- Rothmann, S., & Viljoen, J.P. (2009). Occupational stress, ill health and organisational commitment of employees at a university of technology. SA Journal of Industrial Psychology, 35(1), 1-11.
- Sabancı, A. & Şahin, A. (2010). Denetmenlerin, öğretmenlik yeterlik alanları açısından devlet ilköğretim okulu sınıf öğretmenlerine rehberlik görevlerini gerçekleştirme düzeyleri. Eğitim ve Bilim, 32(145), 85-95.
- Sabuncuoğlu, Z. & Tüz, M. (2003). Örgütsel psikoloji. Furkan Yayıncılık.
- Sağır, M., Göksoy, S. & Aslan, H. (2018). Okulda örgütsel depresyon. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15 (1) , 55-68.
- Sarı, T. (2005). İlköğretim öğretmenlerinin öğretmenlerin stres düzeylerini etkileyen etkenlere ilişkin algıları. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi, Pamukkale.
- Singer, J. (2012). The Teacher's Ultimate Stress Mastery Guide. Skyhorse
- Solman, R. & Feld, M. (1989). Occupational Stress: Perceptions of Teachers in Catholic Schools. Journal of Educational Administration. 27 (3).
- Sullivan, S. & Glanz, J. (2000). Supervision that improves teaching: strategies and techniques. Corwin Press Şipşak, N. A. (2022). Özel okullarda görev yapan öğretmenlerin ders denetimine ilişkin kaygıları ile örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişki. ( Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi ) Samsun, 19 Mayıs Üniversitesi.
- Thompson, J. (2008). The Teacher's Survival Guide: Real Classroom Dilemmas and Practical Solutions. R&L Education.
- Travers, C. (2017). Current knowledge on the nature, prevalence, sources and potential ımpact of teacher stress. (Ed. ¬McIntyre, T.M., ¬McIntyre, S.E. and Francis, D.J.) Educator stress An Occupational Health Perspective. Springer International Publishing.
- Tunç, B., İnandı, Y., & Gündüz, B. (2015). Inspection and teachers’ emotions: An emotional evaluation of inspection. International Journal of Human Sciences, 12(1), 554-568. doi: 10.14687/ijhs.v12i1.2807
- Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma tekniği: Görüşme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24(24), 543-559.
- Usta, M. E. & Özyurt, D. (2021). Yönetici ve öğretmen görüşlerine göre okul denetiminde yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri. Mustafa Kemal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (7) , 35-61.
- Ünal, S. (1999). A correlation between sources of stress and efficiency in schools. M.U. Atatürk Education Faculty Journal of Educational Sciences, Issue: 11, Pages: 365-372.
- Woodhouse, D.A, Hall, E. and Wooster, A.D. (1985). Taking control of stress in teaching. British Journal Of Educational Psychology. 55, 119-123.
- Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
- Yılmaz, K. (2009). Okul müdürlerinin denetim görevi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10 (1) , 19-35. Yılmazer, A. (2019). Davranış bilimlerine giriş ve örgütsel davranış. Detay yayıncılık.
Toplam 65 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Eğitim Yönetimi |
| Bölüm | Articles |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 29 Eylül 2024 |
| Gönderilme Tarihi | 7 Aralık 2023 |
| Kabul Tarihi | 6 Ağustos 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024Cilt: 13 Sayı: 3 |
e-ISSN: 2147-1606