Contribution of legends to Turkish teaching in terms of vocabulary and function: An example of a work named "101 Turkish legends"
Öz
Vocabulary refers to the entire oral and written existence of a nation, such as culture, art, architecture, literature, lifestyle, from the first periods of history to the present. For this reason, it is of great importance for students to learn the vocabulary of the language and to use this vocabulary in oral and written language. It is seen that there are many items aimed at enriching the vocabulary in the general objectives of Turkish teaching and grade level acquisitions. The legends in the work named "101 Turkish Legends" examined in the research are important in terms of being a part of the oral culture tradition and containing a rich vocabulary, as well as being compiled from different countries and regions where the Turkish language is spoken. In addition, legends are important in terms of contributing to the social, cultural, moral and cognitive development of students and supporting the enrichment of their imagination. The research is based on a qualitative paradigm. Using the document analysis method, a total of 101 Turkish legends in the work were examined in terms of vocabulary, and the findings were thematically coded. As a result, it has been seen that the work as a whole has a rich vocabulary and it is thought that it would be appropriate to choose the legends in the work as source texts for Turkish textbooks in terms of both vocabulary and function.
Anahtar Kelimeler
Turkish lesson language teaching vocabulary legend 101 Turkish legend
Kaynakça
- Aksan, D. (2001). Türkçenin gücü (Genişletilmiş 7. baskı). Ankara: Bilgi Yayınları.
- Aksan, D. (2004). Türkçenin sözvarlığı (3 baskı). Ankara: Engin Yayınevi.
- Baş, B. (2006). 1985-2005 yılları arasında çocuk edebiyatı sahasında yazılmış tahkiyeli metinlerin söz varlığı üzerine bir araştırma [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Baş, B. (2010). Söz varlığının oluşumu ve gelişiminde çocuk edebiyatının rolü. Türklük Bilimi Araştırmaları, (27), 137-159. Eylül 18, 2023 tarihinde https://dergipark.org.tr/en/pub/tubar/issue/16968/177227 adresinden alındı
- Corbin, J., and Strauss, A. (2008). Basics of qualitative research techniques and procedures for developing grounded theory (third edition). Los Angeles, USA: Sage.
- Demir, C. (2016). Türkçe eğitim-öğretim programları ve kişisel söz varlığı. Milli Eğitim Dergisi (45 (210)), 141-161.
- Elçin, Ş. (2004). Halk edebiyatına giriş. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Fedakar, P. (2008). Karakalpak efsaneleri/inceleme metinler [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dünyası Araştırmaları Anabilim Dalı, Türk Halk Bilimi Dalı.
- Göçer, A. (2009). Türkçe eğitiminde öğrencilerin söz varlığını geliştirme etkinlikleri ve sözlük kullanımı. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 4/4, 1025-1055.
- Gökdayı, H. (2008). Türkçede kalıp sözler. Bilig (44, Kış), 89-110. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/bilig/issue/25368/267769
- Güney, E. C. (1966). Folklor ve eğitim (Vol. 1). Milli Eğitim Basımevi.
- Hatipoğlu, V. (1972). Türkçenin sözdizimi. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Hengirmen, M. (2002). Türkçe dilbilgisi. Ankara: Engin Yayınevi.
- Jason, H. (1971). Concerding the 'Historical' and the 'Local' Legends and Their Relations. Journal of American Folklore (84 (331)), 134-144. https://doi.org/10.2307/539740
- Karagöl, E., ve Tarakcı, R. (2019). Söz varlığı öğretimi açısından ortaokul Türkçe ders kitapları. Milli Eğitim Dergisi,, 48 (222), 149-171. Eylül 18, 2023 tarihinde https://dergipark.org.tr/en/pub/milliegitim/issue/45478/571390 adresinden alındı
- Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi (24 b.). Ankara: Nobel Yayıncılık.
- Korkmaz, Z. (1992). Gramer terimleri sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- MEB. (2019). Türkçe Dersi Öğretim Programı. (MEB, Dü.) Eylül 16, 2023 tarihinde MEB Müfredat: http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/20195716392253-02-T%C3%BCrk%C3%A7e%20%C3%96%C4%9Fretim%20Program%C4%B1%202019.pdf adresinden alındı
- Onan, B. (2016). Söz varlığı terminolojisi üzerine bir analiz çalışması. Millî Eğitim (210), 11-29. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/milliegitim/issue/36140/406010
- Özbay, M., ve Melanlıoğlu, D. (2008). Türkçe öğretiminde kelime hazinesinin önemi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, V(I), 30-45. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/yyuefd/issue/13713/166023
- Sakaoğlu, S. (1980). Anadolu-Türk efsanelerinde taş kesilme motifi ve bu efsanelerin tip kataloğu. Ankara Üniversitesi Basımevi.
- Sakaoğlu, S. (2014). 101 Türk efsanesi (6 baskı.). Ankara: Akçağ Yayınları.
- Serin, N., ve Albayrak, F. (2012). Türk efsanelerinin söz varlığı. V. Uluslararası Genç Türkologlar Sempozyumu, (s. 481-496). Bişkek. Eylül 16, 2023 tarihinde https://www.academia.edu/34330247/T%C3%9CRK_EFSANELER%C4%B0N%C4%B0N_S%C3%96Z_VARLI%C4%9EI adresinden alındı
- Süğümlü, Ü., ve Eraslan, A. (2019). Ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan metin türleri ile kalıplaşmış söz varlığı ilişkisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(3), 630-646. Eylül 16.09.2023, 2023 tarihinde https://www.anadiliegitimi.com/en/download/article-file/774700 adresinden alındı
- Şen, M. (2016). Argo kelimeler üzerine, "argo", Gürsoy Naskali Emine, Sağol Yüksekkaya Gülden (Ed.), İstanbul: Ka Kitap.
- TDK. (2018, Şubat-Mayıs). Sözlükler. Türk Dil Kurumu: https://sozluk.gov.tr/ adresinden alındı
- Yılar, Ö. (2005). Mit, efsane ve eğitim. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi (11), 383-392. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/ataunikkefd/issue/2772/37093
- Yıldırım, A., ve Şimsek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11 baskı: 1999-2018). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yolcu (2018). “101 Türk efsanesi adlı eserin söz varlığının Türkçe öğretimi açısından değerlendirilmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi]. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Anabilim Dalı.
Efsanelerin söz varlığı ve işlev yönüyle Türkçe öğretimine katkısı: “101 Türk efsanesi” adlı eser örneği.
Öz
Söz varlığı, bir milletin tarihin ilk dönemlerinden günümüze kadar ortaya koyduğu kültür, sanat, mimari, edebiyat, yaşam biçimi gibi sözlü ve yazılı bütün varlığına işaret etmektedir. Bu nedenle öğrencilerin dile ait söz varlığını öğrenmeleri, konuşma ve yazma dilinde bu söz varlığını kullanmaları büyük önem taşımaktadır. Türkçe öğretiminin genel amaçları ve sınıf düzeyi kazanımlarda söz varlığının zenginleştirilmesine yönelik çok sayıda maddenin yer aldığı görülmektedir. Araştırmada incelenen “101 Türk Efsanesi” adlı eserde yer alan efsaneler, Türk dilinin konuşulduğu farklı ülke ve yörelerden derlenmesinin yanında sözlü kültür geleneğinin bir parçası olması, zengin bir söz varlığı içermesi bakımından önemlidir. Ayrıca efsaneler işlev bakımından öğrencilerin sosyal, kültürel, ahlaki ve bilişsel gelişimlerine katkı sağlaması, hayal dünyasının zenginleşmesine destek olması yönüyle de önemlidir. Araştırma nitel bir paradigmaya dayanmaktadır. Doküman incelemesi yöntemi kullanılarak eserde yer alan toplam 101 Türk efsanesi söz varlığı bakımından incelenmiş, elde edilen bulgular tematik olarak kodlanmıştır. Sonuç olarak eserin bir bütün hâlinde zengin bir söz varlığına sahip olduğu görülmekte ve eser içerisinde yer alan efsanelerin hem söz varlığı hem de işlev bakımından Türkçe ders kitaplarına kaynak metin olarak seçilmesinin uygun olacağı değerlendirilmektedir.
Anahtar Kelimeler
Türkçe dersi dil öğretimi söz varlığı efsane 101 Türk efsanesi
Kaynakça
- Aksan, D. (2001). Türkçenin gücü (Genişletilmiş 7. baskı). Ankara: Bilgi Yayınları.
- Aksan, D. (2004). Türkçenin sözvarlığı (3 baskı). Ankara: Engin Yayınevi.
- Baş, B. (2006). 1985-2005 yılları arasında çocuk edebiyatı sahasında yazılmış tahkiyeli metinlerin söz varlığı üzerine bir araştırma [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Baş, B. (2010). Söz varlığının oluşumu ve gelişiminde çocuk edebiyatının rolü. Türklük Bilimi Araştırmaları, (27), 137-159. Eylül 18, 2023 tarihinde https://dergipark.org.tr/en/pub/tubar/issue/16968/177227 adresinden alındı
- Corbin, J., and Strauss, A. (2008). Basics of qualitative research techniques and procedures for developing grounded theory (third edition). Los Angeles, USA: Sage.
- Demir, C. (2016). Türkçe eğitim-öğretim programları ve kişisel söz varlığı. Milli Eğitim Dergisi (45 (210)), 141-161.
- Elçin, Ş. (2004). Halk edebiyatına giriş. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Fedakar, P. (2008). Karakalpak efsaneleri/inceleme metinler [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dünyası Araştırmaları Anabilim Dalı, Türk Halk Bilimi Dalı.
- Göçer, A. (2009). Türkçe eğitiminde öğrencilerin söz varlığını geliştirme etkinlikleri ve sözlük kullanımı. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 4/4, 1025-1055.
- Gökdayı, H. (2008). Türkçede kalıp sözler. Bilig (44, Kış), 89-110. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/bilig/issue/25368/267769
- Güney, E. C. (1966). Folklor ve eğitim (Vol. 1). Milli Eğitim Basımevi.
- Hatipoğlu, V. (1972). Türkçenin sözdizimi. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Hengirmen, M. (2002). Türkçe dilbilgisi. Ankara: Engin Yayınevi.
- Jason, H. (1971). Concerding the 'Historical' and the 'Local' Legends and Their Relations. Journal of American Folklore (84 (331)), 134-144. https://doi.org/10.2307/539740
- Karagöl, E., ve Tarakcı, R. (2019). Söz varlığı öğretimi açısından ortaokul Türkçe ders kitapları. Milli Eğitim Dergisi,, 48 (222), 149-171. Eylül 18, 2023 tarihinde https://dergipark.org.tr/en/pub/milliegitim/issue/45478/571390 adresinden alındı
- Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi (24 b.). Ankara: Nobel Yayıncılık.
- Korkmaz, Z. (1992). Gramer terimleri sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- MEB. (2019). Türkçe Dersi Öğretim Programı. (MEB, Dü.) Eylül 16, 2023 tarihinde MEB Müfredat: http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/20195716392253-02-T%C3%BCrk%C3%A7e%20%C3%96%C4%9Fretim%20Program%C4%B1%202019.pdf adresinden alındı
- Onan, B. (2016). Söz varlığı terminolojisi üzerine bir analiz çalışması. Millî Eğitim (210), 11-29. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/milliegitim/issue/36140/406010
- Özbay, M., ve Melanlıoğlu, D. (2008). Türkçe öğretiminde kelime hazinesinin önemi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, V(I), 30-45. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/yyuefd/issue/13713/166023
- Sakaoğlu, S. (1980). Anadolu-Türk efsanelerinde taş kesilme motifi ve bu efsanelerin tip kataloğu. Ankara Üniversitesi Basımevi.
- Sakaoğlu, S. (2014). 101 Türk efsanesi (6 baskı.). Ankara: Akçağ Yayınları.
- Serin, N., ve Albayrak, F. (2012). Türk efsanelerinin söz varlığı. V. Uluslararası Genç Türkologlar Sempozyumu, (s. 481-496). Bişkek. Eylül 16, 2023 tarihinde https://www.academia.edu/34330247/T%C3%9CRK_EFSANELER%C4%B0N%C4%B0N_S%C3%96Z_VARLI%C4%9EI adresinden alındı
- Süğümlü, Ü., ve Eraslan, A. (2019). Ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan metin türleri ile kalıplaşmış söz varlığı ilişkisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(3), 630-646. Eylül 16.09.2023, 2023 tarihinde https://www.anadiliegitimi.com/en/download/article-file/774700 adresinden alındı
- Şen, M. (2016). Argo kelimeler üzerine, "argo", Gürsoy Naskali Emine, Sağol Yüksekkaya Gülden (Ed.), İstanbul: Ka Kitap.
- TDK. (2018, Şubat-Mayıs). Sözlükler. Türk Dil Kurumu: https://sozluk.gov.tr/ adresinden alındı
- Yılar, Ö. (2005). Mit, efsane ve eğitim. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi (11), 383-392. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/ataunikkefd/issue/2772/37093
- Yıldırım, A., ve Şimsek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11 baskı: 1999-2018). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yolcu (2018). “101 Türk efsanesi adlı eserin söz varlığının Türkçe öğretimi açısından değerlendirilmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi]. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Anabilim Dalı.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Türkçe Eğitimi |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 27 Mart 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024Cilt: 13 Sayı: 1 |
e-ISSN: 2147-1606