Öz
This research was carried out for the purpose of determining whether the cognitive
variables that are thought to predict cognitive flexibility can predict cognitive flexibility.
The predictor variables in the research are defined as critical thinking, verbal creativeness,
formal creativeness and overcoming the stress along with lower dimensions of coping with
stress such as avoidance of dealing with the problem, inclining to problem and seeking
social support. In the research, two regression models are studied. Cognitive flexibility as
predicted variable and in the other one, perseveration is examined. In both of the models,
predictor variables are defined as critical thinking, verbal creativeness, formal creativeness
and coping with the stress along with lower dimensions of coping with stress such as
avoidance of dealing with the problem, inclining to problem and seeking social support.
According to the results of nonparametric regression analysis with the method of Robust
regression, only formal creativeness variable was found significant predictor of cognitive
flexibility and that there is no relation between formal creativeness and cognitive flexibility.
Besides, it was determined that verbal and formal creativeness are significant predictors of
perseveration and that there is a positive relationship between verbal creativeness and
perseveration while there is a negative relationship between formal creativeness and
perseveration.
Anahtar Kelimeler
Cognitive Flexibility perseveration creativity critical thinking coping with stress
Kaynakça
- Anzai, Y. ve Yokoyama, T. (1984). Internal Models in Physics Problem Solving. Cognition and Instruction. 1, 397.
- Aslan, E.A. (2003). Torrance Yaratıcı Düşünce Testi Türkçe Versiyonu. Araştırmanın bir kısmı International (1999) Conference on Test Adaptaion. George Town University, Washington D.C.’de psoter bildiri olarak sunulmuş ve konferans kitapçığında özet halinde yayınlanmıştır.
- Bonino, S., Cattelino, E. (1999). The Relationship Between Cognitive Abilities and Social Abilities in Childhood: A Research on Flexibility in Thinking and Co-operation with Peers. International Journal of Behavioral Development. 23 (1), 19 – 36.
- Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
- Canas, J.J., Quesada, J.F.,Antoli, A., Fajardo, I. (2003). Cognitive Flexibility and Adaptability to Environmental Changes in Dynamic Complex Problem-Solving Tasks. Ergonomics, Vol. 46, No 5, 482 – 501
- Chaffe, J. (1991). Thinking critically. Boston: Haugton Mifflin Company.
- Crone, E.A., Ridderinkhof, K.R., Worm, M., Somsen, R.J.M., Molen, M.W. (2004). Switching Between Spatial Stimulus – Response Mappings: A Developmental Study of Cognitive Flexibility. Developmental Science 7:4, 443 – 455
- Çıkrıkçı, N. (1992). Watson-Glaser eleştirel akıl yürütme gücü ölçeğinin (form YM) lise öğrencileri üzerindeki ön denme uygulaması. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 25(2), 559-569.
- Davis, R.N., Hoeksema, S. (2000). Cognitive Flexibility Among Ruminators and Nonruminators. Cognitive Therapy and Research. Vol. 24, No. 6, pp. 699 – 711.
- Dyce, J.M. (1973). Stres and Decision-Making in Dental Practice. Berlin ve Chicago: Quintessence Books.
- Frensch, P.A ve Strenberg, R.J. (1989). Expertise and Intelligent Thinking: When is it Worse to Know Better? Advances in the Psychology of Human Intelligence. LEA: Hillsdale.
- Güçlü, N. (2001). Stres Yönetimi. G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt 21, Sayı 1, 91 – 109.
- Heaton, R.K. (1981). Wisconsin Card Sorting Test Manual. Odessa (F.L): Psychological Assessment Resources.
- Huffman, K. ve Piggrem, G. (2003). Psychology in Action. New York: John Wiley.
- Kaland, N., Smith, L., Mortensen, E.L. (2008). Brief Report: Cognitive Flexibility and Focused Attention in Children and Adolescents with Asperger Syndrome or High- Functioning Autism as Measured on the Computerized Version of the Wisconsin Card Sorting Test. Journal of Autism and Developmental Disorders. 38: 1161 – 1165.
- Kelley, B.J., Yeager, K.R., Pepper, T.H., Bornstein, R.A., Beversdorf, D.Q. (2007). The Effect of Propranolol on Cognitive Flexibility and Memory in Acute Cocaine Withdrawal. Neurocase. 13, 320 – 327.
- Kortte, K.B., Horner, M.D. ve Windham, W.K. (2002). The Trail Making Test, Part B: Cognitive Flexibility or Ability to Maintain Set? Applied Neuropsycholgy. Vol. 9, No. 2, 106 – 109.
- Yılmaz Özalp, E. (2005). Yaratıcı Düşünme Testi – Resim Üretme (Test for Creative Thinking Drawing Production) Türkçe Versiyonu. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Silver, J.A., Hughes, J.D., Bornstein, R.A., Beversdorf, D.Q. (2004). Effect of Anxiolytics on Cognitive Flexibility in Problem Solving. Cog Behav Neurol, Volume 17, N.2 93 -97
- Strenberg, R.J. (1999). Cognitive Psychology. Thomson Wadsworth, Belmont.
- Torrance, E.P. (1966). Torrance Test of Creative Thinking. Technical Manual. Personnel Press Inc. Princeton.
- Türküm, A.S. (2002). Stresle Başa Çıkma Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 2 (8), 19 – 31.
- Watson, G., Glasser, E.M. (1964). Manual for forms YM and ZM critical thinking appraisal. New York: Harcout, Brace& World.
Öz
Bu araştırma, bilişsel esnekliği yordayan bilişsel değişkenlerin belirlenmesini amaçlamaktadır. Araştırmada yordayıcı değişkenler eleştirel düşünme, sözel yaratıcılık, şekilsel yaratıcılık, stresle başa çıkma ile stresle başa çıkmanın alt boyutları olan sorunla uğraşmaktan kaçınma, soruna yönelme ve sosyal destek arama olarak belirlenmiştir. Araştırmada iki regresyon modeli oluşturulmuştur. İlkinde yordanan değişken olarak bilişsel esneklik diğerinde de perseverasyon ele alınmıştır. Her iki modelde de yordayıcı değişkenler eleştirel düşünme, sözel yaratıcılık, şekilsel yaratıcılık, stresle başa çıkma ile stresle başa çıkmanın alt boyutları olan sorunla uğraşmaktan kaçınma, soruna yönelme ve sosyal destek arama olarak belirlenmiştir. Robust regresyon yöntemi kullanılarak gerçekleştirilen parametrik olmayan regresyon analizi sonuçlarına göre, yalnızca şekilsel yaratıcılık değişkeninin bilişsel esnekliğin anlamlı bir yordayıcısı olduğu, şekilsel yaratıcılık ile bilişsel esneklik arasında olumlu yönde bir ilişki olduğu saptanmıştır. Ayrıca, sözel ve şekilsel yaratıcılığın perseverasyonun anlamlı birer yordayıcısı olduğu, sözel yaratıcıkla perseverasyon arasında olumlu; şekilsel yaratıcılıkla, perseverasyon arasında ise olumsuz yönde bir ilişki olduğu saptanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Bilişsel esneklik perseverasyon yaratıcılık eleştirel düşünme stresle başa çıkma
Kaynakça
- Anzai, Y. ve Yokoyama, T. (1984). Internal Models in Physics Problem Solving. Cognition and Instruction. 1, 397.
- Aslan, E.A. (2003). Torrance Yaratıcı Düşünce Testi Türkçe Versiyonu. Araştırmanın bir kısmı International (1999) Conference on Test Adaptaion. George Town University, Washington D.C.’de psoter bildiri olarak sunulmuş ve konferans kitapçığında özet halinde yayınlanmıştır.
- Bonino, S., Cattelino, E. (1999). The Relationship Between Cognitive Abilities and Social Abilities in Childhood: A Research on Flexibility in Thinking and Co-operation with Peers. International Journal of Behavioral Development. 23 (1), 19 – 36.
- Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
- Canas, J.J., Quesada, J.F.,Antoli, A., Fajardo, I. (2003). Cognitive Flexibility and Adaptability to Environmental Changes in Dynamic Complex Problem-Solving Tasks. Ergonomics, Vol. 46, No 5, 482 – 501
- Chaffe, J. (1991). Thinking critically. Boston: Haugton Mifflin Company.
- Crone, E.A., Ridderinkhof, K.R., Worm, M., Somsen, R.J.M., Molen, M.W. (2004). Switching Between Spatial Stimulus – Response Mappings: A Developmental Study of Cognitive Flexibility. Developmental Science 7:4, 443 – 455
- Çıkrıkçı, N. (1992). Watson-Glaser eleştirel akıl yürütme gücü ölçeğinin (form YM) lise öğrencileri üzerindeki ön denme uygulaması. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 25(2), 559-569.
- Davis, R.N., Hoeksema, S. (2000). Cognitive Flexibility Among Ruminators and Nonruminators. Cognitive Therapy and Research. Vol. 24, No. 6, pp. 699 – 711.
- Dyce, J.M. (1973). Stres and Decision-Making in Dental Practice. Berlin ve Chicago: Quintessence Books.
- Frensch, P.A ve Strenberg, R.J. (1989). Expertise and Intelligent Thinking: When is it Worse to Know Better? Advances in the Psychology of Human Intelligence. LEA: Hillsdale.
- Güçlü, N. (2001). Stres Yönetimi. G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt 21, Sayı 1, 91 – 109.
- Heaton, R.K. (1981). Wisconsin Card Sorting Test Manual. Odessa (F.L): Psychological Assessment Resources.
- Huffman, K. ve Piggrem, G. (2003). Psychology in Action. New York: John Wiley.
- Kaland, N., Smith, L., Mortensen, E.L. (2008). Brief Report: Cognitive Flexibility and Focused Attention in Children and Adolescents with Asperger Syndrome or High- Functioning Autism as Measured on the Computerized Version of the Wisconsin Card Sorting Test. Journal of Autism and Developmental Disorders. 38: 1161 – 1165.
- Kelley, B.J., Yeager, K.R., Pepper, T.H., Bornstein, R.A., Beversdorf, D.Q. (2007). The Effect of Propranolol on Cognitive Flexibility and Memory in Acute Cocaine Withdrawal. Neurocase. 13, 320 – 327.
- Kortte, K.B., Horner, M.D. ve Windham, W.K. (2002). The Trail Making Test, Part B: Cognitive Flexibility or Ability to Maintain Set? Applied Neuropsycholgy. Vol. 9, No. 2, 106 – 109.
- Yılmaz Özalp, E. (2005). Yaratıcı Düşünme Testi – Resim Üretme (Test for Creative Thinking Drawing Production) Türkçe Versiyonu. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Silver, J.A., Hughes, J.D., Bornstein, R.A., Beversdorf, D.Q. (2004). Effect of Anxiolytics on Cognitive Flexibility in Problem Solving. Cog Behav Neurol, Volume 17, N.2 93 -97
- Strenberg, R.J. (1999). Cognitive Psychology. Thomson Wadsworth, Belmont.
- Torrance, E.P. (1966). Torrance Test of Creative Thinking. Technical Manual. Personnel Press Inc. Princeton.
- Türküm, A.S. (2002). Stresle Başa Çıkma Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 2 (8), 19 – 31.
- Watson, G., Glasser, E.M. (1964). Manual for forms YM and ZM critical thinking appraisal. New York: Harcout, Brace& World.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Articles |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 19 Mart 2016 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2013Cilt: 2 Sayı: 1 |
e-ISSN: 2147-1606