Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi

Öz

Tarih öğretim programlarının doğasını belirleyen temel etken, kabul edilen felsefi paradigmanın ve öğrenme-öğretme yaklaşımlarının özelliklerinin programa yansımasıdır. Kabul edilen yaklaşım, pozitivist bilgi kuramı üzerine dayalı bir yaklaşım olan davranışçılık olduğunda; tarih öğretim programları temelde hedef, içerik, öğretme-öğrenme süreci ve değerlendirme bileşenlerinden oluşur. Post- pozitivist bilgi kuramı üzerine dayalı olan yapılandırmacılık kabul edildiğinde ise; beceri, kazanım, öğrenme-öğretme süreci ve değerlendirme temel bileşenler haline gelir. Bu bileşenlerin kendi aralarında tutarlılık göstermeleri, öğretim programının uygulanabilirliği açısından en temel özelliklerinden biridir. Bu bileşenlerden değerlendirme, programın üç bileşeninin çıktılarını ortaya koyması bakımından önemlidir. Kabul edilen eğitim yaklaşımının, ölçme ve değerlendirme sürecini tanımlaması ve programın doğasını bu sürecin bir parçası haline getirmesi beklenmektedir. Bu araştırmanın amacı, yapılandırmacılık yaklaşımı çerçevesinde hazırlanan MEB tarih öğretim programlarının ölçme ve değerlendirmeye nasıl yansıdığını tartışmaktır. Bu tartışma, uygulama alanında yer alan tarih öğretmenlerinin temel sorunlarını ve sınıf içinde yapılandırmacı ölçme ve değerlendirme yaklaşımının nasıl kullanıldığına dair sonuçları ortaya çıkaracaktır. Araştırmada nitel araştırma desenleri içerisinde yer alan durum çalışması kullanılmıştır. Araştırmanın veri toplama araçları ise odak grup görüşmesi ve doküman incelemesidir. Literatürde, “araştırmacı tarafından seçilmiş ve bir araya getirilmiş bir grup insanın kendi deneyimlerinden yola çıkarak araştırmaya konu problem hakkında görüş belirtmeleri ve tartışmaları” şeklinde tanımlanan odak grup görüşmesinin tercih edilmesi, farklı okullarda görev yapan tarih öğretmenlerinin öğretim sürecindeki deneyimlerini birbirleriyle paylaşmasından dolayı da önemlidir. Bu bağlamda İstanbul Eyüp ilçesinde görev yapmakta olan 8 tarih öğretmeniyle yapılan odak grup görüşmesinde tarih derslerindeki “değerlendirme” süreci üzerine görüşmeler yapılmış, yapılandırmacı yaklaşımda öğretim süreci ile birlikte görülen değerlendirme basamağı hakkında öğretmenlerin görüşleri alınmıştır. Görüşmeler aracılığıyla elde edilen veriler, içerik analizi yaklaşımı ile analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, programı uygulayıcılar, tarih öğretim programlarında yer alan ölçme araçlarının uygulanabilirliğinin mümkün olmadığını, denense bile nesnel ölçme araçlarının kullanılması gerektiğine dair yöneticilerin yönlendirmelerinden ve merkezi sınavların içeriğinden dolayı, yapılandırmacı yaklaşımın ruhuna uygun ölçme ve değerlendirme yapılamadığı, süreçte grup içi değerlendirme ve bireysel değerlendirme formlarının kullanılamayacağını ifade etmişlerdir.