Research Article
Ortaokul Öğrencilerinin Organ Bağışı ve Organ Nakline Yönelik Görüşlerinin İncelenmesi: Bingöl Örneği
Abstract
Organ bağışının önemi gün geçtikçe artmaktadır. Her bireyin ileride organ nakline ihtiyaç duyabileceği düşünüldüğünde, bireylerin bu konuda duyarlı olması önem kazanmaktadır. Bu nedenle bireylerin organ bağışı ve organ nakli konularında farkındalıklarının küçük yaşlardan itibaren arttırılması gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı, ortaokul 7. ve 8. Sınıflarda öğrenim gören öğrencilerin organ bağışına yönelik görüşlerini incelemektir. Çalışmanın katılımcılarını Bingöl ili Merkez ilçesine bağlı kent ve kırsal kesimlerde bulunan üç ortaokulda öğrenim gören toplam 850 öğrenci oluşturmaktadır. Veriler öğrencilerin demografik özellikleri ve organ bağışına ilişkin görüşlerini belirlemek üzere geliştirilmiş açık uçlu sorulardan oluşan anket formu ile elde edilmiştir. Verilerin analizinde ve yorumlanmasında betimsel istatistikten (yüzde ve frekans analizi) ve içerik analizinden yararlanılmıştır. Çalışmaya katılan öğrencilerin %70.30’i organ bağışında bulunmak istediğini belirtirken, %29.62’sinin ise organ bağışında bulunmak istemediği görülmüştür. Organ bağışında bulunmak isteyen öğrencilerin %49.83’ü, ‘hayat kurtarma’ ve %40.30’u ‘dini duygular’ nedeni ile organ bağışında bulunmak istediklerini belirtken; organ bağışında bulunmak istemeyen öğrencilerin ise %40.87’si ‘vücut bütünlüğü bozulacağından’ ve %37.3’ünün ‘ailesinin organ bağışına karşı olması’ sebeplerini ifade etmişlerdir. Bunun yanı sıra organ bağışı konusunda kısmen bilgili oldukları ve organ bağışı konusunda kavram yanılgılarının olduğu tespit edilmiştir. Öğrencilerin organ bağışı ve organ nakli konularında farkındalıkların artırılmasına yönelik öneriler getirilmiştir.
References
- Acıbadem Hastanesi Organ Nakli Merkezleri, (2019). Böbrek nakli öncesi. https://www.acibadem.com.tr/organnaklimerkezi/bobrek-nakli-oncesi/ adresinden ediilmiştir.
- Akış, M., Katırcı, E., Uludağ, H., Küçükkılıç, B., Gürbüz, T., …Gül, H. (2008). Süleyman Demirel Üniversitesi personelinin organ doku bağışı ve nakli konusundaki bilgi ve tutumları. Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 15, 28-33.
- Ay Kaşıkçı, N. (2010). Lise öğrencilerinin organ bağışına bakışı. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
- Aytaş, Ö., Kartalcı, Ş., ve Ünal, S. (2011). Bir grup hemşirenin sosyodemografik verileri ve tükenmişlik düzeyleri bağlamında organ bağışına bakış açıları. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 18(1), 26-32.
- Bakioğlu, B. ve Karamustafaoğlu, O. (2014). Okul dışı ortamlarda fen eğitimi: Diyaliz merkezine teknik bir gezi. Turkish Journal of Teacher Education, 3(2),15-26.
- Balcı, E., ve Şahingöz, M. (2014). Hemşirelerin organ bağışına bakışları. Cumhuriyet Medical Journal, 36(4), 503-511.
- Barcellos, F. C., Araujo, C. L., & Da Costa, J. D. (2005). Organ donation: A population‐based study. Clinical Transplantation, 19(1), 33-37. https://doi.org/10.1111/j.1399-0012.2005.00280.x
- Bedi, K. K., Hakeem, A. R., Dave, R., Lewington, A., Sanfey, H., & Ahmad, N. (2015). Survey of the knowledge, perception, and attitude of medical students at the University of Leeds toward organ donation and transplantation. Transplantation Proceedings, 47(2), 247-260.
- Bölükbaş, N., Eyüpoğlu, A., ve Kurt, P. (2004). Organ bağışı hakkında üniversite öğrencilerinin düşünceleri. Journal of Experimental and Clinical Medicine, 21(2), 73-77.
- Burra, P., De Bona, M., Canova, D., D'Aloiso, M. C., Germani, G., Rumiati, R., ... & Ancona, E. (2005). Changing attitude to organ donation and transplantation in university students during the years of medical school in Italy. Transplantation Proceedings, 37(2), 547-550.
- Çetin, G., ve Harman, Ö. (2012). Lise öğrencilerinin organ nakli ve organ bağışı konusundaki bilgi ve tutumları. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 172-177.
- Çetin, Y. (2013). Diyarbakır kent merkezinde bulunan ortaöğretim öğrencilerinin organ bağışı ile ilgili bilgi düzeyi ve tutumları. (Uzmanlık tezi). Fırat Üniversitesi, Elazığ
- Demir Doğan, M., Uzun, İ., Kaya, N., Ekinci, H., ve Altınkaynak, M. (2016). Üniversite öğrencilerinin organ bağışına bakış açısı ve bilgi düzeyleri. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 3(2), 99-105.
- Doğan, P. (2009). Afyon Kocatepe Üniversitesi öğrencilerinin organ bağışı konusundaki bilgi tutum ve davranışları. (Yüksek Lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Ankara.
- Doğan, P., ve Toprak, D. (2009). Organ nakli tanımı, kapsamı, dini ve kanuni yönü. Aile Hekimliği Dergisi, 3(2), 1-8.
- Eastwood, J. L., Sadler, T. D., Zeidler, D. L., Lewis, A., Amiri, L., & Applebaum, S. (2012). Contextualizing nature of science ınstruction in socioscientific issues. International Journal of Science Education, 34(15), 2289-2315.
- Efil, S., Şişe, S., Üzel, H., ve Eser, O. (2013). Afyon ilinde halkın ve Afyon Kocatepe Üniversitesi Tıp Fakültesi sağlık çalışanlarının organ bağışı konusuna ilgilerinin değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(3), 361-384.
- Evren Yapıcıoğlu, A. (2016). Fen bilimleri öğretmen adaylarının sosyobilimsel durum temelli öğretim yaklaşımı uygulamalarına yönelik görüşleri ve çalışmalarına yansıtmaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 132-151.
- Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. (2011). How to design and evaluate research in education (8th ed.). New York: McGrawHill.
- Gökçe, N., Özer, H., ve Kilci, Z. (2016). Organ donation according to the students and their families in example of the social studies course. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 6(1), 84-109.
- Harman, G., ve Çökelez, A. (2017). Fen bilgisi öğretmen adaylarının sosyo-bilimsel bir konu olan organ bağışına yönelik metaforik algıları. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 55-70.
- Kacaroğlu V.A., Peker, S., ve Üçer, B. (2011). Akşehir Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinin organ bağışı ile ilgili tutumlarının belirlenmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin, 10(2), 175-180.
- Kara, S, Salman, Z, ve Öngel, K. (2012). Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi sağlık personelinin organ bağışına bakışı. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 11(1), 33-39.
- Kılıç, S., Koçak, N., Türker, T., Gürpınar, H., Gülerik, D., ve Okulu, G. H. Y. (2010). Kız üniversite öğrencilerinin organ bağışı konusundaki tutumları ve bu tutumlarına etki eden faktörler. Gülhane Tıp Dergisi, 52(1), 36-40.
- Klop, T., & Severiens, S. (2007). An exploration of attitudes towards modern biotechnology: A study among Dutch secondary school students. International Journal of Science Education, 29(5), 663-679.
- Milaniak, I., Przybylowski, P., Wierzbicki, K., & Sadowski, J. (2010). Organ transplant education: The way to form altruistic behaviors among secondary school students toward organ donation. Transplantation Proceedings, 42(1), 130-133.
- Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2013). Fen bilimleri dersi öğretim programı. (İlkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
- Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı. (İlkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
- Organ, Doku Nakli ve Diyaliz Hizmetleri Daire Başkanlığı Resmi Sayfası, (2018). Organ bekleyen Hasta Sayısı https://organkds.saglik.gov.tr/KamuyaAcikRapor.aspx?q=ORGANBEKLEME adresinden edinilmiştir.
- Organ, Doku Nakli ve Diyaliz Hizmetleri Daire Başkanlığı Resmi Sayfası, (2018). Kadavretik Donör sayıları https://organkds.saglik.gov.tr/KamuyaAcikRapor.aspx?q=YOBIS adresinden edinilmiştir.
- Organ, Doku Nakli ve Diyaliz Hizmetleri Daire Başkanlığı Resmi Sayfası, (2018). Nakil Sayıları https://organkds.saglik.gov.tr/KamuyaAcikRapor.aspx?q=ORGANNAKLI adresinden edinilmiştir.
- Özdağ N. (2001). Organ nakli ve bağışına toplumun bakışı. C.U. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 5, 46-55.
- Özer, F. G., Karamanoğlu, A. Y., Beydağ, K. D., Fidancıoğlu, H., Akıncı, E., Şanlı, İ., ... ve Urak, S. (2008). Sağlık yüksekokulunda öğrenim gören bir grup öğrencinin organ nakli/bağışına yönelik görüşleri ve bilgi düzeylerine eğitimin etkisi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 7(1), 39-46.
- Özkan, S., ve Yılmaz, E. (2009). Hasta yakınlarının organ bağışı ile ilgili bilgi ve tutumları. Aile ve Toplum, 11(5), 18-29.
- Öztürk Emiral., Atalay, B. I., Altunok, H., Gokler, M. E., Onsuz, M. F., & Metintas, S. (2017). Development of a reliable and valid organ tissue donation and transplantation knowledge scale. Transplantation Proceedings, 49(2), 260-266.
- Polat, K.Y. (2016). Organ bağışı ile ilgili bilmemiz gerekenler. https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberleri/organ-bagisi-ile-ilgili-bilmeniz-gerekenler/ adresinden edinilmiştir.
- Sadler, T. D., & Zeidler, D. L. (2004). The morality of socioscientific issues: Construal and resolution of genetic engineering dilemmas. Science education, 88(1), 4-27.
- Sadler, T. D., ve Zeidler, D. L. (2005). Patterns of informal reasoning in the context of socioscientific decision making. Journal of Research in Science Teaching, 42(1), 112-138.
- Sanner, M. A. (2002). A Swedish survey of young people's views on organ donation and transplantation. Transplant International, 15(12), 641-648.
- Savaşer, S., Mutlu, B., Çağlar, S., Doğan, Z., ve Canbulat, N. (2012). Hemşirelik son sınıf öğrencilerinin organ bağışına bakışları. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 20(1), 1-9.
- Shu, J., Fok, T., Mussen, L., Mohamed, M., Weernink, C., Abbott, C., ... & Luke, P. P. W. (2011). Impact of the educational resource one life… many gifts on attitudes of secondary school students towards organ and tissue donation and transplantation. In Transplantation Proceedings, 43(5), 1418-1420.
- Siani, M., & Assaraf, O. B. Z. (2016). The moral reasoning of genetic dilemmas amongst Jewish Israeli undergraduate students with different religious affiliations and scientific backgrounds. Journal of Genetic Counseling, 25(3), 596-609. doi: 10.1007/s10897-015-9918-5
- Siebelink, M. J., Geerts, E. A., Albers, M. J., Roodbol, P. F., & van de Wiel, H. B. (2011). Children's opinions about organ donation: A first step to assent?. The European Journal of Public Health, 22(4), 529-533.
- Siebelink, M. J., Verhagen, A. E., Roodbol, P. F., Albers, M. J., & Van de Wiel, H. B. (2017). Education on organ donation and transplantation in primary school; Teachers' support and the first results of a teaching module. PloS One, 12(5), 2-9.
- Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi, (2019). Kimler böbrek nakli için verici (donör) olabilir? http://hastane.sdu.edu.tr/SDU_Files/Files/3(1).pdf adresinden edinilmiştir.
- Şen, H., & Özaydın, Ö. (2004). Eskişehir ilindeki bireylerin organ bağışı hakkındaki düşünceleri ile sosyo-ekonomik nitelikleri arasındaki ilişki yapısının incelenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 96-116
- Şıpkın, S., Şen, B., Akan, S., ve Malak, A. T. (2010). Onsekiz Mart Üniversitesi Tıp Fakültesi, İlahiyat Fakültesi ve Güzel Sanatlar Fakültesi öğretim elemanlarının organ bağışına bakış açılarının incelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 11(1), 19-25.
- Tarhan, M., Dalar, L., Yıldırımoğlu, H., Sayar, A., ve Altın, S. (2012). Zeytinburnu İlçesi’nde lise son sınıfta öğrenim gören öğrencilerin organ nakli ve bağışına yönelik bilgi düzeyleri ve tutumlarına bilgilendirmenin etkisi. Yoğun Bakım Dergisi, 3, 27- 35.
- Topaloğlu, M. Y., ve Kıyıcı, F. B. (2018). Okul dışı öğrenme ortamlarında yürütülen etkinliklerin öğrencilerin sosyobilimsel konulara ilişkin görüşlerine etkisi: Organ bağışı ve GDO. E-International Journal of Educational Research, 9(1), 36-50. Doi: 10.19160/ijer.350189
- Topçu, M.S. (2015). Sosyobilimsel Konular ve Öğretimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık
- Toraman, S., ve Aydın, H. (2013). Öğretmen adaylarının fen-teknoloji-toplum-çevre ilişkilendirmelerine yönelik görüşleri. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 146-170.
- Toru, Ü., & Ayada, C. (2015). Dumlupınar Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencilerinin organ bağışı ve transplantasyona bakış açıları. International Journal of Basic and Clinical Medicine, 3(1), 9-15.
- Yaşar, M., Oğur, R., Uçar, M., Göçgeldi, E., Yaren, H., Tekbaş, Ö. F., & Korkmaz, A. (2008). Bir Sağlık Meslek Yüksekokulu son sınıf öğrencilerinin organ bağışı konusundaki tutumları ve tutumlarına etki eden faktörler. Genel Tıp Dergisi, 18(1), 33-37.
- Yazarlar, 2018.
- Yazıcı, S. Ö., Kavak, H. O., Kaya, E., Tekin, A., & Kalaycı, I. (2015). Hemşirelik öğrencilerinin organ nakli ve bağışı konusunda bilgi ve düşüncelerinin belirlenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3(2), 66-76
Investigation of Middle School Students’ Opinions about Organ Donation and Organ Transplantation: The Case of Bingöl
Abstract
The importance of organ donation is increasing day by day. Considering that each individual may need organ donation in future, it is important to be sensitive about organ donation. Thus, raising individuals’ awareness about organ donation starting from early ages becomes vital. The aim of this study was to investigate the opinions of 7th and 8th grade students about organ donation and transplantation. The sample of the study consisted of 850 students in three middle schools in urban and rural areas of Bingöl city center. The data were obtained through a questionnaire which consisted of open-ended questions. The questionnaire consisted of demographic information and opinion parts. Descriptive statistics (percentage and frequency analysis) and content analysis were used to analyze and interpret the data. The majority of the participants (70.38%) stated that they want donate their organs while 29.62% of them were opposed to organ donation. In depth analysis revealed that 40.83% of students want to donate their organs because of ‘saving life’ and 40.30% of them wanted to donate their organs because of ‘religious factors’. On the other hand, the student who were not willing to donate their organs explained their reasons as ‘disruption of body integrity’ (40.87%) and ‘their parents’ being opposed to organ donation (37.3%). In additions, this study revealed that students were partially knowledgeable and held misconceptions about organ donation. Suggestion how to increase students’ awareness about organ donation and organ transplantation is proposed.
References
- Acıbadem Hastanesi Organ Nakli Merkezleri, (2019). Böbrek nakli öncesi. https://www.acibadem.com.tr/organnaklimerkezi/bobrek-nakli-oncesi/ adresinden ediilmiştir.
- Akış, M., Katırcı, E., Uludağ, H., Küçükkılıç, B., Gürbüz, T., …Gül, H. (2008). Süleyman Demirel Üniversitesi personelinin organ doku bağışı ve nakli konusundaki bilgi ve tutumları. Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 15, 28-33.
- Ay Kaşıkçı, N. (2010). Lise öğrencilerinin organ bağışına bakışı. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
- Aytaş, Ö., Kartalcı, Ş., ve Ünal, S. (2011). Bir grup hemşirenin sosyodemografik verileri ve tükenmişlik düzeyleri bağlamında organ bağışına bakış açıları. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 18(1), 26-32.
- Bakioğlu, B. ve Karamustafaoğlu, O. (2014). Okul dışı ortamlarda fen eğitimi: Diyaliz merkezine teknik bir gezi. Turkish Journal of Teacher Education, 3(2),15-26.
- Balcı, E., ve Şahingöz, M. (2014). Hemşirelerin organ bağışına bakışları. Cumhuriyet Medical Journal, 36(4), 503-511.
- Barcellos, F. C., Araujo, C. L., & Da Costa, J. D. (2005). Organ donation: A population‐based study. Clinical Transplantation, 19(1), 33-37. https://doi.org/10.1111/j.1399-0012.2005.00280.x
- Bedi, K. K., Hakeem, A. R., Dave, R., Lewington, A., Sanfey, H., & Ahmad, N. (2015). Survey of the knowledge, perception, and attitude of medical students at the University of Leeds toward organ donation and transplantation. Transplantation Proceedings, 47(2), 247-260.
- Bölükbaş, N., Eyüpoğlu, A., ve Kurt, P. (2004). Organ bağışı hakkında üniversite öğrencilerinin düşünceleri. Journal of Experimental and Clinical Medicine, 21(2), 73-77.
- Burra, P., De Bona, M., Canova, D., D'Aloiso, M. C., Germani, G., Rumiati, R., ... & Ancona, E. (2005). Changing attitude to organ donation and transplantation in university students during the years of medical school in Italy. Transplantation Proceedings, 37(2), 547-550.
- Çetin, G., ve Harman, Ö. (2012). Lise öğrencilerinin organ nakli ve organ bağışı konusundaki bilgi ve tutumları. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 172-177.
- Çetin, Y. (2013). Diyarbakır kent merkezinde bulunan ortaöğretim öğrencilerinin organ bağışı ile ilgili bilgi düzeyi ve tutumları. (Uzmanlık tezi). Fırat Üniversitesi, Elazığ
- Demir Doğan, M., Uzun, İ., Kaya, N., Ekinci, H., ve Altınkaynak, M. (2016). Üniversite öğrencilerinin organ bağışına bakış açısı ve bilgi düzeyleri. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 3(2), 99-105.
- Doğan, P. (2009). Afyon Kocatepe Üniversitesi öğrencilerinin organ bağışı konusundaki bilgi tutum ve davranışları. (Yüksek Lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Ankara.
- Doğan, P., ve Toprak, D. (2009). Organ nakli tanımı, kapsamı, dini ve kanuni yönü. Aile Hekimliği Dergisi, 3(2), 1-8.
- Eastwood, J. L., Sadler, T. D., Zeidler, D. L., Lewis, A., Amiri, L., & Applebaum, S. (2012). Contextualizing nature of science ınstruction in socioscientific issues. International Journal of Science Education, 34(15), 2289-2315.
- Efil, S., Şişe, S., Üzel, H., ve Eser, O. (2013). Afyon ilinde halkın ve Afyon Kocatepe Üniversitesi Tıp Fakültesi sağlık çalışanlarının organ bağışı konusuna ilgilerinin değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(3), 361-384.
- Evren Yapıcıoğlu, A. (2016). Fen bilimleri öğretmen adaylarının sosyobilimsel durum temelli öğretim yaklaşımı uygulamalarına yönelik görüşleri ve çalışmalarına yansıtmaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 132-151.
- Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. (2011). How to design and evaluate research in education (8th ed.). New York: McGrawHill.
- Gökçe, N., Özer, H., ve Kilci, Z. (2016). Organ donation according to the students and their families in example of the social studies course. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 6(1), 84-109.
- Harman, G., ve Çökelez, A. (2017). Fen bilgisi öğretmen adaylarının sosyo-bilimsel bir konu olan organ bağışına yönelik metaforik algıları. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 55-70.
- Kacaroğlu V.A., Peker, S., ve Üçer, B. (2011). Akşehir Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinin organ bağışı ile ilgili tutumlarının belirlenmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin, 10(2), 175-180.
- Kara, S, Salman, Z, ve Öngel, K. (2012). Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi sağlık personelinin organ bağışına bakışı. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 11(1), 33-39.
- Kılıç, S., Koçak, N., Türker, T., Gürpınar, H., Gülerik, D., ve Okulu, G. H. Y. (2010). Kız üniversite öğrencilerinin organ bağışı konusundaki tutumları ve bu tutumlarına etki eden faktörler. Gülhane Tıp Dergisi, 52(1), 36-40.
- Klop, T., & Severiens, S. (2007). An exploration of attitudes towards modern biotechnology: A study among Dutch secondary school students. International Journal of Science Education, 29(5), 663-679.
- Milaniak, I., Przybylowski, P., Wierzbicki, K., & Sadowski, J. (2010). Organ transplant education: The way to form altruistic behaviors among secondary school students toward organ donation. Transplantation Proceedings, 42(1), 130-133.
- Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2013). Fen bilimleri dersi öğretim programı. (İlkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
- Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı. (İlkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
- Organ, Doku Nakli ve Diyaliz Hizmetleri Daire Başkanlığı Resmi Sayfası, (2018). Organ bekleyen Hasta Sayısı https://organkds.saglik.gov.tr/KamuyaAcikRapor.aspx?q=ORGANBEKLEME adresinden edinilmiştir.
- Organ, Doku Nakli ve Diyaliz Hizmetleri Daire Başkanlığı Resmi Sayfası, (2018). Kadavretik Donör sayıları https://organkds.saglik.gov.tr/KamuyaAcikRapor.aspx?q=YOBIS adresinden edinilmiştir.
- Organ, Doku Nakli ve Diyaliz Hizmetleri Daire Başkanlığı Resmi Sayfası, (2018). Nakil Sayıları https://organkds.saglik.gov.tr/KamuyaAcikRapor.aspx?q=ORGANNAKLI adresinden edinilmiştir.
- Özdağ N. (2001). Organ nakli ve bağışına toplumun bakışı. C.U. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 5, 46-55.
- Özer, F. G., Karamanoğlu, A. Y., Beydağ, K. D., Fidancıoğlu, H., Akıncı, E., Şanlı, İ., ... ve Urak, S. (2008). Sağlık yüksekokulunda öğrenim gören bir grup öğrencinin organ nakli/bağışına yönelik görüşleri ve bilgi düzeylerine eğitimin etkisi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 7(1), 39-46.
- Özkan, S., ve Yılmaz, E. (2009). Hasta yakınlarının organ bağışı ile ilgili bilgi ve tutumları. Aile ve Toplum, 11(5), 18-29.
- Öztürk Emiral., Atalay, B. I., Altunok, H., Gokler, M. E., Onsuz, M. F., & Metintas, S. (2017). Development of a reliable and valid organ tissue donation and transplantation knowledge scale. Transplantation Proceedings, 49(2), 260-266.
- Polat, K.Y. (2016). Organ bağışı ile ilgili bilmemiz gerekenler. https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberleri/organ-bagisi-ile-ilgili-bilmeniz-gerekenler/ adresinden edinilmiştir.
- Sadler, T. D., & Zeidler, D. L. (2004). The morality of socioscientific issues: Construal and resolution of genetic engineering dilemmas. Science education, 88(1), 4-27.
- Sadler, T. D., ve Zeidler, D. L. (2005). Patterns of informal reasoning in the context of socioscientific decision making. Journal of Research in Science Teaching, 42(1), 112-138.
- Sanner, M. A. (2002). A Swedish survey of young people's views on organ donation and transplantation. Transplant International, 15(12), 641-648.
- Savaşer, S., Mutlu, B., Çağlar, S., Doğan, Z., ve Canbulat, N. (2012). Hemşirelik son sınıf öğrencilerinin organ bağışına bakışları. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 20(1), 1-9.
- Shu, J., Fok, T., Mussen, L., Mohamed, M., Weernink, C., Abbott, C., ... & Luke, P. P. W. (2011). Impact of the educational resource one life… many gifts on attitudes of secondary school students towards organ and tissue donation and transplantation. In Transplantation Proceedings, 43(5), 1418-1420.
- Siani, M., & Assaraf, O. B. Z. (2016). The moral reasoning of genetic dilemmas amongst Jewish Israeli undergraduate students with different religious affiliations and scientific backgrounds. Journal of Genetic Counseling, 25(3), 596-609. doi: 10.1007/s10897-015-9918-5
- Siebelink, M. J., Geerts, E. A., Albers, M. J., Roodbol, P. F., & van de Wiel, H. B. (2011). Children's opinions about organ donation: A first step to assent?. The European Journal of Public Health, 22(4), 529-533.
- Siebelink, M. J., Verhagen, A. E., Roodbol, P. F., Albers, M. J., & Van de Wiel, H. B. (2017). Education on organ donation and transplantation in primary school; Teachers' support and the first results of a teaching module. PloS One, 12(5), 2-9.
- Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi, (2019). Kimler böbrek nakli için verici (donör) olabilir? http://hastane.sdu.edu.tr/SDU_Files/Files/3(1).pdf adresinden edinilmiştir.
- Şen, H., & Özaydın, Ö. (2004). Eskişehir ilindeki bireylerin organ bağışı hakkındaki düşünceleri ile sosyo-ekonomik nitelikleri arasındaki ilişki yapısının incelenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 96-116
- Şıpkın, S., Şen, B., Akan, S., ve Malak, A. T. (2010). Onsekiz Mart Üniversitesi Tıp Fakültesi, İlahiyat Fakültesi ve Güzel Sanatlar Fakültesi öğretim elemanlarının organ bağışına bakış açılarının incelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 11(1), 19-25.
- Tarhan, M., Dalar, L., Yıldırımoğlu, H., Sayar, A., ve Altın, S. (2012). Zeytinburnu İlçesi’nde lise son sınıfta öğrenim gören öğrencilerin organ nakli ve bağışına yönelik bilgi düzeyleri ve tutumlarına bilgilendirmenin etkisi. Yoğun Bakım Dergisi, 3, 27- 35.
- Topaloğlu, M. Y., ve Kıyıcı, F. B. (2018). Okul dışı öğrenme ortamlarında yürütülen etkinliklerin öğrencilerin sosyobilimsel konulara ilişkin görüşlerine etkisi: Organ bağışı ve GDO. E-International Journal of Educational Research, 9(1), 36-50. Doi: 10.19160/ijer.350189
- Topçu, M.S. (2015). Sosyobilimsel Konular ve Öğretimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık
- Toraman, S., ve Aydın, H. (2013). Öğretmen adaylarının fen-teknoloji-toplum-çevre ilişkilendirmelerine yönelik görüşleri. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 146-170.
- Toru, Ü., & Ayada, C. (2015). Dumlupınar Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencilerinin organ bağışı ve transplantasyona bakış açıları. International Journal of Basic and Clinical Medicine, 3(1), 9-15.
- Yaşar, M., Oğur, R., Uçar, M., Göçgeldi, E., Yaren, H., Tekbaş, Ö. F., & Korkmaz, A. (2008). Bir Sağlık Meslek Yüksekokulu son sınıf öğrencilerinin organ bağışı konusundaki tutumları ve tutumlarına etki eden faktörler. Genel Tıp Dergisi, 18(1), 33-37.
- Yazarlar, 2018.
- Yazıcı, S. Ö., Kavak, H. O., Kaya, E., Tekin, A., & Kalaycı, I. (2015). Hemşirelik öğrencilerinin organ nakli ve bağışı konusunda bilgi ve düşüncelerinin belirlenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3(2), 66-76
There are 55 citations in total.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Journal Section | Research Article |
| Authors | |
| Publication Date | December 20, 2019 |
| Published in Issue | Year 2019Volume: 8 Issue: 4 |
