Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

İlkokul Türkçe Ders Kitaplarında Somut Olmayan Kültürel Miras Unsurları

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 4, 1027 - 1037, 26.12.2023

Beytullah Karagöz , Tolga Çakmak

https://doi.org/10.30703/cije.1278693

Öz

Bu çalışmada ilkokul Türkçe ders kitaplarında yer alan somut olmayan kültürel miras unsurlarının incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda araştırmada doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Belirlenen yöntem çerçevesinde araştırma verilerinin toplanmasında UNESCO ile Kültür ve Turizm Bakanlığının Ulusal Envanterlerindeki somut olmayan kültürel miras unsurları ölçüt olarak alınmıştır. Araştırma bulgularına göre, Türkçe kitaplarında yer alan somut olmayan kültürel miras ögelerinin dağılımına bakıldığında dilin somut olmayan kültürel mirasın aktarılmasında bir araç işlevi gören masal anlatma geleneği (52) ile toplumsal uygulamalar alanında yer alan bayram geleneklerinin (ulusal ve dinî bayramlar) (48) en sık ele alınan ögeler olduğu tespit edilmiştir. Araştırma sonuçlarında ilkokul Türkçe ders kitaplarında toplam 647 ögenin yer aldığı ve somut olmayan kültürel miras unsurlarına en fazla üçüncü sınıf ders kitabında yer verildiği anlaşılmıştır. Bilim ve Teknoloji temasında somut olmayan kültürel miras ögelerinin daha az yer aldığı belirlenmiştir. Gösteri sanatları alanında yer alan Karagöz’ün ise en az yer verilen öge olduğu görülmüştür. Genel bir değerlendirme sonucunda doğa ve evrenle ilgili bilgi ve uygulamalar ile gösteri sanatlarının incelenen kitaplarda en az işlenen alanlar olduğu anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İlkokul Türkçe ders kitabı somut olmayan kültürel miras UNESCO somut olmayan kültürel miras listesi somut olmayan kültürel miras Türkiye ulusal envanteri

Kaynakça

  • Açıkalın, M., & Kılıç, H. (2017). The role of Turkish national holidays in promoting character and citizenship education. Journal of Social Science Education, 16(3), 74-83.
  • Alivizatou-Barakou, M.; Kitsikidis, A.; Tsalakanidou, F.; Dimitropoulos, K.; Giannis, C.; Nikolopoulos, S.; Kork, S.A.; Denby, B.; Buchman, L.; Adda-Decker, M. (2017). Intangible Cultural Heritageand New Technologies: Challenges and Opportunities for Cultural Preservation and Development; Springer International Publishing: Cham, Switzerland.
  • Altınok, K. (2020). Kültürel miras ve dil öğretimi bağlamında GAZİ TÖMER Yabancılar için Türkçe Öğretim Seti. Uluslararası Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, 3(5), 223-246.
  • Aykan, B. (2015). ‘Patenting ’Karagöz: UNESCO, nationalism and multinational intangible heritage. International Journal of Heritage Studies, 21(10), 949-961.
  • Barghi, R., Zakaria, Z., Hamzah, A., & Hashim, N. H. (2017). Heritage education in the primary school standard curriculum of Malaysia. Teaching and Teacher education, 61, 124-131.
  • Blake, J. (2018). Museums and safeguarding intangible cultural heritage–facilitating participation and strengthening their function in society. International Journal of Intangible Heritage, 13(1), 18-32.
  • Çengelci, T. (2012). Sosyal bilgiler öğretim programında somut olmayan kültürel mirasın yeri.Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,25(1), 185-203.
  • Ceran, D., & Yıldız, D. (2021). 6. ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında somut olmayan kültürel miras unsurları. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (51), 321-337.
  • Del Barrio, M. J., Devesa, M., &Herrero, L. C. (2012). Evaluating intangible cultural heritage: The case of cultural festivals. City, Culture and Society,3(4), 235-244.
  • Didier, S. J. (2021). Linguistic Representations of “Home” in a French-Kanak Children’s Book: New Perspectives on Intangible Cultural Heritage. In New Approach to Cultural Heritage(pp. 253-272). Springer, Singapore.
  • Dündar, E. (2018).İngilizce ders kitaplarında somut olmayan kültürel mirasın yeri (Master'sthesis, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
  • Erlina, D., & Astrid, A. (2018). Research on Educational Media :Balancing between Local and Target Language Cultures in English Electronic Textbooks. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 17(2), 111–119.
  • Fahik, T., & Ratminingsih, N. M. (2021). Tangible and Natural Of Indonesian Cultural Heritage Presented In English Textbooks For Senior High School Student. Jurnal Sosial Humaniora dan Pendidikan,5(1), 1-10.
  • Gökatalay, S. (2022). Celebrating ‘The Week of Domestic Goods’: Children and the campaign for economic nationalism in interwar Turkey. Nations and Nationalism, 28(2), 645-661.
  • Gülden, B. (2018). Türkçe ders kitaplarında kültür temelli olarak hazırlanan etkinlikler üzerine bir inceleme (5. sınıf Türkçe ders kitabı örneği).Turkish Studies,13(11), 1635-1652.
  • Gürbüz, Y. (2019).Ortaokul Türkçe ders kitaplarının somut olmayan kültürel miras unsurları bağlamında incelenmesi (Master's thesis, Eğitim Bilimleri Enstitüsü).
  • Gürel, D. & Çetin, T. (2016). Türkiye'de Somut Olmayan Kültürel Miras ve Bunun Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarına Yansıması. 5. Uluslararası Sosyal Bilgiler Eğitimi Sempozyumu. 28-30 Nisan Denizli.
  • Karagöz, B. (2018). Emin Özdemir’in çocuk kitaplarına değerler eğitimi bağlamında bir bakış: Bir çözümleme çalışması. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (31), 63-85.
  • Kolaç, E. (2009). Somut olmayan kültürel mirası koruma, bilinç ve duyarlılık oluşturmada Türkçe eğitiminin önemi. Milli Folklor, 21(82), 19-31.
  • Kolaç, E., & Pehlivan, A. (2016). Açık-örgün eğitim sosyal bilgiler ders kitapları ve öğretim programında somut olmayan kültürel miras ögeleri. Turkish Studies, 11(19), 655-670.
  • Köse, P. Ö., & Yüksel, A. L. (2019). 5. 6. 7. ve 8. sınıf müzik ders kitaplarının somut olmayan kültürel miras öğeleri bakımından incelenmesi. Art-e Sanat Dergisi, 12, 125-149.
  • Kula, O. B. (2022). Dil, kültür ve düşünceyi biriktiren ve aktaran dolayımdır. Noktasız Dergi, 9, 50-56.
  • Kutlu, M. M. (2009). Somut olmayan kültürel mirasın korunmasında eğitime yönelik ilk adım: Halk Kültürü dersi. Milli Folklor, 21(82), 13-18.
  • Lewicka, M., & Waszau, A. (2017). Analysis of Text books for Teaching Arabic as a Foreign Language in terms of the Cultural Curriculum. Universal Journal of Educational Research, 5(1), 36–44.
  • M.E.B. (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 4, 5, 6 ve7. Sınıflar). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı:https://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=354 (Erişim Tarih:12.11.2022
  • MEB (2019). Türkçe Dersi Öğretim Programı (ilkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). MEB.
  • Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage.
  • Moralı, G., & Öner, G. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe ders kitaplarında somut olmayan kültürel miras unsurlarının incelenmesi. Language and Literature, 14(3), 1345-1357.
  • Oğuz, Ö. (2007). UNESCO, kültür ve Türkiye. Milli Folklor, 73, 5-11.
  • Okur, A.(2013). Millî kültür ve folklorun Türkçe ders kitapları aracılığıyla aktarımı.Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,6 (11), 877-904.
  • Ott, M., Dagnino, F. M., & Pozzi, F. (2015). Intangible cultural heritage: Towards collaborative planning of educationali nterventions. Computers in Human Behavior, 51, 1314-1319.
  • Öztürk, B. K. (2020). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde somut olmayan kültürel mirasın aktarımı. Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 5(2), 288-312.
  • Öztürkmen, A. (2001). Celebrating national holidays in Turkey: History and memory. New perspectives on Turkey, 25, 47-75.
  • Savaşkan, V. (2016). Ortaöğretim Türk edebiyatı program ve ders kitaplarının somut olmayan kültürel miras ögeleri açısından incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 1302-1323.
  • Schreiber, H. (2017). Intangible cultural heritage and softpower–exploring the relationship. International Journal of Intangible Heritage, 12, 44-57.
  • Şengör, A. M. C. (2014). Bilgiyle Sohbet, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
  • Şeref, İ. & Cin Şeker, Z. (2018). Türkçe öğretmeni adaylarının metin kavramı ve metinle Türkçe öğretimi ile ilgili görüşleri. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 13(2), 267-281.
  • Tekin, G. (2017). Transforming museology and learning in museums: Ankara intangible cultural heritage museum, Milli Eğitim, 1(214). 155-166.
  • Tzima, S., Styliaras, G., Bassounas, A., & Tzima, M. (2020). Harnessing the potential of storytelling and mobile technology in intangible cultural heritage: A case study in early childhood education in sustainability. Sustainability, 12(22), 9416.
  • UNESCO (2003). Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi. Paris.
  • Wang, C. Y. (2019). Building a network for preserving intangible cultural heritage through education: A study of Indonesian batik. International Journal of Art & Design Education, 38(2), 398-415.
  • Wang, Y., & Jiang, Y. (2021, August). Study on Picture Book Creativity from the Perspective of the Inheritance of Intangible Cultural Heritage—Taking the Picture Book Design of Yancheng Huai Salt Drying Technology as an Example. In7th International Conference on Arts, Design and Contemporary Education (ICADCE 2021) (pp. 518-525). Atlantis Press.
  • Wu, Y. (2021, February). Roles of education in intangible culture heritage tourism and managerial strategies. In 6th international conference on economics, management, law and education (EMLE 2020) (pp. 502-508). Atlantis Press.
  • Yıldırım, G. (2021). Somut olmayan kültürel mirasın eğitim programlarına yansıması: Hayat bilgisi öğretimi. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, (16), 231-247.
  • Zheng, S. (2021). A Study of the Chinese-English Translation of Culture-specific Items in Publicity Texts of Guangzhou’s Intangible Cultural Heritage. Theory and Practice in Language Studies,11(6), 749-755.

Intangible Cultural Heritage Elements in Primary School Turkish Textbooks

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 4, 1027 - 1037, 26.12.2023

Beytullah Karagöz , Tolga Çakmak

https://doi.org/10.30703/cije.1278693

Öz

This study aims to examine the intangible cultural heritage elements in primary school Turkish textbooks. Within this purpose, this study utilised from document analysis method. Within the framework of the determined method, the intangible cultural heritage elements in the UNESCO intangible cultural heritage list and the National Inventories of the Ministry of Culture and Tourism were taken into account as criteria for collecting research data. According to the findings of the research, when the distribution of intangible cultural heritage elements in Turkish textbooks is examined, it has been determined that the most frequently discussed elements are the tradition of telling tales (52), which functions as a tool for transferring intangible cultural heritage through language, and holiday traditions (national and religious holidays) (48), which are in the field of social practices. From the point of view the results of the research, it has been figured out that a total of 647 elements were included in primary school Turkish textbooks and intangible cultural heritage elements were mostly included in the third grade textbook. It has been determined that intangible cultural heritage elements were less common in the Science and Technology theme. It has been observed that the Karagöz play in the field of performing arts was the least included item.

Anahtar Kelimeler

Primary school Turkish textbook intangible cultural heritage UNESCO intangible cultural heritage list intangible cultural heritage Turkey national inventory

Kaynakça

  • Açıkalın, M., & Kılıç, H. (2017). The role of Turkish national holidays in promoting character and citizenship education. Journal of Social Science Education, 16(3), 74-83.
  • Alivizatou-Barakou, M.; Kitsikidis, A.; Tsalakanidou, F.; Dimitropoulos, K.; Giannis, C.; Nikolopoulos, S.; Kork, S.A.; Denby, B.; Buchman, L.; Adda-Decker, M. (2017). Intangible Cultural Heritageand New Technologies: Challenges and Opportunities for Cultural Preservation and Development; Springer International Publishing: Cham, Switzerland.
  • Altınok, K. (2020). Kültürel miras ve dil öğretimi bağlamında GAZİ TÖMER Yabancılar için Türkçe Öğretim Seti. Uluslararası Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, 3(5), 223-246.
  • Aykan, B. (2015). ‘Patenting ’Karagöz: UNESCO, nationalism and multinational intangible heritage. International Journal of Heritage Studies, 21(10), 949-961.
  • Barghi, R., Zakaria, Z., Hamzah, A., & Hashim, N. H. (2017). Heritage education in the primary school standard curriculum of Malaysia. Teaching and Teacher education, 61, 124-131.
  • Blake, J. (2018). Museums and safeguarding intangible cultural heritage–facilitating participation and strengthening their function in society. International Journal of Intangible Heritage, 13(1), 18-32.
  • Çengelci, T. (2012). Sosyal bilgiler öğretim programında somut olmayan kültürel mirasın yeri.Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,25(1), 185-203.
  • Ceran, D., & Yıldız, D. (2021). 6. ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında somut olmayan kültürel miras unsurları. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (51), 321-337.
  • Del Barrio, M. J., Devesa, M., &Herrero, L. C. (2012). Evaluating intangible cultural heritage: The case of cultural festivals. City, Culture and Society,3(4), 235-244.
  • Didier, S. J. (2021). Linguistic Representations of “Home” in a French-Kanak Children’s Book: New Perspectives on Intangible Cultural Heritage. In New Approach to Cultural Heritage(pp. 253-272). Springer, Singapore.
  • Dündar, E. (2018).İngilizce ders kitaplarında somut olmayan kültürel mirasın yeri (Master'sthesis, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
  • Erlina, D., & Astrid, A. (2018). Research on Educational Media :Balancing between Local and Target Language Cultures in English Electronic Textbooks. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 17(2), 111–119.
  • Fahik, T., & Ratminingsih, N. M. (2021). Tangible and Natural Of Indonesian Cultural Heritage Presented In English Textbooks For Senior High School Student. Jurnal Sosial Humaniora dan Pendidikan,5(1), 1-10.
  • Gökatalay, S. (2022). Celebrating ‘The Week of Domestic Goods’: Children and the campaign for economic nationalism in interwar Turkey. Nations and Nationalism, 28(2), 645-661.
  • Gülden, B. (2018). Türkçe ders kitaplarında kültür temelli olarak hazırlanan etkinlikler üzerine bir inceleme (5. sınıf Türkçe ders kitabı örneği).Turkish Studies,13(11), 1635-1652.
  • Gürbüz, Y. (2019).Ortaokul Türkçe ders kitaplarının somut olmayan kültürel miras unsurları bağlamında incelenmesi (Master's thesis, Eğitim Bilimleri Enstitüsü).
  • Gürel, D. & Çetin, T. (2016). Türkiye'de Somut Olmayan Kültürel Miras ve Bunun Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarına Yansıması. 5. Uluslararası Sosyal Bilgiler Eğitimi Sempozyumu. 28-30 Nisan Denizli.
  • Karagöz, B. (2018). Emin Özdemir’in çocuk kitaplarına değerler eğitimi bağlamında bir bakış: Bir çözümleme çalışması. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (31), 63-85.
  • Kolaç, E. (2009). Somut olmayan kültürel mirası koruma, bilinç ve duyarlılık oluşturmada Türkçe eğitiminin önemi. Milli Folklor, 21(82), 19-31.
  • Kolaç, E., & Pehlivan, A. (2016). Açık-örgün eğitim sosyal bilgiler ders kitapları ve öğretim programında somut olmayan kültürel miras ögeleri. Turkish Studies, 11(19), 655-670.
  • Köse, P. Ö., & Yüksel, A. L. (2019). 5. 6. 7. ve 8. sınıf müzik ders kitaplarının somut olmayan kültürel miras öğeleri bakımından incelenmesi. Art-e Sanat Dergisi, 12, 125-149.
  • Kula, O. B. (2022). Dil, kültür ve düşünceyi biriktiren ve aktaran dolayımdır. Noktasız Dergi, 9, 50-56.
  • Kutlu, M. M. (2009). Somut olmayan kültürel mirasın korunmasında eğitime yönelik ilk adım: Halk Kültürü dersi. Milli Folklor, 21(82), 13-18.
  • Lewicka, M., & Waszau, A. (2017). Analysis of Text books for Teaching Arabic as a Foreign Language in terms of the Cultural Curriculum. Universal Journal of Educational Research, 5(1), 36–44.
  • M.E.B. (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 4, 5, 6 ve7. Sınıflar). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı:https://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=354 (Erişim Tarih:12.11.2022
  • MEB (2019). Türkçe Dersi Öğretim Programı (ilkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). MEB.
  • Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage.
  • Moralı, G., & Öner, G. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe ders kitaplarında somut olmayan kültürel miras unsurlarının incelenmesi. Language and Literature, 14(3), 1345-1357.
  • Oğuz, Ö. (2007). UNESCO, kültür ve Türkiye. Milli Folklor, 73, 5-11.
  • Okur, A.(2013). Millî kültür ve folklorun Türkçe ders kitapları aracılığıyla aktarımı.Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,6 (11), 877-904.
  • Ott, M., Dagnino, F. M., & Pozzi, F. (2015). Intangible cultural heritage: Towards collaborative planning of educationali nterventions. Computers in Human Behavior, 51, 1314-1319.
  • Öztürk, B. K. (2020). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde somut olmayan kültürel mirasın aktarımı. Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 5(2), 288-312.
  • Öztürkmen, A. (2001). Celebrating national holidays in Turkey: History and memory. New perspectives on Turkey, 25, 47-75.
  • Savaşkan, V. (2016). Ortaöğretim Türk edebiyatı program ve ders kitaplarının somut olmayan kültürel miras ögeleri açısından incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 1302-1323.
  • Schreiber, H. (2017). Intangible cultural heritage and softpower–exploring the relationship. International Journal of Intangible Heritage, 12, 44-57.
  • Şengör, A. M. C. (2014). Bilgiyle Sohbet, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
  • Şeref, İ. & Cin Şeker, Z. (2018). Türkçe öğretmeni adaylarının metin kavramı ve metinle Türkçe öğretimi ile ilgili görüşleri. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 13(2), 267-281.
  • Tekin, G. (2017). Transforming museology and learning in museums: Ankara intangible cultural heritage museum, Milli Eğitim, 1(214). 155-166.
  • Tzima, S., Styliaras, G., Bassounas, A., & Tzima, M. (2020). Harnessing the potential of storytelling and mobile technology in intangible cultural heritage: A case study in early childhood education in sustainability. Sustainability, 12(22), 9416.
  • UNESCO (2003). Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi. Paris.
  • Wang, C. Y. (2019). Building a network for preserving intangible cultural heritage through education: A study of Indonesian batik. International Journal of Art & Design Education, 38(2), 398-415.
  • Wang, Y., & Jiang, Y. (2021, August). Study on Picture Book Creativity from the Perspective of the Inheritance of Intangible Cultural Heritage—Taking the Picture Book Design of Yancheng Huai Salt Drying Technology as an Example. In7th International Conference on Arts, Design and Contemporary Education (ICADCE 2021) (pp. 518-525). Atlantis Press.
  • Wu, Y. (2021, February). Roles of education in intangible culture heritage tourism and managerial strategies. In 6th international conference on economics, management, law and education (EMLE 2020) (pp. 502-508). Atlantis Press.
  • Yıldırım, G. (2021). Somut olmayan kültürel mirasın eğitim programlarına yansıması: Hayat bilgisi öğretimi. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, (16), 231-247.
  • Zheng, S. (2021). A Study of the Chinese-English Translation of Culture-specific Items in Publicity Texts of Guangzhou’s Intangible Cultural Heritage. Theory and Practice in Language Studies,11(6), 749-755.
Toplam 45 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Türkçe Eğitimi
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Beytullah Karagöz 0000-0003-2966-8226

Tolga Çakmak 0000-0002-7700-6609

Yayımlanma Tarihi 26 Aralık 2023
Yayımlandığı Sayı Yıl 2023Cilt: 12 Sayı: 4

Kaynak Göster

APA Karagöz, B., & Çakmak, T. (2023). İlkokul Türkçe Ders Kitaplarında Somut Olmayan Kültürel Miras Unsurları. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 12(4), 1027-1037. https://doi.org/10.30703/cije.1278693
 Kapak Resmi İndir

e-ISSN: 2147-1606

14550        14551