Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Exploring Secondary Cognitive Structures of School Students for Geographical Abstract Concepts in the Social Studies Curriculum

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 3, 557 - 567, 28.09.2023

Elif Alkar , Ali Yalçın

https://doi.org/10.30703/cije.1216057

Öz

The purpose of this study is to present the cognitive structures of secondary school students for geographical abstract concepts in the social studies curriculum. The study group consisted of 6th and 7th grade students (24 girls-26 boys) studying at a secondary school in the city center of the Yalova province in the 2022-2023 academic year. The word association test (WAT) and personal information form were utilized as data collection tools in this study, which was designed in the Survey model. Key concepts present in the word association test are; meridian, equator, pressure, geopolitics, global warming, gravity and atmosphere. Descriptive analysis technique was applied in the analysis of the study data. Frequency and percentage tables were generated using the obtained data. As far as the findings of the study are concerned, it was found that the abstract keywords that the students answered the most and had the most misconceptions were meridian and equator. It was also found that the abstract words that the students had the least misconceptions were atmosphere, global warming and pressure. As far as the relevant findings are concerned, it is possible recommend to apply the concept and activity-based teaching processes in an attempt to eliminate the students' misconceptions.

Anahtar Kelimeler

Social studies word association (WAT) geographical abstract concepts misconceptions cognitive structure

Kaynakça

  • Akdemir İ. O. & Akengin, H. (2013). Coğrafya biliminin tanımı, ilkeleri, konusu, bazı temel kavramları ve öğretimi. Hamza Akengin ve İskender Dölek (Ed.), Genel fiziki coğrafya içinde (ss. 1-32), Pegem Akademi.
  • Anglin, J. M. (1977) Word, object and conceptual development. New York, W. W. Norton and Company, Inc. pp.290.
  • Bahar, M., & Hansell, M. H. (2000). The relationship between some psychological factors and their effect on the performance of grid questions and word association tests. Educational Psychology, 20(3), 349-364.
  • Bahar, M., Johnstone, A. H. & Sutcliffe, R. G. (1999). Investigation of students’ cognitive structure in elementary genetics through word association tests. Journal of Biological Education, 33, 134-141.
  • Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
  • Coşkun, M. (2003). Coğrafya öğretiminde nem konusundaki kavram yanlışlıkları ve giderilmesine yönelik öneriler. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(3), 147-158.
  • Çelikkaya T. & Kürümlüoğlu, M. (2019). Sosyal bilgiler dersi “Demokrasinin serüveni” ünitesi ile öğrencilerin bilişsel yapılarının ve kavramsal gelişim süreçlerinin incelenmesi. Anadolu Journal of Educational Sciences International. 9(1): 56-86. http://dx.doi.org/10.18039/ajesi.520820.
  • Demirkaya, H., Köç, A. & Ünal, O. (2020). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının Osmanlı ve fetih kavramlarına ilişkin bilişsel yapılarının kelime ilişkilendirme testi yoluyla analizi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(2), 45-63. http://dx.doi.org/10.7822/omuefd.747421.
  • Deniz, F. (2003). Lise 1 coğrafya derslerinde kavram haritalarının başarıya etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Doğanay, A. (2005). Öğretimde kavram ve genellemelerin geliştirilmesi. Cemil Öztürk ve Dursun Dilek (Ed.), Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi içinde (265-296). Pegem A Yayıncılık.
  • Dollinger, S. J., Levin, E. L. & Robinson, A. E. (1991). The word association impli¬cation test. Journal of Personality Assessment, 57, 368-380.
  • Dündar, H. (2008). Sosyal bilgilerde kavram öğretimi. Bayram Tay ve Âdem Öcal (Ed.), Özel öğretim yöntemleriyle sosyal bilgiler öğretimi içinde (301-333). Pegem Akademi.
  • Erickson, H. L, Lanning, L. A., & French, R., (2017). Concept-Based Curriculum and Instruction for the Thinking Classroom, SAGE Publishing Company. ISBN 9781506355399.
  • Gilbert, J. K., Boulter, C. & Rutherford, M. (1998). Models in explanations, part 2, Whose voice? Whose ears? International Journal of Science Education, 20, 187-203.
  • Gussarsky, E. & Gorodetsky, M. (1988) On the equilibrium concept: Constrained word associations and conception. Journal of Research in Science Teaching, 25, 319–333.
  • Karakuş, U. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının doğal afet kavramlarına ilişkin algılarının kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla incelenmesi. Cumhuriyet International Journal of Education, 8(3), 735-751. http://dx.doi.org/10.30703/cije.546103.
  • Karasar, N. (2017). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler. Nobel Akademik Yayıncılık
  • Kaya, B. & Bozyiğit, R. (2019). Considerations of pre-service geography teachers related to the concept of geography. International Journal of Geography and Geography Education, 39, 55-69.
  • Kostova, Z. & Radoynovska B. (2008). Word association test for studying conceptual structures of teachers and students. Bulgarian Journal of Science and Education Policy, 2(2), 209-231.
  • Martorella, P. H. (1991). Knowledge and concept development in social studies. James P. Shaver. (Ed.). Handbook of research on social studies teaching and learning in. Macmillian Publishing Company.
  • Merrill, M. D., Tennyson, R. D., & Posey, L. O. (1992). Teaching concept: An instructional design guide. Educational Technology Publication.
  • Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage Publication.
  • Millî Eğitim Bakanlığı [MEB] (2005). 2005 İlköğretim sosyal bilgiler 4-7. sınıf öğretim programı. MEB Yayıncılık.
  • National Council for the Social Studies [NCSS], (1993). The Social Studies Professional. Washington DC.
  • National Council for the Social Studies [NCSS], (1994). Curriculum Standards for Social Studies: Expectations of Excellence, NCSS Bulletin 89. Washington, D.C.
  • Novak, J. D., & Gowin, D. B. (1984). Learning how to learn. Cambridge University Press.
  • Oden, G. C. (1987). Concept and concept formation. Annual Reviews Psychology, 38, 203-227.
  • Öztürk, C., & Otluoğlu, R. (2002). Sosyal bilgiler öğretiminde edebi ürünler ve yazılı materyaller. Pegem Yayınları.
  • Pınar, A., & Akdağ, H. (2012). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının iklim, rüzgâr, sıcaklık, yağış, erozyon, ekoloji ve harita kavramlarını anlama düzeyi. İlköğretim Online, 11(2), 530-542.
  • Safran, M. (2008). Sosyal bilgiler öğretimine bakış. Bayram Tay ve Âdem Öcal (Ed.), Özel öğretim yöntemleriyle sosyal bilgiler öğretimi içinde (2-17). Pegem Akademi.
  • Sever, R. (2018). Alternatif yaklaşımlarla sosyal bilgiler eğitimi ile ilgili temel kavramlar. Ramazan Sever, Mesut Aydın ve Erol Koçoğlu (Ed.), Alternatif yaklaşımlarla sosyal bilgiler eğitimi içinde (1-10). Pegem Akademi.
  • Singer, A. J. (2008). Social studies for secondary schools: Teaching to learn, learning to teach. Routledge.
  • Sözer, E. (1997). Üç Avrupa ülkesinde eğitim: Almanya, Danimarka, Fransa eğitim sistemleri. Anadolu Üniversitesi Yayın.
  • Thomson D. M., & Tulving E. (1970), Associative encoding and retrieval: weak and strong cues, J. Exp. Psychol., 86, 255–262.
  • Tokcan, H. & Alkan, G. (2013). Sosyal bilgiler öğretiminde kavram karikatürlerinin öğrenci başarısına etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 1-19.
  • Tokcan, H. (2015). Sosyal bilgilerde kavram öğretimi. Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Türk Dil Kurumu [TDK], (2022). Erişim adresi: https://sozluk.gov.tr/.
  • United World College of South East Asia [UWCSEA], (2022). Concept-based Teaching and Learning. Erişim adresi: https://www.uwcsea.edu.sg/our-big-ideas/cbtl.
  • Ülger, F. (2003). İlköğretim okulu 7. sınıf sosyal bilgiler dersi kavramlarının kazanılmışlık düzeyi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Ünal, F., & Er, H. (2017). Öğretmen adaylarının sosyal bilgiler dersinde öğretimi zor olan soyut kavramlara ilişkin bilişsel yapılarının incelenmesi. Bartın University Journal of Educational Research, 1(1), 6-24.
  • Wolfe, E. (1998). Science education; misconception. Toronto: The Ontario Institute for Studies in Education of the University of Toronto.
  • Yıldırım, A., & Şimşek H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
  • Zeybek, H. İ. (2016). Sosyal bilim disiplinleri coğrafya. Ali Sinan Bilgili (Ed.) Sosyal bilgilerin temelleri içinde (ss. 94-102). Pegem Akademi.

Ortaokul Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Programında Yer Alan Coğrafi Soyut Kavramlara Yönelik Bilişsel Yapılarını Keşfetmek

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 3, 557 - 567, 28.09.2023

Elif Alkar , Ali Yalçın

https://doi.org/10.30703/cije.1216057

Öz

Bu araştırmanın amacı, ortaokul öğrencilerinin sosyal bilgiler dersi öğretim programında yer alan coğrafi soyut kavramlara yönelik bilişsel yapılarını ortaya koymaktır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2022-2023 eğitim öğretim yılında Yalova il merkezindeki bir ortaokulda öğrenim gören 6. ve 7. Sınıf öğrencileri (24 kız-26 erkek) oluşturmaktadır. Tarama modelinde desenlenen araştırmada, veri toplama aracı olarak kelime ilişkilendirme testi (KİT) ve kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Kelime ilişkilendirme testinde yer alan anahtar kavramlar; meridyen, ekvator, basınç, jeopolitik, küresel ısınma, yer çekimi ve atmosfer şeklindedir. Araştırma verilerinin çözümlenmesinde betimsel analiz tekniğine baş vurulmuştur. Elde edilen verilerden frekans ve yüzde çizelgeleri oluşturulmuştur. Araştırma bulgularında, öğrencilerin en fazla yanıt verdikleri ve yine en fazla kavram yanılgısı yaşadıkları soyut anahtar kelimelerin meridyen ve ekvator olduğu ortaya çıkmıştır. Öğrencilerin yanıtladıkları kavramlar arasında en az kavram yanılgısı yaşadıkları soyut kelimelerin ise atmosfer, küresel ısınma ve basınç olduğu belirlenmiştir. İlgili sonuçlar göz önüne alındığında, öğrencilerin kavram yanılgılarının giderilmesi adına kavram ve etkinlik temelli öğretim süreçlerinin uygulanması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

sosyal bilgiler kelime ilişkilentirme testi coğrafi soyut kavramlar kavram yanılgıları bilişsel yapı

Kaynakça

  • Akdemir İ. O. & Akengin, H. (2013). Coğrafya biliminin tanımı, ilkeleri, konusu, bazı temel kavramları ve öğretimi. Hamza Akengin ve İskender Dölek (Ed.), Genel fiziki coğrafya içinde (ss. 1-32), Pegem Akademi.
  • Anglin, J. M. (1977) Word, object and conceptual development. New York, W. W. Norton and Company, Inc. pp.290.
  • Bahar, M., & Hansell, M. H. (2000). The relationship between some psychological factors and their effect on the performance of grid questions and word association tests. Educational Psychology, 20(3), 349-364.
  • Bahar, M., Johnstone, A. H. & Sutcliffe, R. G. (1999). Investigation of students’ cognitive structure in elementary genetics through word association tests. Journal of Biological Education, 33, 134-141.
  • Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
  • Coşkun, M. (2003). Coğrafya öğretiminde nem konusundaki kavram yanlışlıkları ve giderilmesine yönelik öneriler. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(3), 147-158.
  • Çelikkaya T. & Kürümlüoğlu, M. (2019). Sosyal bilgiler dersi “Demokrasinin serüveni” ünitesi ile öğrencilerin bilişsel yapılarının ve kavramsal gelişim süreçlerinin incelenmesi. Anadolu Journal of Educational Sciences International. 9(1): 56-86. http://dx.doi.org/10.18039/ajesi.520820.
  • Demirkaya, H., Köç, A. & Ünal, O. (2020). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının Osmanlı ve fetih kavramlarına ilişkin bilişsel yapılarının kelime ilişkilendirme testi yoluyla analizi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(2), 45-63. http://dx.doi.org/10.7822/omuefd.747421.
  • Deniz, F. (2003). Lise 1 coğrafya derslerinde kavram haritalarının başarıya etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Doğanay, A. (2005). Öğretimde kavram ve genellemelerin geliştirilmesi. Cemil Öztürk ve Dursun Dilek (Ed.), Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi içinde (265-296). Pegem A Yayıncılık.
  • Dollinger, S. J., Levin, E. L. & Robinson, A. E. (1991). The word association impli¬cation test. Journal of Personality Assessment, 57, 368-380.
  • Dündar, H. (2008). Sosyal bilgilerde kavram öğretimi. Bayram Tay ve Âdem Öcal (Ed.), Özel öğretim yöntemleriyle sosyal bilgiler öğretimi içinde (301-333). Pegem Akademi.
  • Erickson, H. L, Lanning, L. A., & French, R., (2017). Concept-Based Curriculum and Instruction for the Thinking Classroom, SAGE Publishing Company. ISBN 9781506355399.
  • Gilbert, J. K., Boulter, C. & Rutherford, M. (1998). Models in explanations, part 2, Whose voice? Whose ears? International Journal of Science Education, 20, 187-203.
  • Gussarsky, E. & Gorodetsky, M. (1988) On the equilibrium concept: Constrained word associations and conception. Journal of Research in Science Teaching, 25, 319–333.
  • Karakuş, U. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının doğal afet kavramlarına ilişkin algılarının kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla incelenmesi. Cumhuriyet International Journal of Education, 8(3), 735-751. http://dx.doi.org/10.30703/cije.546103.
  • Karasar, N. (2017). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler. Nobel Akademik Yayıncılık
  • Kaya, B. & Bozyiğit, R. (2019). Considerations of pre-service geography teachers related to the concept of geography. International Journal of Geography and Geography Education, 39, 55-69.
  • Kostova, Z. & Radoynovska B. (2008). Word association test for studying conceptual structures of teachers and students. Bulgarian Journal of Science and Education Policy, 2(2), 209-231.
  • Martorella, P. H. (1991). Knowledge and concept development in social studies. James P. Shaver. (Ed.). Handbook of research on social studies teaching and learning in. Macmillian Publishing Company.
  • Merrill, M. D., Tennyson, R. D., & Posey, L. O. (1992). Teaching concept: An instructional design guide. Educational Technology Publication.
  • Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage Publication.
  • Millî Eğitim Bakanlığı [MEB] (2005). 2005 İlköğretim sosyal bilgiler 4-7. sınıf öğretim programı. MEB Yayıncılık.
  • National Council for the Social Studies [NCSS], (1993). The Social Studies Professional. Washington DC.
  • National Council for the Social Studies [NCSS], (1994). Curriculum Standards for Social Studies: Expectations of Excellence, NCSS Bulletin 89. Washington, D.C.
  • Novak, J. D., & Gowin, D. B. (1984). Learning how to learn. Cambridge University Press.
  • Oden, G. C. (1987). Concept and concept formation. Annual Reviews Psychology, 38, 203-227.
  • Öztürk, C., & Otluoğlu, R. (2002). Sosyal bilgiler öğretiminde edebi ürünler ve yazılı materyaller. Pegem Yayınları.
  • Pınar, A., & Akdağ, H. (2012). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının iklim, rüzgâr, sıcaklık, yağış, erozyon, ekoloji ve harita kavramlarını anlama düzeyi. İlköğretim Online, 11(2), 530-542.
  • Safran, M. (2008). Sosyal bilgiler öğretimine bakış. Bayram Tay ve Âdem Öcal (Ed.), Özel öğretim yöntemleriyle sosyal bilgiler öğretimi içinde (2-17). Pegem Akademi.
  • Sever, R. (2018). Alternatif yaklaşımlarla sosyal bilgiler eğitimi ile ilgili temel kavramlar. Ramazan Sever, Mesut Aydın ve Erol Koçoğlu (Ed.), Alternatif yaklaşımlarla sosyal bilgiler eğitimi içinde (1-10). Pegem Akademi.
  • Singer, A. J. (2008). Social studies for secondary schools: Teaching to learn, learning to teach. Routledge.
  • Sözer, E. (1997). Üç Avrupa ülkesinde eğitim: Almanya, Danimarka, Fransa eğitim sistemleri. Anadolu Üniversitesi Yayın.
  • Thomson D. M., & Tulving E. (1970), Associative encoding and retrieval: weak and strong cues, J. Exp. Psychol., 86, 255–262.
  • Tokcan, H. & Alkan, G. (2013). Sosyal bilgiler öğretiminde kavram karikatürlerinin öğrenci başarısına etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 1-19.
  • Tokcan, H. (2015). Sosyal bilgilerde kavram öğretimi. Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Türk Dil Kurumu [TDK], (2022). Erişim adresi: https://sozluk.gov.tr/.
  • United World College of South East Asia [UWCSEA], (2022). Concept-based Teaching and Learning. Erişim adresi: https://www.uwcsea.edu.sg/our-big-ideas/cbtl.
  • Ülger, F. (2003). İlköğretim okulu 7. sınıf sosyal bilgiler dersi kavramlarının kazanılmışlık düzeyi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Ünal, F., & Er, H. (2017). Öğretmen adaylarının sosyal bilgiler dersinde öğretimi zor olan soyut kavramlara ilişkin bilişsel yapılarının incelenmesi. Bartın University Journal of Educational Research, 1(1), 6-24.
  • Wolfe, E. (1998). Science education; misconception. Toronto: The Ontario Institute for Studies in Education of the University of Toronto.
  • Yıldırım, A., & Şimşek H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
  • Zeybek, H. İ. (2016). Sosyal bilim disiplinleri coğrafya. Ali Sinan Bilgili (Ed.) Sosyal bilgilerin temelleri içinde (ss. 94-102). Pegem Akademi.
Toplam 43 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Sosyal Bilgiler Eğitimi
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Elif Alkar 0000-0002-5048-6470

Ali Yalçın 0000-0001-8421-3924

Yayımlanma Tarihi 28 Eylül 2023
Yayımlandığı Sayı Yıl 2023Cilt: 12 Sayı: 3

Kaynak Göster

APA Alkar, E., & Yalçın, A. (2023). Ortaokul Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Programında Yer Alan Coğrafi Soyut Kavramlara Yönelik Bilişsel Yapılarını Keşfetmek. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 12(3), 557-567. https://doi.org/10.30703/cije.1216057
 Kapak Resmi İndir

e-ISSN: 2147-1606

14550        14551