Öz
SCAMPER (Yönlendirilmiş beyin fırtınası) tekniğinin temel alındığı bu çalışmada; resim-iş öğretmeni adaylarına mesleki yaşamlarında yaratıcı düşünceleri destekleyecek, fark yaratacak ve zenginlik katacak bir öğretim tekniğini tanıma ve deneyimleme fırsatı sunulmuştur. Araştırmacının uygulayıcı olduğu çalışmada, katılımcıların resim çalışmalarını oluşturma sürecine SCAMPER tekniğini dâhil etme konusunda yönlendirme ve sonuçlarını inceleme şeklinde bir eylem süreci tasarlanmıştır. Araştırma 2017-2018 eğitim öğretim yılı, ikinci yarıyılında 15 hafta ve toplam 35 ders saati süresince bir devlet üniversitesinin eğitim fakültesi güzel sanatlar eğitimi bölümü resim-iş öğretmenliği programındaki 12 son sınıf öğrencisi ile yürütülmüştür. Çalışmada veriler; açık uçlu anket, odak grup görüşme, öğrenci portfolyo ve öğrenci ürünlerinin değerlendirildiği rubrik ile toplanmıştır. Araştırma kapsamında, SCAMPER tekniği temel alınarak yürütülen resim-iş öğretmenliği programının son sınıfındaki anasanat resim atölye derslerinin, öğrencilere sanatsal yaratım süreçlerine yaratıcı düşünme, motivasyon ve yaratıcı ürün açısından olumlu yönde katkı sağladığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu araştırmayla birlikte ülkemizde eğitim bilimleri alanında son zamanlarda dikkat çeken yaratıcı düşünme tekniklerinden biri olan SCAMPER tekniği, birer sanat eğitimcisi adayı olan resim-iş öğretmenliği öğrencilerinin sanatsal yaratım süreçlerinde daha yaratıcı ve ürünlerinin kavramsal yanıyla öne çıkmasına yol açan alternatif bir öğretim tekniği olarak görülmüştür. Bu doğrultuda görsel sanatlar eğitiminin farklı eğitim düzeylerinde, SCAMPER tekniğinin tanıtılması ve yaygınlaştırılması önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler
Yaratıcı Düşünme Sanatsal Yaratıcılık SCAMPER/ Yönlendirilmiş Beyin Fırtınası Tekniği Görsel Sanatlar Eğitimi Resim İş Öğretmeni Adayı
Kaynakça
- Alyazad, M. N. (2014). The development of creative thinking in preschool teachers: The effects of SCAMPER program. International Journal of Psycho-Educational Sciences, 6(3), 81-87.
- Amabile, T. M. (1985). Motivation and creativity: Effects of motivational orientation on creative writers. Journal of Personality and Social Psychology, 48(2), 393. https://doi.org/10.1037/0022-3514.48.2.393
- Baş, Ş. ve Kaptan, A. Y., (2018). Resim çalışmalarında yaratıcılığın değerlendirilmesine yönelik bir analitik rubrik çalışması. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi,12(26),53-79. doi: 10,29329/ mjer. 2018.172.4
- Bender, M. T. (2006). Resim-iş eğitimi öğrencilerinde duygusal zekâ ve yaratıcılık. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Güzel Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı, İzmir.
- Buser, J. K., Buser, T. J., Gladding, S. T. ve Wilkerson, J. (2011). The creative counselor: using the SCAMPER model in counselor training. Journal of Creativity in Mental Health, 6(4), 256-273. https://doi.org/10.1080/15401383.2011.631468
- Buyurgan, U. ve Buyurgan, S. (2012). Sanat eğitimi ve öğretimi, eğitimin her kademesine yönelik yöntem ve tekniklerle. (2. Baskı), A Pegem Akademi, Ankara.
- Ceran, O., Karaca, C., Eren, S. ve Karataş, S. (2015). SCAMPER tekniğinin öğrencilerin yaratıcı hikâye yazma becerilerine etkisi: bir hikâyeyi yeniden yazma örneği. International Journal of Language Academy. 3(4), 386-400. https://doi.org/10.18033/ijla.301
- Diehl, J.C ve Tassoul, M. (2018). Creativity techniques. Erişim adresi: http://www.d4s-sbs.org/MD.pdf
- Dikici, A. ve Gürol, M. (2003). Liselerde görev yapan resim öğretmenlerinin, öğrencilerinin yaratıcılıklarını geliştirmeye yönelik nitelikleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 13, (1), 193-214.
- Dilmaç, O. (2010). Alan derslerinin görsel sanatlar öğretmeni adaylarının yaratıcı düşünme becerileri üzerindeki etkilerinin incelenmesi. Balikesir University Journal of Social Sciences Institute, 13(23).
- Eberle, B. (1996). SCAMPER on: Games for imagination development. Creative games and activities for imagination development. Prufrock Press Inc. https://doi.org/10.1002/j.2162-6057.1972.tb00929.x
- Eberle, R. F. (1972). Developing imagination through SCAMPER. The Journal of Creative Behavior, 6(3), 199-203.
- Ersoy, A. (2015). Doktora öğrencilerinin ilk nitel araştırma deneyimlerinin günlükler aracılığıyla incelenmesi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 5 (5), 549-568. https://doi.org/10.14527/pegegog.2015.030
- Freud, S. (2007). Sanat ve sanatçılar üzerine. (K. Şipal Çev.) İstanbul: Yapı Kredi Yayını.
- Gladding, S. (2011). Using creativity and the creative arts in counseling: An international approach. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 4(35), 1-7.
- Haykır, M. (2010). Eğitim fakülteleri resim bölümü öğrencilerinin anasanat atölye derslerine karşı tutumlarının, sanat etkinliklerini izleme edimleri ile beğeni düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
- İslim, Ö. F. (2009), Bilgi ve iletişim teknolojileri dersinin SCAMPER tekniğine göre işlenmesinin öğrencilerin yaratıcı problem çözme becerilerine ve akademik başarılarına etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- İslim, Ö. F. (2011). SCAMPER (Directed brainstorming technique). 5th International Computer and Instructioanl Technologies Symposium. Erişim Adresi: https://www.researchgate.net/publication/257133323_SCAMPER_Directed_Brain_Storming_Technique
- Jelena P., Apple C.Y., Toby M.Y. ve Tong, S. L. (2014). The feasibility of enhancement of knowledge and self-confidence in creativity: a pilot study of a three-hour SCAMPER workshop on secondary students. Thinking Skills And Creativity, 14, 32-40. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2014.06.006
- Johnson, A. P. (2015). Eylem araştırması el kitabı (Uzuner, Y. ve Anay, M. Ö. Çev.). Ankara: Anı Yayıncılık.
- Kalyoncu, R. ve Süzen, H. N. (2010). Güzel sanatlar eğitimi bölümü resim-iş eğitimi anabilim dalı öğretmen adayı öğrencilerinin “öğretmen yeterlikleri” üzerine görüşlerinin belirlenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(3), 903-916.
- Karataş, S. ve Tonga, E. S. (2016). SCAMPER (Yönlendirilmiş beyin fırtınası) tekniğinin kullanımına yönelik öğretmen adaylarının görüşleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(4), 329-339.
- Keleşoğlu, S. (2017). Öğretmen eğitiminde yaratıcı düşünme ve inovasyon eğitim programının tasarımı, denenmesi ve değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Kırışoğlu, O. T. (2009). Sanat kültür yaratıcılık görsel sanatlar ve kültür eğitimi-öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.
- Kuş, E. (2003). Nicel- nitel araştırma teknikleri, sosyal bilimlerde araştırma teknikleri nicel mi? Nitel mi? (1. Baskı), Ankara: Anı Yayıncılık.
- Michalko, M. (2006). Thinker toys. A handbook of creative‐thinking techniques. Berkeley, CA: Ten Speed.
- Özol, A. (2012). Sanat eğitimi ve tasarımda temel değerler. İstanbul: Pastel Yayıncılık.
- Poon, J.C.Y, Au, A.C.Y., Tong, T.M.Y. ve Lau, S. (2014). The feasibility of enhancement of knowledge and self-confidence in creativity: a pilot study of a three-hour SCAMPER workshop on secondary students. Thinking Skills and Creativity, 14, 32–40. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2014.06.006
- San, İ. (1979). Yaratıcılık, iki düşünme biçimi ve çocuğun yaratıcılık eğitimi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 12(1-4),177.
- Tassoul, M. (2005). All creative tools. Erişim adresi: http://creatingminds.org/tools/ tools_all.htm
- Taşpınar, Ş. E. ve Tepecik, A. (2016). Sanat eğitiminde kalite: Öğretim elemanlarının görüşlerine göre eğitim programı standartlarının gerçekleşme düzeyleri. Başkent University Journal of Education, 3(2), 169-178.
- Wells, Ş. Y. (2015). Görsel sanatlar öğretmeni adaylarının öğretmen ve sanatçı algısına ilişkin metafor analizi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(3), 160-175.
- Yağcı, E. (2012). Yönlendirilmiş beyin fırtınası tekniği: SCAMPER konusunda veli görüşleri üzerine bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 48; 485-494.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (9. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yıldız, V. (2011). Farklı düşünme etkinlikleri (SCAMPER). Ankara: Kök.
- Yolcu, E. (2009). Sanat eğitimi kuramları ve yöntemleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Öz
It was thought in this study which bases on the SCAMPER (directed brainstorming) technique that, pre-service art teachers will be provided with an opportunity to identify and experience a teaching technique which will promote creative ideas in their career and will make a difference and add richness to their professional competence. An action process in which the researcher is also implementer, and SCAMPER technique is taught to the participants, and they were directed to involve SCAMPER in their art practices and analyse the results was designed. The study group which was established under the criteria sampling which is one of the purposeful sampling methods consists of 12 senior students who study at Art Teaching Program, in the Department of Fine Art Education, in Faculty of Education in a state University in Anatolia. In this study, all qualitative data were obtained via open-ended survey, focus group discussion, students’ portfolio (educational development portfolio) and the rubric. Within the scope of the study, it was concluded that painting studio courses which were taught by using SCAMPER technique have a positive effect on the students’ artistic creation process in terms of creative thinking, motivation and creative product. Accordingly, it is suggested that the SCAMPER technique should be introduced and popularized in the visual art education field.
Anahtar Kelimeler
Artistic creation Creative thinking Teacher candidate SCAMPER/ Directed Brainstorming Technique Visual arts education
Kaynakça
- Alyazad, M. N. (2014). The development of creative thinking in preschool teachers: The effects of SCAMPER program. International Journal of Psycho-Educational Sciences, 6(3), 81-87.
- Amabile, T. M. (1985). Motivation and creativity: Effects of motivational orientation on creative writers. Journal of Personality and Social Psychology, 48(2), 393. https://doi.org/10.1037/0022-3514.48.2.393
- Baş, Ş. ve Kaptan, A. Y., (2018). Resim çalışmalarında yaratıcılığın değerlendirilmesine yönelik bir analitik rubrik çalışması. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi,12(26),53-79. doi: 10,29329/ mjer. 2018.172.4
- Bender, M. T. (2006). Resim-iş eğitimi öğrencilerinde duygusal zekâ ve yaratıcılık. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Güzel Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı, İzmir.
- Buser, J. K., Buser, T. J., Gladding, S. T. ve Wilkerson, J. (2011). The creative counselor: using the SCAMPER model in counselor training. Journal of Creativity in Mental Health, 6(4), 256-273. https://doi.org/10.1080/15401383.2011.631468
- Buyurgan, U. ve Buyurgan, S. (2012). Sanat eğitimi ve öğretimi, eğitimin her kademesine yönelik yöntem ve tekniklerle. (2. Baskı), A Pegem Akademi, Ankara.
- Ceran, O., Karaca, C., Eren, S. ve Karataş, S. (2015). SCAMPER tekniğinin öğrencilerin yaratıcı hikâye yazma becerilerine etkisi: bir hikâyeyi yeniden yazma örneği. International Journal of Language Academy. 3(4), 386-400. https://doi.org/10.18033/ijla.301
- Diehl, J.C ve Tassoul, M. (2018). Creativity techniques. Erişim adresi: http://www.d4s-sbs.org/MD.pdf
- Dikici, A. ve Gürol, M. (2003). Liselerde görev yapan resim öğretmenlerinin, öğrencilerinin yaratıcılıklarını geliştirmeye yönelik nitelikleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 13, (1), 193-214.
- Dilmaç, O. (2010). Alan derslerinin görsel sanatlar öğretmeni adaylarının yaratıcı düşünme becerileri üzerindeki etkilerinin incelenmesi. Balikesir University Journal of Social Sciences Institute, 13(23).
- Eberle, B. (1996). SCAMPER on: Games for imagination development. Creative games and activities for imagination development. Prufrock Press Inc. https://doi.org/10.1002/j.2162-6057.1972.tb00929.x
- Eberle, R. F. (1972). Developing imagination through SCAMPER. The Journal of Creative Behavior, 6(3), 199-203.
- Ersoy, A. (2015). Doktora öğrencilerinin ilk nitel araştırma deneyimlerinin günlükler aracılığıyla incelenmesi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 5 (5), 549-568. https://doi.org/10.14527/pegegog.2015.030
- Freud, S. (2007). Sanat ve sanatçılar üzerine. (K. Şipal Çev.) İstanbul: Yapı Kredi Yayını.
- Gladding, S. (2011). Using creativity and the creative arts in counseling: An international approach. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 4(35), 1-7.
- Haykır, M. (2010). Eğitim fakülteleri resim bölümü öğrencilerinin anasanat atölye derslerine karşı tutumlarının, sanat etkinliklerini izleme edimleri ile beğeni düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
- İslim, Ö. F. (2009), Bilgi ve iletişim teknolojileri dersinin SCAMPER tekniğine göre işlenmesinin öğrencilerin yaratıcı problem çözme becerilerine ve akademik başarılarına etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- İslim, Ö. F. (2011). SCAMPER (Directed brainstorming technique). 5th International Computer and Instructioanl Technologies Symposium. Erişim Adresi: https://www.researchgate.net/publication/257133323_SCAMPER_Directed_Brain_Storming_Technique
- Jelena P., Apple C.Y., Toby M.Y. ve Tong, S. L. (2014). The feasibility of enhancement of knowledge and self-confidence in creativity: a pilot study of a three-hour SCAMPER workshop on secondary students. Thinking Skills And Creativity, 14, 32-40. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2014.06.006
- Johnson, A. P. (2015). Eylem araştırması el kitabı (Uzuner, Y. ve Anay, M. Ö. Çev.). Ankara: Anı Yayıncılık.
- Kalyoncu, R. ve Süzen, H. N. (2010). Güzel sanatlar eğitimi bölümü resim-iş eğitimi anabilim dalı öğretmen adayı öğrencilerinin “öğretmen yeterlikleri” üzerine görüşlerinin belirlenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(3), 903-916.
- Karataş, S. ve Tonga, E. S. (2016). SCAMPER (Yönlendirilmiş beyin fırtınası) tekniğinin kullanımına yönelik öğretmen adaylarının görüşleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(4), 329-339.
- Keleşoğlu, S. (2017). Öğretmen eğitiminde yaratıcı düşünme ve inovasyon eğitim programının tasarımı, denenmesi ve değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Kırışoğlu, O. T. (2009). Sanat kültür yaratıcılık görsel sanatlar ve kültür eğitimi-öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.
- Kuş, E. (2003). Nicel- nitel araştırma teknikleri, sosyal bilimlerde araştırma teknikleri nicel mi? Nitel mi? (1. Baskı), Ankara: Anı Yayıncılık.
- Michalko, M. (2006). Thinker toys. A handbook of creative‐thinking techniques. Berkeley, CA: Ten Speed.
- Özol, A. (2012). Sanat eğitimi ve tasarımda temel değerler. İstanbul: Pastel Yayıncılık.
- Poon, J.C.Y, Au, A.C.Y., Tong, T.M.Y. ve Lau, S. (2014). The feasibility of enhancement of knowledge and self-confidence in creativity: a pilot study of a three-hour SCAMPER workshop on secondary students. Thinking Skills and Creativity, 14, 32–40. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2014.06.006
- San, İ. (1979). Yaratıcılık, iki düşünme biçimi ve çocuğun yaratıcılık eğitimi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 12(1-4),177.
- Tassoul, M. (2005). All creative tools. Erişim adresi: http://creatingminds.org/tools/ tools_all.htm
- Taşpınar, Ş. E. ve Tepecik, A. (2016). Sanat eğitiminde kalite: Öğretim elemanlarının görüşlerine göre eğitim programı standartlarının gerçekleşme düzeyleri. Başkent University Journal of Education, 3(2), 169-178.
- Wells, Ş. Y. (2015). Görsel sanatlar öğretmeni adaylarının öğretmen ve sanatçı algısına ilişkin metafor analizi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(3), 160-175.
- Yağcı, E. (2012). Yönlendirilmiş beyin fırtınası tekniği: SCAMPER konusunda veli görüşleri üzerine bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 48; 485-494.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (9. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yıldız, V. (2011). Farklı düşünme etkinlikleri (SCAMPER). Ankara: Kök.
- Yolcu, E. (2009). Sanat eğitimi kuramları ve yöntemleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 26 Eylül 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021Cilt: 10 Sayı: 3 |
Cited By
Scamper Tekniğinin Yazma Becerilerinin Gelişimine Etkisi
Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi
https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1426267
Resim-İş Eğitimi Anabilim Dalı Öğrencilerinin Çalışmalarında SCAMPER Tekniğinin Yaratıcılığa Etkisi
Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi
https://doi.org/10.51725/etad.1280619
e-ISSN: 2147-1606