Araştırma Makalesi
Çocuk Ve Demokrasi: İlköğretim Öğrencilerinin Demokrasi Algılarının Metaforlar Aracılığıyla İncelenmesi
Öz
Bu araştırmanın temel amacı, ilköğretim öğrencilerinin demokrasi algılarını metaforlar aracılığıyla incelemektir. Araştırmaya alt, orta ve üst sosyo-ekonomik düzeydeki çevrelerde bulunan üç ilköğretim okulunun 6., 7. ve 8.sınıflarına devam eden 167 kız, 165 erkek olmak üzere toplam 332 öğrenci katılmıştır. Demokrasi Metaforları Anketi (DMA) aracılığıyla toplanan verilerin analizinde içerik analizinin yanı sıra betimsel istatistikler kullanılmıştır. Araştırma sonucunda öğrencilerin demokrasiye yönelik toplam 75 metafor geliştirdikleri ve demokrasiyi çoğunlukla eşitlik, özgürlük ve adalet kavramlarıyla eş anlamlı bir yönetim biçimi olarak algıladıkları görülmüştür. Öğrenci görüşlerine göre demokrasiye yönelik yapılan etkinlikler genellikle sınıf başkanı seçme ve demokrasinin ne olduğunun anlatılmasıdır. Öğrencilerin demokrasiyle ilgili görüşlerini en çok etkilediğini belirttikleri faktörler aile, öğretmenler ve okul yöneticileri iken; görüşleri üzerinde en az etkili olduğunu belirttikleri faktörler ise televizyon dizileri, okuldaki ders dışı etkinlikler ve büyük anne, büyük baba ve diğer yakınları olmuştur.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akdoğan, A. A. (2006). Siyasal kültür ve sosyal sermayenin karşılaştırılması: Türkiye için bazı çıkarsamalar. Akdeniz Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 12, 162-187.
- Atasoy, A. (1997). İlköğretim ikinci kademede demokrasi eğitimi ve ilköğretim ikinci kademe öğretmen ve öğrencilerinin demokratik tutum ve davranışlarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Biçer, B. (2007). Demokrasi eğitimi ve okul meclisleri projesi ile öğrencilerde demokrasi kültürü kazanımlarının ortaöğretim öğretmenlerince değerlendirilmesine yönelik bir analiz (Kütahya örneği).Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
- Carlson, D. (2005). Hope without illusion: Telling the story of democratic educational renewal. International Journal of Qualitative Studies in Education, 18 (1), 21-45.
- Cılga, İ. (2001). Demokrasi insan hakları kültürü ve çocuk hakları. Milli Eğitim Dergisi, 151, ISSN 13017669.
- Çeçen, A.(1995). İnsan Hakları. Ankara: Gündoğan Yayınları.
- Demirtaş, H. (2008). İnsan hakları ve demokrasi eğitimi. Eğitişim Dergisi, 20, ISSN 1307- 1785.
- Dewey, J. (1996). Democracy and education: An introduction to the philosophy of education. New York: The Free Press.
- Doğan, F. (2008). Ankara ili ilköğretim okulları yönetici ve öğretmenlerinin demokrasi eğitimi ve okul meclisleri projesine ilişkin görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Doğanay, A. (2010). What does democracy mean to 14-year-old Turkish children? A comparison with results of the 1999 IEA civic education study. Research Papers in Education, 25 (1), 51-71.
- Doğanay, A., Çuhadar, A., & Sarı, M. (2007). Siyaset benim neyime! Öğretmen adaylarının siyasal katılımcılık düzeylerine çeşitli etmenlerin etkisinin demokratik vatandaşlık eğitimi bağlamında incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 13 (50), 213-246.
- Duman, B. (2004). Öğrenme öğretme sürecindeki entelektüel şizofrenizm. 20–21 Mayıs 2004, I. Uluslararası Demokrasi Eğitimi Sempozyumu Bildirileri (94-108). Çanakkale: Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi Yayınları.
- Dündar Sayın, P. (2010). Demokrasi Eğitimi ve Okul Meclisleri Projesi‟nin bir ilköğretim okulunda demokratik siyasal kültür oluşturma bağlamında değerlendirilmesi (Bir Durum İncelemesi). Yüksek Lisans Tezi, ÇÜ. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
- Emir, S., & Kaya, Z. (2004). Demokrasi eğitimi ve okul meclislerine yönelik öğretmen görüşleri. 20–21 Mayıs 2004, I. Uluslararası Demokrasi Eğitimi Sempozyumu Bildirileri (331–344). Çanakkale: Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi Yayınları.
- Erden. M., Akman, Y. (1995). Eğitim psikolojisi, gelişim-öğrenme-öğretme. Ankara: Arkadaş Yayınevi.
- Genç, S.Z., & Kalafat, T. (2008). Öğretmen adaylarının demokratik tutumları ile empatik becerilerinin değerlendirilmesi üzerine bir araştırma. Sosyal Bilimler Dergisi, 19, 211- 222.
- Gömleksiz, M & Kesici A.E: (2007). Kadına yönelik toplumsal cinsiyetçilik “öğretmen adayları üzerine bir çalışma”. 5-7 Eylül 2007, 16. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Bildirileri, 2, 728-740, Tokat: Gazi Osman Paşa Üniversitesi Yayınları.
- Gürşimşek, I., & Göregenli, M. (2004). Öğretmen adayları ve öğretmenlerde demokratik tutumlar, değerler ve demokrasiye ilişkin inançlar. 20–21 Mayıs 2004, I. Uluslararası Uluslararası Cumhuriyet Eğitim Dergisi
- Demokrasi Eğitimi Sempozyumu Bildirileri (77–85). Çanakkale: Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi Yayınları.
- Hotaman, D.(2009). Demokratik eğitim: demokratik bir eğitim programı. Kıncal, R.(Editör) 11–12 June 2009, Internationel Symposium On Democracy Edutacion In Europe Proceedings, (474–485). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Kağıtçıbaşı, Ç. (1990). İnsan aile kültür (3. Baskı). İstanbul: Remzi Kitapevi.
- Kaldırım, E. (2005). İlköğretim 8.sınıf öğrencilerinin demokrasi algıları. GÜ. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25 (3), 143-162.
- Kara, E. (2002), Öğretmen ve öğrencilerin sosyal beceri, algılarına etki eden faktörler. Yüksek Lisans Tezi, Adana: Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Kılıç, D. (2010). Changes in democratic attitudes of trainee teachers over time. Social Behavior and Personality, 38(9), 1211-1218.
- Kıncal R.Y.,&Uygun S. (2006). Demokrasi eğitimi ve okul meclisleri projesinin değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 171, 31-41.
- Kongar, E. (2002). Demokrasi ve kültür (4.Basım). İstanbul: Remzi Kitapevi.
- Kumral, O. (2009). Öğretmen adaylarının öğretim elemanlarının davranışlarına yönelik algıları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,1(25), 92-102.
- Lakoff, G., & Johnson, M. (2005). Metaforlar, hayat, anlam ve dil (Çev. G. Y. Demir). İstanbul: Paradigma Yayınları.
- Özçelik, D.A. (1989). Test hazırlama kılavuzu. Ankara: ÖSYM Yayınları.
- Özpolat, A.(2004). Demokrasi Egitimi ve Okul Meclisleri Projesi. Bilim ve Aklın Aydınlığında Bilim Dergisi, 50, 11–13.
- Sağlam, H.İ. (2000). Sosyal bilgiler dersinin demokratik tutum geliştirmedeki rolü. Milli Eğitim Dergisi, 146, ISSN 1301-7669.
- Sadık, F.&Sarı, M. (2011). Öğretmen adayları ve demokrasi: Sınıf öğretmeni adaylarının demokrasi algılarının metaforlar yoluyla değerlendirilmesi. 5 - 7 Mayıs 201, 10. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu Bildiri Özetleri (300).Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Yayını.
- Scweisfurth, M. (2002). Democracy and teacher education:Negotiating practice in the Gambia. Comparative Education, 38 (3), 303-314.
- Soydaş, S., & Güven, B. (2009). Öğrencilerin hayat bilgisi dersinde demokrasi kavramı ile ilgili oluşturdukları metaforların incelenmesi. Kıncal, R.(Editör) 11–12 June 2009, Internationel Symposium On Democracy Edutacion In Europe Proceedings (64–80). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Taşdemir, M., & Taşdemir, A. (2011). İlköğretim programı üzerine öğretmen metaforları. 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications, 27-29 April, 2011 Antalya-Turkey s. 795 -809.
- Yıldırım, A., & Şimşek, A. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (5. Baskı), Ankara: Seçkin Yayınevi.
- Uygun, O. (1996).Türkiye’de Demokrasi ve İnsan Hakları. Ankara: Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü İnsan Hakları ve Araştırma ve Derleme Merkezi.
- Üste, R. B. (2007). İnsan hakları eğitimi ve ilköğretimdeki önemi. Ege Akademik Bakış, 7 (1), 295-310.
- Yanıklar, C.&Elyıldırım, Y. (2004). Demokrasi eğitimi ve uygulamalar. Bianet.org/cocuk/49907-demokrasi-eğitimi-ve-uygulamalar, Online [23.08.2011].
- Yörükoğlu, A. (2000). Değişen toplumda aile ve çocuk (6. Basım). Ankara: Özgür Yayınları.
Child And Democracy: Examination Of Elementary Education School Students’ Democracy Perception By Metaphors
Öz
The main objective of this research is to examine the elementary education school students‟
democracy perception by means of metaphors. A total of 332 students, 167 girls and 165
boys have participated in this research who were 6th, 7th and 8th grade students of three
elementary education schools located in lower, medium and higher socio economic
neighborhoods. In analyzing the data collected through Democracy Metaphors
Questionnaire (DMQ), descriptive analysis were used as well as content analysis. The result
of the research revealed that students developed 75 metaphors for democracy and that they
generally perceive democracy as a regime that is synonym of equality, freedom and justice.
According to the opinions of the students activities performed concerning democracy are
monitor election and explaining what democracy is. As stated by the students, the factors
that affect students‟ opinions about democracy the most are; family, teachers and school
directors whereas the least affecting factors are TV serials, school activities except lessons
and grandparents and other close relatives
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akdoğan, A. A. (2006). Siyasal kültür ve sosyal sermayenin karşılaştırılması: Türkiye için bazı çıkarsamalar. Akdeniz Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 12, 162-187.
- Atasoy, A. (1997). İlköğretim ikinci kademede demokrasi eğitimi ve ilköğretim ikinci kademe öğretmen ve öğrencilerinin demokratik tutum ve davranışlarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Biçer, B. (2007). Demokrasi eğitimi ve okul meclisleri projesi ile öğrencilerde demokrasi kültürü kazanımlarının ortaöğretim öğretmenlerince değerlendirilmesine yönelik bir analiz (Kütahya örneği).Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
- Carlson, D. (2005). Hope without illusion: Telling the story of democratic educational renewal. International Journal of Qualitative Studies in Education, 18 (1), 21-45.
- Cılga, İ. (2001). Demokrasi insan hakları kültürü ve çocuk hakları. Milli Eğitim Dergisi, 151, ISSN 13017669.
- Çeçen, A.(1995). İnsan Hakları. Ankara: Gündoğan Yayınları.
- Demirtaş, H. (2008). İnsan hakları ve demokrasi eğitimi. Eğitişim Dergisi, 20, ISSN 1307- 1785.
- Dewey, J. (1996). Democracy and education: An introduction to the philosophy of education. New York: The Free Press.
- Doğan, F. (2008). Ankara ili ilköğretim okulları yönetici ve öğretmenlerinin demokrasi eğitimi ve okul meclisleri projesine ilişkin görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Doğanay, A. (2010). What does democracy mean to 14-year-old Turkish children? A comparison with results of the 1999 IEA civic education study. Research Papers in Education, 25 (1), 51-71.
- Doğanay, A., Çuhadar, A., & Sarı, M. (2007). Siyaset benim neyime! Öğretmen adaylarının siyasal katılımcılık düzeylerine çeşitli etmenlerin etkisinin demokratik vatandaşlık eğitimi bağlamında incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 13 (50), 213-246.
- Duman, B. (2004). Öğrenme öğretme sürecindeki entelektüel şizofrenizm. 20–21 Mayıs 2004, I. Uluslararası Demokrasi Eğitimi Sempozyumu Bildirileri (94-108). Çanakkale: Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi Yayınları.
- Dündar Sayın, P. (2010). Demokrasi Eğitimi ve Okul Meclisleri Projesi‟nin bir ilköğretim okulunda demokratik siyasal kültür oluşturma bağlamında değerlendirilmesi (Bir Durum İncelemesi). Yüksek Lisans Tezi, ÇÜ. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
- Emir, S., & Kaya, Z. (2004). Demokrasi eğitimi ve okul meclislerine yönelik öğretmen görüşleri. 20–21 Mayıs 2004, I. Uluslararası Demokrasi Eğitimi Sempozyumu Bildirileri (331–344). Çanakkale: Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi Yayınları.
- Erden. M., Akman, Y. (1995). Eğitim psikolojisi, gelişim-öğrenme-öğretme. Ankara: Arkadaş Yayınevi.
- Genç, S.Z., & Kalafat, T. (2008). Öğretmen adaylarının demokratik tutumları ile empatik becerilerinin değerlendirilmesi üzerine bir araştırma. Sosyal Bilimler Dergisi, 19, 211- 222.
- Gömleksiz, M & Kesici A.E: (2007). Kadına yönelik toplumsal cinsiyetçilik “öğretmen adayları üzerine bir çalışma”. 5-7 Eylül 2007, 16. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Bildirileri, 2, 728-740, Tokat: Gazi Osman Paşa Üniversitesi Yayınları.
- Gürşimşek, I., & Göregenli, M. (2004). Öğretmen adayları ve öğretmenlerde demokratik tutumlar, değerler ve demokrasiye ilişkin inançlar. 20–21 Mayıs 2004, I. Uluslararası Uluslararası Cumhuriyet Eğitim Dergisi
- Demokrasi Eğitimi Sempozyumu Bildirileri (77–85). Çanakkale: Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi Yayınları.
- Hotaman, D.(2009). Demokratik eğitim: demokratik bir eğitim programı. Kıncal, R.(Editör) 11–12 June 2009, Internationel Symposium On Democracy Edutacion In Europe Proceedings, (474–485). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Kağıtçıbaşı, Ç. (1990). İnsan aile kültür (3. Baskı). İstanbul: Remzi Kitapevi.
- Kaldırım, E. (2005). İlköğretim 8.sınıf öğrencilerinin demokrasi algıları. GÜ. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25 (3), 143-162.
- Kara, E. (2002), Öğretmen ve öğrencilerin sosyal beceri, algılarına etki eden faktörler. Yüksek Lisans Tezi, Adana: Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Kılıç, D. (2010). Changes in democratic attitudes of trainee teachers over time. Social Behavior and Personality, 38(9), 1211-1218.
- Kıncal R.Y.,&Uygun S. (2006). Demokrasi eğitimi ve okul meclisleri projesinin değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 171, 31-41.
- Kongar, E. (2002). Demokrasi ve kültür (4.Basım). İstanbul: Remzi Kitapevi.
- Kumral, O. (2009). Öğretmen adaylarının öğretim elemanlarının davranışlarına yönelik algıları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,1(25), 92-102.
- Lakoff, G., & Johnson, M. (2005). Metaforlar, hayat, anlam ve dil (Çev. G. Y. Demir). İstanbul: Paradigma Yayınları.
- Özçelik, D.A. (1989). Test hazırlama kılavuzu. Ankara: ÖSYM Yayınları.
- Özpolat, A.(2004). Demokrasi Egitimi ve Okul Meclisleri Projesi. Bilim ve Aklın Aydınlığında Bilim Dergisi, 50, 11–13.
- Sağlam, H.İ. (2000). Sosyal bilgiler dersinin demokratik tutum geliştirmedeki rolü. Milli Eğitim Dergisi, 146, ISSN 1301-7669.
- Sadık, F.&Sarı, M. (2011). Öğretmen adayları ve demokrasi: Sınıf öğretmeni adaylarının demokrasi algılarının metaforlar yoluyla değerlendirilmesi. 5 - 7 Mayıs 201, 10. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu Bildiri Özetleri (300).Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Yayını.
- Scweisfurth, M. (2002). Democracy and teacher education:Negotiating practice in the Gambia. Comparative Education, 38 (3), 303-314.
- Soydaş, S., & Güven, B. (2009). Öğrencilerin hayat bilgisi dersinde demokrasi kavramı ile ilgili oluşturdukları metaforların incelenmesi. Kıncal, R.(Editör) 11–12 June 2009, Internationel Symposium On Democracy Edutacion In Europe Proceedings (64–80). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Taşdemir, M., & Taşdemir, A. (2011). İlköğretim programı üzerine öğretmen metaforları. 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications, 27-29 April, 2011 Antalya-Turkey s. 795 -809.
- Yıldırım, A., & Şimşek, A. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (5. Baskı), Ankara: Seçkin Yayınevi.
- Uygun, O. (1996).Türkiye’de Demokrasi ve İnsan Hakları. Ankara: Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü İnsan Hakları ve Araştırma ve Derleme Merkezi.
- Üste, R. B. (2007). İnsan hakları eğitimi ve ilköğretimdeki önemi. Ege Akademik Bakış, 7 (1), 295-310.
- Yanıklar, C.&Elyıldırım, Y. (2004). Demokrasi eğitimi ve uygulamalar. Bianet.org/cocuk/49907-demokrasi-eğitimi-ve-uygulamalar, Online [23.08.2011].
- Yörükoğlu, A. (2000). Değişen toplumda aile ve çocuk (6. Basım). Ankara: Özgür Yayınları.
Toplam 40 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Articles |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Mart 2012 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2012Cilt: 1 Sayı: 1 |
e-ISSN: 2147-1606