Zihinsel yetersizliği olan öğrencilerin
eğitiminde pekiştireçlerin rolü oldukça fazladır. Etkili pekiştireçleri
belirlemek için genel ve özet tercih değerlendirmeleri yapılmaktadır. Farklı
düzeyde zihinsel yetersizliği olan öğrencilerin genel ve özet tercih
değerlendirme verilerinin zaman bağlamında değişip değişmediğinin incelenmesi
bu araştırmanın amacıdır. Bu araştırmada ilişkisel tarama modeli
kullanılmıştır. Araştırmaya 2015-2016 eğitim-öğretim yılında Düzce ve Ankara
illerinde ikamet edip ve il Milli Eğitim Müdürlüklerine bağlı okullarda
kaynaştırma eğitimi alan, hafif düzeyde zihinsel yetersizliği olan dört öğrenci
ile orta-ağır düzeyde zihinsel yetersizliği olan dokuz öğrenci olmak üzere
toplam 13 öğrenci katılmıştır. Hafif düzeyde zihinsel yetersizliği olan
öğrencilerin 3’ü kız, 1’i erkek, orta-ağır düzeyde zihinsel yetersizliği olan
öğrencilerin 2’si kız, 7’si erkektir. Araştırmada tercih değerlendirme
yöntemlerinden iki uyaranlı ve tekrar yerleştirmesiz çok uyaranlı tercih
değerlendirme yöntemi birlikte kullanılmıştır. Araştırmaya katılan tüm
katılımcıların genel tercihleri iki uyaranlı tercih değerlendirmesi yapılarak
belirlenmiştir. Genel tercih değerlendirmesinden sonraki dört hafta boyunca
haftada birer kez aynı uyaranlar kullanılarak tekrar yerleştirmesiz çok
uyaranlı tercih değerlendirmesi yapılmıştır. İki uyaranlı uygulanan tercih
değerlendirmesi ve tekrar yerleştirmesiz çok uyaranlı tercih değerlendirme
verileri arasındaki ilişki Spearman Brown Korelasyon katsayısı kullanılarak
hesaplanmıştır. Sonuçta, hafif düzeyde zihinsel yetersizliği olan öğrencilerin
yiyecek, içecek ve sosyal pekiştireç tercihlerinin genel değerlendirme ile özet
olarak yapılan değerlendirmelere göre değiştiği, orta-ağır düzeyde zihinsel
yetersizliği olan öğrencilerin yiyecek ve içecek tercihlerinin genel ve özet
tercih değerlendirme verilerine göre değiştiği fakat sosyal pekiştireç
tercihlerinin değişmediği tespit edilmiştir.
Tercih değerlendirmesi zihinsel yetersizlik pekiştireç iki uyaranlı tercih değerlendirmesi çok uyaranlı tercih değerlendirmesi
The role of reinforcement in the education of students
with intellectual disabilities is quite extensive. General and brief preference
assessments are conducted to determine effective reinforcements. The general
purpose of this research is to specify whether there is correlation between
general preference assessment presented with pair stimulus and brief multiple
stimulus preference assessment without replacement applied to students with
mild and moderate/severe intellectual disabilities. This research was designed
with descriptive research model of quantitative Research method. Nine students
with moderate-severe intellectual disability and four students with mild
intellectual disability participated in the research. Data was gathered by Pair
Stimulus General Preference Assessment Form and Multiple Stimulus Preference
Assessment without Replacement Form. Data was gathered by general and brief
preference assessment forms in one general and four brief preference assessment
sessions in a one-month-period between May 2016 and June 2016 and the
percentages of students’ 5 food, 5 beverage and 5 social reinforcement
preferences were determined. One week after the general preference assessment,
multiple stimulus brief preference assessment without replacement was applied
in one session per week consecutively for 4 weeks. As the number of sample
group was small, the correlation between obtained data was calculated by
Spearman Brown Prophecy Formula. As a result of the general assessment and
brief assessment, it was found that while the students with mild intellectual
disabilities changed their food-beverage and social reinforcement preferences,
the students with moderate-severe intellectual disabilities changed their
food-beverage preferences but their social reinforcement preferences did not
change.
Preference assessment intellectual disabilities reinforcement pair preference assessment multiple stimulus preference assessment
Bölüm | Araştırma Makalesi |
---|---|
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 11 Ocak 2018 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2017Cilt: 6 Sayı: 4 |
e-ISSN: 2147-1606