Çocuklarda öz düzenleme, bebeklikten itibaren çocukların anneye bağlanma durumları, ebeveynlerle kurdukları ilişkiler, ebeveynlerin tutum ve davranışları ile yönerge verme biçimleri gibi ebeveynlerle ilişkili pek çok faktörden etkilenerek gelişmektedir. Alan yazında bu konuda yapılan araştırma sonuçlarının, özellikle sosyoekonomik açıdan dezavantajlı çocukların öz düzenleme açısından riskli durumda olduklarını ortaya koymasıyla, ebeveyn davranışları dezavantajlı çocuklarda öz düzenlemenin gelişimi için bir koruyucu faktör olarak değerlendirilmektedir. Bu bağlamda, mevcut araştırma çocuklarda öz düzenlemeyi geliştirmek üzerine ebeveyn temelli bir program içeriği çerçevesi önermek amacıyla yapılmıştır. Araştırmada betimsel yöntem kullanılmıştır. Veriler anket ve dokümantasyon yöntemleriyle toplanmıştır. Ebeveyn temelli bir program çerçevesi sunmak amacıyla, dört aşamalı bir süreç izlenmiştir. Öncelikle problem durumu tanımlanmış ve çocukların öz düzenlemelerini ve ebeveynlik davranışlarını ele alan müdahale programlarını içeren akademik çalışmalarla sistematik bir alan yazın incelemesi yapılmıştır. Alan yazın incelemesinden yola çıkılarak program çerçevesinin teorik temeli tanımlanmıştır ve bu temele göre ihtiyaç analizi yapılmıştır. Buna göre araştırmanın örneklemini, 18 araştırmada ele alınan 10 müdahale programı ile 48-72 aylık çocuğu olan 357 ebeveyn oluşturmaktadır. Alan yazın incelemesi ve ihtiyaç analizi sonuçları birleştirilerek bir program içerik çerçeve önerisi sunulmuştur. Oluşturulan içerik çerçeve önerisinin, hem gelecek uygulamalarda ve araştırmalarda kullanılabileceği hem de gelecekte benzer programların geliştirilmesine rehberlik edebileceği düşünülmektedir.
Children’s self-regulation develops from infancy through many factors, mostly related to parents, such as children's attachment to their mothers, their relationships with their parents, parents' attitudes and behaviors, and instructions. Studies showed that disadvantaged children are at risk for self-regulation, and parental behaviors were considered protective factors for the development of self-regulation. Therefore, this study aimed to present a framework for recommending parental program content to develop children's self-regulation. The current study used a descriptive model as the method. The data were gathered through surveys and documentation. A four-stage process was followed in providing a parent-based program framework. Accordingly, the problem was identified, and a systematic literature review was conducted with the studies primarily focusing on intervention programs addressing children's self-regulation and parental behaviors. Based on the literature review, the program framework's theoretical basis was defined, and a needs analysis was conducted using the framework. Accordingly, the data were obtained from 10 intervention programs across 18 studies and from 357 parents of children aged 48-72 months, using a needs assessment form developed from a literature review. The framework recommendation was developed by combining the literature findings and the needs analysis. The framework recommendation can be used in future practices and research and can guide the development of similar interventions.
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Early Childhood Education |
| Journal Section | Research Article |
| Authors | |
| Early Pub Date | November 25, 2025 |
| Publication Date | November 27, 2025 |
| Submission Date | February 24, 2025 |
| Acceptance Date | June 17, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Volume: 14 Issue: 4 |