Research Article
BibTex RIS Cite

Afet Yönetimi Evrelerinin Afet Bilinci (I-II) Öğretim Programına Yansımaları

Year 2024, Volume: 13 Issue: 4, 1029 - 1038, 31.12.2024

İlker Dere , Ceren Çinikaya , Betül Gökçınar

https://doi.org/10.30703/cije.1506299

Abstract

Bu çalışmanın amacı, 2023 yılında yayınlanan Afet Bilinci Dersi Öğretim Programı’nın (I-II) afet yönetimi evreleri açısından incelenmesidir. Doküman inceleme yöntemiyle yürütülen araştırmanın veri kaynağı, Afet Bilinci (I-II) Dersi Öğretim Programıdır. Program dokümanından elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle değerlendirilmiştir. İlk araştırma sorusuna ilişkin sonuçlar, programın genel yapısının açık ve organize bir şekilde açıklandığını göstermiştir. Bunun yanında derse özgü becerilere (13) yer verilirken, değerler özel bir başlık altında sunulmamıştır. İkinci araştırma sorusuna dair ise program içerisinde afet yönetim evrelerinin tamamına yönelik kazanım olduğu, evreler arasında en çok afet öncesi süreçte yer alan “risk ve zarar azaltma” (25), en az afet sonrası süreçte yer alan “iyileştirme” (6) evresine yönelik kazanım bulunduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu durum ilgili programın afet eğitimi, afet bilinci geliştirme ve afet yönetimi sistemi açısından geliştirilmesi gerektiğini göstermektedir. Ulaşılan sonuçlardan yola çıkarak derse özgü değerler ile afet ve coğrafya gibi okuryazarlık becerilerinin eklenmesi, iyileştirme evresine ilişkin daha fazla kazanıma yer verilmesi ve okul dışı öğrenme ortamları-kazanım ilişkisinin kurulması önerilebilir.

Keywords

Afet bilinci dersi öğretim programı afet yönetim sistemi afet eğitimi

References

  • Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı [AFAD]. (2014). Açıklamalı afet yönetimi terimleri sözlüğü. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı.
  • Başıbüyük, A., & Pala, Ş. M. (2023). Hayat bilgisi, sosyal bilgiler ve coğrafya dersi öğretim programları kazanımlarının afet eğitimi açısından incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2), 184-197. https://doi.org/10.17556/erziefd.1063242
  • Bosher, L., & Chmutina, K. (2017). Disaster risk reduction for the built environment. John Wiley & Sons.
  • Brown, L. M., Haun, J. N., & Peterson, L. (2014). A proposed disaster literacy model. Disaster Medicine and Public Health Preparedness, 8(03), 267–275. https://doi.org/10.1017/dmp.2014.43
  • Bulut, A. (2023). Bireylerin afet okuryazarlığı düzeylerini etkileyen faktörlerin sıralı lojistik regresyon analizi ile incelenmesi. Afet ve Risk Dergisi, 6(3), 691-709. https://doi.org/10.35341/afet.1297045
  • Büyükbaş, E., & Ormanoğlu, B. (2013). Afetler ve afet yönetiminde meteorolojinin yeri. Türk İdare Dergisi, 476, 13-46.
  • Değirmenci, Y., & İlter, İ. (2013). Coğrafya dersi öğretim programında doğal afetler. Marmara Coğrafya Dergisi, 28, 276-303.
  • Dere, İ., & Çinikaya, C. (2023a). 2015 çevre eğitimi ve 2022 çevre eğitimi ve iklim değişikliği programlarının çeşitli boyutlar açısından karşılaştırılması. International Journal of Geography and Geography Education, 49, 80-96. https://doi.org/10.32003/igge.1255007
  • Dere, İ., & Çinikaya, C. (2023b). Tiflis bildirgesi ve BM 2030 sürdürülebilir kalkınma amaçlarının çevre eğitimi ve iklim değişikliği dersi öğretim programına yansımaları. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 13(1), 1343-1366. https://doi.org/10.48146/odusobiad.1218188
  • Dikmenli, Y., & Yakar, H. (2019). Öğretmen adaylarının afet bilinci algı düzeylerinin incelenmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 386-416. http://dx.doi.org/10.23891/efdyyu.2019.130
  • Dikmenli, Y., Yakar, H., & Konca, A. S. (2018). Development of disaster awareness scale: A validity and reliability study. Review of International Geographical Education Online, 8(2), 206-220. http://www.rigeo.org/vol8no2/Number2Summer/RIGEO-V8-N2-2.pdf
  • Frankenberg, E., Sikoki, B., Sumantri, C., Suriastini, W., & Thomas, D. (2013). Education, vulnerability, and resilience after a natural disaster. Ecology and Society: A Journal of Integrative Science for Resilience and Sustainability, 18(2), 16. https://doi.org/10.5751/ES-05377-180216
  • Gong, Q., Duan, Y., & Guo, F. (2021). Disaster risk reduction education in school geography curriculum: Review and outlook from a perspective of China. Sustainability, 13(7), 1-16. https://doi.org/10.3390/su13073963 Güler, H. H. (2008). Zarar azaltmanın temel ilkeleri. M. Kadıoğlu ve E. Özdamar (Ed.), Afet zararlarının azaltmanın temel ilkeleri içinde (s. 35-59). JICA Türkiye Ofisi.
  • International Strategy for Disaster Reduction [UNISDR]. (2009). 2009 UNISDR terminology on disaster risk reduction. https://www.undrr.org/publication/2009-unisdr-terminology-disaster-risk-reduction
  • Johnson, V. A., Ronan, K. R., Johnston, D. M., & Peace, R. (2014). Evaluations of disaster education programs for children: A methodological review. International Journal of Disaster Risk Reduction, 9, pp. 107–123. http://dx.doi.org/10.1016/j.ijdrr.2014.04.001
  • Johnson, V. A., Ronan, K. R., Johnston, D. M., & Peace, R. (2016). Improving the impact and implementation of disaster education: Programs for children through theory-based evaluation. Risk Analysis, 36(11), 2120–2135. https://doi.org/10.1111/risa.12545
  • Kadıoğlu, M. (2008). Modern, bütünleşik afet yönetiminin temel ilkeleri. M. Kadıoğlu ve E. Özdamar (Ed.), Afet zararlarının azaltmanın temel ilkeleri (s. 1-34). JICA Türkiye Ofisi.
  • Kadıoğlu, M. (2011). Afet yönetimi: Beklenilmeyeni beklemek, en kötüsünü yönetmek. Marmara Belediyeler Birliği.
  • Kahraman, S., Polat, E., & Korkmazyürek, B. (2021). Afet yönetim döngüsündeki ana terimler. Avrasya Terim Dergisi, 9(3), 7-14.
  • Kaya, N., Artvinli, E. & Dönmez, L. (2023). Uluslararası afet risklerini azaltma standartlarına göre coğrafya öğretim programı: bir içerik analizi. International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 50, 24-49. http://dx.doi.org/10.32003/igge.1275501
  • Kemaloğlu, M. (2015). Türkiye’de afet yönetiminin tarihi ve yasal gelişimi. Akademik Bakış Dergisi, 52, 126-147.
  • Mangione, G. R., Capuano, N., Orciuoli, F., & Ritrovato, P. (2013). Disaster education: A narrative-based approach to support learning, motivation and students’ engagement. Journal of E-learning and Knowledge Society, 9(2), 129-152. https://doi.org/10.20368/1971-8829/837
  • Mızrak, S. (2018). Eğitim, afet eğitimi ve afete dirençli toplum. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 56-67. https://doi.org/10.21666/muefd.321970
  • Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı ilkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. sınıflar. MEB Yayınları. https://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=354
  • Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2023). Afet bilinci dersi öğretim programı (I-II) (Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu 5, 6 ve 7. Sınıflar). https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/20231123224622804AFET%20B%C4%B0L%C4%B0NC%C4%B0%20D%C3%96P.pdf
  • Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2024). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı ilkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. sınıflar. MEB Yayınları. Mogalakwe, M. (2009). The documentary research method–using documentary sources in social research. Eastern Africa Social Science Research Review, 25(1), 43-58. https://doi.org/10.1353/eas.0.0006
  • Mulyasari, F., Takeuchi, Y., & Shaw, R. (2011). Implementation tools for disaster education. In Disaster education (p. 137-151). Emerald Group Publishing Limited. http://dx.doi.org/10.1108/S2040-7262(2011)0000007013
  • Nifa, F. A. A., Abbas, S. R., Lin, C. K., & Othman, S. N. (2017, October). Developing a disaster education program for community safety and resilience: The preliminary phase. In AIP Conference Proceedings (Vol. 1891, No. 1). AIP Publishing. https://doi.org/10.1063/1.5005338
  • Petal, M. A., & Izadkhah, Y. O. (2008, May). Formal and informal education for disaster risk reduction [Conference presentation]. A contribution from Risk RED for the International Conference on School Safety, Islamabad, Pakistan. https://www.academia.edu/1083253/Concept_note_Formal_and_informal_education_for_disaster_risk_reduction
  • Pheng, L. S., Raphael, B., & Kwan Kit, W. (2006). Tsunamis: Some pre‐emptive disaster planning and management issues for consideration by the construction industry. Structural survey, 24(5), 378–396. https://doi.org/10.1108/02630800610711979
  • Saldaña, J. (2019). Birinci döngü kodlama yöntemleri. A. Tüfekci-Akcan ve S. N. Şad (Çev. Ed.), Nitel araştırmacılar için kodlama el kitabı içinde (s. 67-210). Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Shaluf, I. M. (2007). Disaster types. Disaster Prevention and Management: An International Journal, 16(5), 704-717.
  • Silverman, D. (2018). Nitel verileri yorumlama E. Dinç (Çev. Ed.). Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Sözcü, U. (2020). Doğal afet okuryazarlığı müfredat önerisi. Afet ve Risk Dergisi, 3(1), 70-79. https://doi.org/10.35341/afet.708183
  • Sözcü, U., & Aydınözü, D. (2019). Doğal afet okuryazarlığı bağlamında öğretim programlarındaki afetlerle ilişkili kazanımların incelenmesi. Turkish Studies-Educational Sciences, 14(5), 2639-2652. http://dx.doi.org/10.29228/TurkishStudies.32675
  • Şahin, Ş., & Üçgül, İ. (2019). Türkiye’de afet yönetimi ve iş sağlığı güvenliği. Afet ve Risk Dergisi, 2(1), 43-63. https://doi.org/10.35341/afet.498594
  • Şahin, Y., & Uyan, Y. (2016, 2-4 Mart). Afet risk analizi ve sınıflandırması: Bir uygulama örneği [Konferans metni]. Doğal Afet ve Afet Yönetimi Sempozyumu (DAAYS’16), Karabük.
  • Varol, N., & Kaya, Ç. M. (2018). Afet risk yönetiminde transdisipliner yaklaşım. Afet ve Risk Dergisi, 1(1), 1-8. https://doi.org/10.35341/afet.418307
  • Watkins, R., West-Meiers, M., & Visser, Y. (2012). A guide to assessing needs: Essential tools for collecting information, making decisions, and achieving development results. World Bank Publications

Reflections of Disaster Management Phases on the Disaster Awareness (I-II) Curriculum

Year 2024, Volume: 13 Issue: 4, 1029 - 1038, 31.12.2024

İlker Dere , Ceren Çinikaya , Betül Gökçınar

https://doi.org/10.30703/cije.1506299

Abstract

This study analyzes the Disaster Awareness Course Curriculum (I-II) published in 2023, focusing on disaster management stages. The research employs a document review method, with the primary data source being the Disaster Awareness (I-II) Course Curriculum. The data extracted from this program document were analyzed using content analysis. The results of the first research question showed that the program's general structure was articulated and well-organized. In addition, the curriculum includes 13 course-specific skills, though the values are not presented under a special heading. Regarding the second research question, the study found gains for all disaster management phases in the program. Among the phases, the most gains are for the "risk and damage reduction" phase (25) in the pre-disaster period, and the least gains are for the "recovery" phase (6) in the post-disaster period. This situation shows that related programs, such as disaster education, disaster awareness development, and disaster management systems, should be improved. Based on these results, it is recommended to incorporate lesson-specific values and literacy skills, such as disaster and geography, include more outcomes related to the improvement phase, and establish a relationship between out-of-school learning environments and outcomes.

Keywords

Disaster awareness course curriculum disaster management system disaster education

References

  • Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı [AFAD]. (2014). Açıklamalı afet yönetimi terimleri sözlüğü. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı.
  • Başıbüyük, A., & Pala, Ş. M. (2023). Hayat bilgisi, sosyal bilgiler ve coğrafya dersi öğretim programları kazanımlarının afet eğitimi açısından incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2), 184-197. https://doi.org/10.17556/erziefd.1063242
  • Bosher, L., & Chmutina, K. (2017). Disaster risk reduction for the built environment. John Wiley & Sons.
  • Brown, L. M., Haun, J. N., & Peterson, L. (2014). A proposed disaster literacy model. Disaster Medicine and Public Health Preparedness, 8(03), 267–275. https://doi.org/10.1017/dmp.2014.43
  • Bulut, A. (2023). Bireylerin afet okuryazarlığı düzeylerini etkileyen faktörlerin sıralı lojistik regresyon analizi ile incelenmesi. Afet ve Risk Dergisi, 6(3), 691-709. https://doi.org/10.35341/afet.1297045
  • Büyükbaş, E., & Ormanoğlu, B. (2013). Afetler ve afet yönetiminde meteorolojinin yeri. Türk İdare Dergisi, 476, 13-46.
  • Değirmenci, Y., & İlter, İ. (2013). Coğrafya dersi öğretim programında doğal afetler. Marmara Coğrafya Dergisi, 28, 276-303.
  • Dere, İ., & Çinikaya, C. (2023a). 2015 çevre eğitimi ve 2022 çevre eğitimi ve iklim değişikliği programlarının çeşitli boyutlar açısından karşılaştırılması. International Journal of Geography and Geography Education, 49, 80-96. https://doi.org/10.32003/igge.1255007
  • Dere, İ., & Çinikaya, C. (2023b). Tiflis bildirgesi ve BM 2030 sürdürülebilir kalkınma amaçlarının çevre eğitimi ve iklim değişikliği dersi öğretim programına yansımaları. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 13(1), 1343-1366. https://doi.org/10.48146/odusobiad.1218188
  • Dikmenli, Y., & Yakar, H. (2019). Öğretmen adaylarının afet bilinci algı düzeylerinin incelenmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 386-416. http://dx.doi.org/10.23891/efdyyu.2019.130
  • Dikmenli, Y., Yakar, H., & Konca, A. S. (2018). Development of disaster awareness scale: A validity and reliability study. Review of International Geographical Education Online, 8(2), 206-220. http://www.rigeo.org/vol8no2/Number2Summer/RIGEO-V8-N2-2.pdf
  • Frankenberg, E., Sikoki, B., Sumantri, C., Suriastini, W., & Thomas, D. (2013). Education, vulnerability, and resilience after a natural disaster. Ecology and Society: A Journal of Integrative Science for Resilience and Sustainability, 18(2), 16. https://doi.org/10.5751/ES-05377-180216
  • Gong, Q., Duan, Y., & Guo, F. (2021). Disaster risk reduction education in school geography curriculum: Review and outlook from a perspective of China. Sustainability, 13(7), 1-16. https://doi.org/10.3390/su13073963 Güler, H. H. (2008). Zarar azaltmanın temel ilkeleri. M. Kadıoğlu ve E. Özdamar (Ed.), Afet zararlarının azaltmanın temel ilkeleri içinde (s. 35-59). JICA Türkiye Ofisi.
  • International Strategy for Disaster Reduction [UNISDR]. (2009). 2009 UNISDR terminology on disaster risk reduction. https://www.undrr.org/publication/2009-unisdr-terminology-disaster-risk-reduction
  • Johnson, V. A., Ronan, K. R., Johnston, D. M., & Peace, R. (2014). Evaluations of disaster education programs for children: A methodological review. International Journal of Disaster Risk Reduction, 9, pp. 107–123. http://dx.doi.org/10.1016/j.ijdrr.2014.04.001
  • Johnson, V. A., Ronan, K. R., Johnston, D. M., & Peace, R. (2016). Improving the impact and implementation of disaster education: Programs for children through theory-based evaluation. Risk Analysis, 36(11), 2120–2135. https://doi.org/10.1111/risa.12545
  • Kadıoğlu, M. (2008). Modern, bütünleşik afet yönetiminin temel ilkeleri. M. Kadıoğlu ve E. Özdamar (Ed.), Afet zararlarının azaltmanın temel ilkeleri (s. 1-34). JICA Türkiye Ofisi.
  • Kadıoğlu, M. (2011). Afet yönetimi: Beklenilmeyeni beklemek, en kötüsünü yönetmek. Marmara Belediyeler Birliği.
  • Kahraman, S., Polat, E., & Korkmazyürek, B. (2021). Afet yönetim döngüsündeki ana terimler. Avrasya Terim Dergisi, 9(3), 7-14.
  • Kaya, N., Artvinli, E. & Dönmez, L. (2023). Uluslararası afet risklerini azaltma standartlarına göre coğrafya öğretim programı: bir içerik analizi. International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 50, 24-49. http://dx.doi.org/10.32003/igge.1275501
  • Kemaloğlu, M. (2015). Türkiye’de afet yönetiminin tarihi ve yasal gelişimi. Akademik Bakış Dergisi, 52, 126-147.
  • Mangione, G. R., Capuano, N., Orciuoli, F., & Ritrovato, P. (2013). Disaster education: A narrative-based approach to support learning, motivation and students’ engagement. Journal of E-learning and Knowledge Society, 9(2), 129-152. https://doi.org/10.20368/1971-8829/837
  • Mızrak, S. (2018). Eğitim, afet eğitimi ve afete dirençli toplum. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 56-67. https://doi.org/10.21666/muefd.321970
  • Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı ilkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. sınıflar. MEB Yayınları. https://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=354
  • Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2023). Afet bilinci dersi öğretim programı (I-II) (Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu 5, 6 ve 7. Sınıflar). https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/20231123224622804AFET%20B%C4%B0L%C4%B0NC%C4%B0%20D%C3%96P.pdf
  • Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2024). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı ilkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. sınıflar. MEB Yayınları. Mogalakwe, M. (2009). The documentary research method–using documentary sources in social research. Eastern Africa Social Science Research Review, 25(1), 43-58. https://doi.org/10.1353/eas.0.0006
  • Mulyasari, F., Takeuchi, Y., & Shaw, R. (2011). Implementation tools for disaster education. In Disaster education (p. 137-151). Emerald Group Publishing Limited. http://dx.doi.org/10.1108/S2040-7262(2011)0000007013
  • Nifa, F. A. A., Abbas, S. R., Lin, C. K., & Othman, S. N. (2017, October). Developing a disaster education program for community safety and resilience: The preliminary phase. In AIP Conference Proceedings (Vol. 1891, No. 1). AIP Publishing. https://doi.org/10.1063/1.5005338
  • Petal, M. A., & Izadkhah, Y. O. (2008, May). Formal and informal education for disaster risk reduction [Conference presentation]. A contribution from Risk RED for the International Conference on School Safety, Islamabad, Pakistan. https://www.academia.edu/1083253/Concept_note_Formal_and_informal_education_for_disaster_risk_reduction
  • Pheng, L. S., Raphael, B., & Kwan Kit, W. (2006). Tsunamis: Some pre‐emptive disaster planning and management issues for consideration by the construction industry. Structural survey, 24(5), 378–396. https://doi.org/10.1108/02630800610711979
  • Saldaña, J. (2019). Birinci döngü kodlama yöntemleri. A. Tüfekci-Akcan ve S. N. Şad (Çev. Ed.), Nitel araştırmacılar için kodlama el kitabı içinde (s. 67-210). Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Shaluf, I. M. (2007). Disaster types. Disaster Prevention and Management: An International Journal, 16(5), 704-717.
  • Silverman, D. (2018). Nitel verileri yorumlama E. Dinç (Çev. Ed.). Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Sözcü, U. (2020). Doğal afet okuryazarlığı müfredat önerisi. Afet ve Risk Dergisi, 3(1), 70-79. https://doi.org/10.35341/afet.708183
  • Sözcü, U., & Aydınözü, D. (2019). Doğal afet okuryazarlığı bağlamında öğretim programlarındaki afetlerle ilişkili kazanımların incelenmesi. Turkish Studies-Educational Sciences, 14(5), 2639-2652. http://dx.doi.org/10.29228/TurkishStudies.32675
  • Şahin, Ş., & Üçgül, İ. (2019). Türkiye’de afet yönetimi ve iş sağlığı güvenliği. Afet ve Risk Dergisi, 2(1), 43-63. https://doi.org/10.35341/afet.498594
  • Şahin, Y., & Uyan, Y. (2016, 2-4 Mart). Afet risk analizi ve sınıflandırması: Bir uygulama örneği [Konferans metni]. Doğal Afet ve Afet Yönetimi Sempozyumu (DAAYS’16), Karabük.
  • Varol, N., & Kaya, Ç. M. (2018). Afet risk yönetiminde transdisipliner yaklaşım. Afet ve Risk Dergisi, 1(1), 1-8. https://doi.org/10.35341/afet.418307
  • Watkins, R., West-Meiers, M., & Visser, Y. (2012). A guide to assessing needs: Essential tools for collecting information, making decisions, and achieving development results. World Bank Publications
There are 39 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Geography Education
Journal Section Review
Authors

İlker Dere 0000-0003-0993-7812

Ceren Çinikaya 0000-0002-2822-6189

Betül Gökçınar 0000-0001-9476-0411

Publication Date December 31, 2024
Submission Date July 13, 2024
Acceptance Date October 2, 2024
Published in Issue Year 2024Volume: 13 Issue: 4

Cite

APA Dere, İ., Çinikaya, C., & Gökçınar, B. (2024). Afet Yönetimi Evrelerinin Afet Bilinci (I-II) Öğretim Programına Yansımaları. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 13(4), 1029-1038. https://doi.org/10.30703/cije.1506299
 Download Cover Image

14550                 

© Cumhuriyet University, Faculty of Education