Research Article
İşitme Yetersizliği Yaşayanların İletişimlerine Yönelik Bir İşaret Dili Çeviri Sisteminin Geliştirilmesi ve Uzman Değerlendirmesi
Abstract
Bu çalışmanın amacı, iletişim ortamı olarak geliştirilen prototip İDÇS (İşaret Dili Çeviri Sistemi)’nin iletişim sürecini ve akademik başarıyı destekleme potansiyelini belirlemektir. Çalışma nitel araştırma yöntemlerinden biri olan durum çalışması ile yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu işitme engelliler öğretmenliğinden mezun özel eğitim öğretmenleri, uzman öğreticiler ve işaret dili tercümanları olmak üzere 11 uzman oluşturmaktadır. Geliştirilen sistemle ilgili uzman görüşleri alınmış ve toplanan veriler analiz edilmiştir. Elde edilen veriler iletişim süreçleri ve akademik başarı olmak üzere iki tema altında toplanmıştır. İletişim süreçlerine yönelik bulgular incelendiğinde katılımcılar tarafından İDÇS’nin en çok iletişim performansını ve sosyalleşmeyi arttırma potansiyelinin olduğu düşünülmektedir. Bununla birlikte İDÇS’nin başlangıç seviyesinde öğrenme, kelime dağarcığını artırma potansiyelinin olduğu da katılımcılar tarafından ifade edilmiştir. İDÇS’nin ders çalışma süreçlerine etki potansiyelinin bulunması da elde edilen diğer bulgular arasındadır. İDÇS’nin iletişim performansını, sosyalleşmeyi, kelime dağarcığını, akademik başarıyı, başlangıç seviyesinde işaret dili öğrenmeyi ve işaret dili öğrenmeye ilgiyi arttırma potansiyelinin olduğuna ilişkin görüşler bildirilmiştir. İşitme yetisinde oluşturabileceği tembelliğin soyutlanmaya yol açma ihtimalinin bulunduğu da elde edilen sonuçlar arasındadır.
References
- Akmeşe, P.P. (2016). Examination of sign language education according to the opinions of members from a basic sign language certification program. Educational Sciences: Theory and Practice, 16(4), 1189-1225. doi: 10.12738/estp.2016.4.0248 .
- Akmeşe, P.P. ve Kayhan, N.(2016). İşitme engelliler öğretmenleri ile odyoloji ve konuşma bozuklukları uzmanlarının işitme kayıplı çocukların eğitimi hakkındaki görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 88-122. doi: 10.21764/efd.45205 .
- Akmeşe, P.P. ve Kayhan, N.(2017). İşaret dili dersine katılan öğretmen adaylarının görüşlerine göre türk işaret dili eğitiminin incelenmesi. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry (TOJQI), 8(1), 1-38. doi: 10.17569/tojqi.280054.
- Arık, E. (2016). Geçmişten geleceğe Türk işaret dili araştırmaları. Türk İşaret Dili Araştırmaları içinde (ss.7-22). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
- Baş, F.B. (2015). Bir mobil işaret dili uygulaması: MTİDS (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 464585)
- Belgin E. (2003). İşitme kayıpları. Akyol U. (Ed.), Pediatrik kulak burun boğaz hastalıkları içinde (1. Baskı, ss. 31-34). Ankara: Güneş Kitabevi.
- Çal, C.C., (2011). İşitme engelliler için uzaktan eğitim amaçlı, web tabanlı bir arayüz tasarımı ve uygulaması (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No.285436)
- Çeliker, Z.P, ve Ege, P., (2005). İşitme engelli çocukların konuşmalarının anlaşılabilirliğini etkileyen faktörler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 6(1),19-32. https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000088
- Çiftçi, E. (2009). İşitme engelli öğrenciler için hazırlanan bilgisayar destekli yazılı anlatım becerisi geliştirme materyalinin tasarımı, uygulanması ve değerlendirilmesi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 238459).
- Demirhan, T., (2008). Bilişim teknolojilerinin işitme engellilerin eğitimine etkisinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 179816).
- Dickerson, J., Williams, S., and Browning, J. B. (2009). Scaffolding equal ssuccess in teaching tablet PCs. Thetechnology teacher, 68(5), 16-20.
- Ditcharoen, N., Naruedomkul, K., and Cercone, N. (2010). SignMT: An alternative language learning tool. Computers and Education, 55(1), 118-130. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2009.12.009
- Fang, G. , Gao, W., and Zhao, D., (2004). Large vocabulary sign language recognition based on fuzzy decision trees, IEEE Transactions on Systems, Man, and Cybernetics, Part A, 34 (3), s.305-314. https://doi.org/10.1109/TSMCA.2004.824852
- Fatih Projesi.10.03.2018. tarihinde http://fatihprojesi.meb.gov.tr/ adresinden edinilmiştir. Ganas. 09.07.2019 tarihinde https://www.tecnologiasaccesibles.com/en/catedras/ganas adresinden erişilmiştir.
- Genç, G.A., Ertürk, B.B., ve Belgin, E., (2005). Yenidoğan işitme taraması: Başlangıçtan günümüze. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 48, 109-118.
- Geoffrion, L. D., and Goldenberg, E. P. (1981). Computer-based exploratory learning systems for communication-handicapped children. The Journal of Special Education, 15(3), 325-332. https://doi.org/10.1177/002246698101500303
- Girgin, M.C., (2006). İşitme Engelli Çocukların Konuşma Edinimi Eğitiminde Dinleme Becerilerinin Önemi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 7(1) 15-28. https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000096
- Göl-Güven, M. (2016). İşitme engelli olan çocukların Türk İşaret Dili (TİD) edinimini destekleyici eğitim malzemeleri geliştirme çalışması. E. Arık (Ed). Türk İşaret Dili Araştırmaları içinde (ss. 445-469). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
- Güleç-Aslan, Y., Özbey, F., Sola-Özgüç, C., ve Cihan, H., (2013). Vaka araştırması: Özel eğitim alanında çalışan öğretmenlerin sorunları ve ihtiyaçları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(31), 639-654.
- Gürboğa, Ç., ve Kargın T. (2003). İşitme engelli yetişkinlerin farklı ortamlarda kullandıkları iletişim yöntemlerinin/becerilerinin incelenmesi. Journal of Faculty of Educational Sciences, 36, 51-64. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000074
- IBM SISI (2007). 10.10.2018 tarihinde http://mqtt.org/projects/sisi adresinden erişilmiştir.
- Karacan, E. (2000). Bebeklerde ve Çocuklarda Dil Gelişimi. Klinik Psikiyatri. 3, 263– 268 27.01.2020 tarihinde https://www.journalagent.com/kpd/pdfs/KPD_3_4_263_268.pdf adresinden erişilmiştir.
- Kargın, T., ve Akçamete, G., (1991). Bireyselleştirilmiş eğitim programı, işitme engelliler ve okuma. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 24(1), 151-160.
- Keser, H., ve Özdemir, O. (2017). İşitme yetersizliği olan öğrencilerin eğitimlerinde bilgisayar destekli kelime öğretim materyali kullanımının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 19 (1), 29-53. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.300290
- Kizir, M., ve Çifci-Tekinarslan, İ. (2016). İşitme yetersizliği olan bireylere sosyal beceri öğretimi: Bir gözden geçirme. Current Research in Education, 2(3), 149-164.
- MacGregor , S.K. and Thomas, L.B. (1988). A computer-mediated text system to develop communication skills for hearing ımpaired students. American Annals of the deaf, 133(4), 280-284. https://doi.org/10.1353/aad.2012.0709
- Marschark, M. (2007). Raising and educating a deaf child: A comprehensive guide to the choices, controversies, and decisions faced by parents and educators (2nd Edition). New York: Oxford University
- Mayberry, R.I. and Squires, B.( 2006). Sign language:Acquisition. History of research. In. K. Brown (Ed.) Encyclopedia of language and linguistics: Sign Languages (pp.291-296). Oxford:Elsevier https://doi.org/10.1016/B0-08-044854-2/00854-3
- MEB Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü (2008). Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi İşitme Engelli Bireyler Destek Eğitim Programı. Ankara.
- MEB (2016). Çocuk Gelişimi ve Eğitimi. İşitme Yetersizliği.Ankara
- Merriam, S.B. (2013). Nitel Araştırma Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber, (Çev.Editörü: Selahattin Turan). Ankara: Nobel Yayınları.
- Milli Eğitim Bakanlığı. (2018-2019). Millî Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim. 26.01.2020 tarihinde http://www.meb.gov.tr/ adresinden erişilmiştir.
- Murzaeva, A., Panik, H., Abay, Z., ve Yorulmaz, E. (2017). Yazı ve sesi işaret diline çeviren mobil bir uygulama (Seslik). Akademik Bilişim Konferansı, Aksaray. 15.08.2018 tarihinde https://ab.org.tr/ab17/bildiri/51.pdf adresinden edinilmiştir.
- Owens, E., and Ragrigo, M. (1987). The UCSF tracking procedure for evaluation and training of speech reception by hearing-impaired adults. Journal of Speech And Hearing Disorders, 52, 120-128. https://doi.org/10.1044/jshd.5202.120
- Parlak, S. (2011). Türkiye’deki işitme engelliği ve işletmelerdeki danışmanlık hizmetleri üzerine bir pilot çalışma. Bursa: Ekin Basın Yayın Dağıtım.
- Paul, P. V. (2001). Language and deafness. San Diego, CA: Singular
- Piştav Akmeşe, (2015). Doğuştan ileri/ çok ileri derecede işitme kayıplı çocukların dil becerilerine ilişkin araştırmaların incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 16(2), 392-407. https://doi.org/10.12984/eed.60663 Sarıkaya, B., ve Börekçi, M. (2016). İşitme engelli öğrencilerin eğitiminde yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri: Erzurum ili örneği. Ekev Akademi Dergisi, 66, 177 - 193. https://doi.org/10.17753/Ekev646
- Selvi, H., (2004). Resmî işitme engelliler eğitim kurumlarının işlevsel süreçlerinin değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
- Sevinç, Ş., Aslan, F., ve Özkan, B. (2015). İşitme engelliler için öğretmen kılavuz kitabı. Özel Eğitim ve Rehberlik Genel Müdürlüğü.
- SignAloud, (2017). 11.09.2019 tarihinde https://www.interactiveaccessibility.com/news/signaloud-gloves#.XX_LyegzbIU adresinden edinilmiştir
- Sign 4 Me. 10.03.2018 tarihinde http://www.signingapp.com/index_desktop.html adresinden erişilmiştir.
- Spread The Sign. 26.07.2019 tarihinde https://www.spreadthesign.com/tr.tr/about/ adresinden erişilmiştir.
- Şahlı, S., ve Belgin, E. (2011). Ülkemizde işitme kayıplı çocukların profili ve tedavi yaklaşımları. Hacettepe Tıp Dergisi, 42, 82-87.
- TİD Dijtal Tercüman. 09.08.2018 tarihinde http://www.panteon.com.tr/tid/ adresinden edinilmiştir.
- Transcense. 12.09.2018 tarihinde https://www.ava.me/ adresinden edinilmiştir.
- Trezek, B. J., and Wang, Y. (2006). Implications of utilizing a phonics-based reading curriculum with children who are deaf or hard of hearing. Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 11(2), 202-213. https://doi.org/10.1093/deafed/enj031
- TÜİK (2010), Türkiye İstatistik Kurumu - Özürlülerin sorun ve beklentileri araştırması. 10.03.2018 tarihinde www.turkstat.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=5 adresinden edinilmiştir.
- Yasan, M.C., (2014). Türkçe metni Türk işaret diline dönüştürme (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 364246).
- Yücel, E., Sennaroğlu, G., ve Belgin, E. (1996, Aralık). İşitme engelli yetişkinlerin sosyal ortamlardaki iletişim problemlerinin araştırılması. Poster özürlü kent ve çevre kongresinde sunulmuştur. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
- Yıldırım, A. (1999). Nitel araştırma yöntemlerinin temel özellikleri ve eğitim araştırmalarındaki yeri ve önemi. Eğitim ve Bilim, 23(112).
- Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Development of a Sign Language Translation System for Hearing Impairment Person's Communication and Professional’s Evaluations
Abstract
The aim of this study is to determine the potential of the IDCS (Sign Language Translation System) developed as a communication environment to support the communication process and academic success. The study was conducted with case study which is one of the qualitative research methods. The study group of the study consists of 11 experts including special education teachers who graduated from hearing impaired teachers, specialist teachers and sign language interpreters. The system was designed considering the deficiencies in the literature and the development process was carried out. After the necessary arrangements, expert opinions about the system were obtained and the collected data were analyzed. The data were collected under two themes: communication processes and academic achievement. When the findings related to the communication processes are analyzed, it is thought that the IDCS has the potential to increase communication performance and socialization mostly. However, it has been said that IDCS has the potential to learn sign language at starter level and increase vocabulary by participants. The effect of IDCS on course work processes is another finding. It has been found that IDCS has the potential to increase communication performance, socialization, vocabulary, academic achievement, sign language learning and interest in sign language learning. It is also among the results that laziness in hearing ability can lead to abstraction.
Keywords
Sign language translation system communication processes hearing impairment communication hearing
References
- Akmeşe, P.P. (2016). Examination of sign language education according to the opinions of members from a basic sign language certification program. Educational Sciences: Theory and Practice, 16(4), 1189-1225. doi: 10.12738/estp.2016.4.0248 .
- Akmeşe, P.P. ve Kayhan, N.(2016). İşitme engelliler öğretmenleri ile odyoloji ve konuşma bozuklukları uzmanlarının işitme kayıplı çocukların eğitimi hakkındaki görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 88-122. doi: 10.21764/efd.45205 .
- Akmeşe, P.P. ve Kayhan, N.(2017). İşaret dili dersine katılan öğretmen adaylarının görüşlerine göre türk işaret dili eğitiminin incelenmesi. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry (TOJQI), 8(1), 1-38. doi: 10.17569/tojqi.280054.
- Arık, E. (2016). Geçmişten geleceğe Türk işaret dili araştırmaları. Türk İşaret Dili Araştırmaları içinde (ss.7-22). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
- Baş, F.B. (2015). Bir mobil işaret dili uygulaması: MTİDS (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 464585)
- Belgin E. (2003). İşitme kayıpları. Akyol U. (Ed.), Pediatrik kulak burun boğaz hastalıkları içinde (1. Baskı, ss. 31-34). Ankara: Güneş Kitabevi.
- Çal, C.C., (2011). İşitme engelliler için uzaktan eğitim amaçlı, web tabanlı bir arayüz tasarımı ve uygulaması (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No.285436)
- Çeliker, Z.P, ve Ege, P., (2005). İşitme engelli çocukların konuşmalarının anlaşılabilirliğini etkileyen faktörler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 6(1),19-32. https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000088
- Çiftçi, E. (2009). İşitme engelli öğrenciler için hazırlanan bilgisayar destekli yazılı anlatım becerisi geliştirme materyalinin tasarımı, uygulanması ve değerlendirilmesi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 238459).
- Demirhan, T., (2008). Bilişim teknolojilerinin işitme engellilerin eğitimine etkisinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 179816).
- Dickerson, J., Williams, S., and Browning, J. B. (2009). Scaffolding equal ssuccess in teaching tablet PCs. Thetechnology teacher, 68(5), 16-20.
- Ditcharoen, N., Naruedomkul, K., and Cercone, N. (2010). SignMT: An alternative language learning tool. Computers and Education, 55(1), 118-130. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2009.12.009
- Fang, G. , Gao, W., and Zhao, D., (2004). Large vocabulary sign language recognition based on fuzzy decision trees, IEEE Transactions on Systems, Man, and Cybernetics, Part A, 34 (3), s.305-314. https://doi.org/10.1109/TSMCA.2004.824852
- Fatih Projesi.10.03.2018. tarihinde http://fatihprojesi.meb.gov.tr/ adresinden edinilmiştir. Ganas. 09.07.2019 tarihinde https://www.tecnologiasaccesibles.com/en/catedras/ganas adresinden erişilmiştir.
- Genç, G.A., Ertürk, B.B., ve Belgin, E., (2005). Yenidoğan işitme taraması: Başlangıçtan günümüze. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 48, 109-118.
- Geoffrion, L. D., and Goldenberg, E. P. (1981). Computer-based exploratory learning systems for communication-handicapped children. The Journal of Special Education, 15(3), 325-332. https://doi.org/10.1177/002246698101500303
- Girgin, M.C., (2006). İşitme Engelli Çocukların Konuşma Edinimi Eğitiminde Dinleme Becerilerinin Önemi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 7(1) 15-28. https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000096
- Göl-Güven, M. (2016). İşitme engelli olan çocukların Türk İşaret Dili (TİD) edinimini destekleyici eğitim malzemeleri geliştirme çalışması. E. Arık (Ed). Türk İşaret Dili Araştırmaları içinde (ss. 445-469). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
- Güleç-Aslan, Y., Özbey, F., Sola-Özgüç, C., ve Cihan, H., (2013). Vaka araştırması: Özel eğitim alanında çalışan öğretmenlerin sorunları ve ihtiyaçları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(31), 639-654.
- Gürboğa, Ç., ve Kargın T. (2003). İşitme engelli yetişkinlerin farklı ortamlarda kullandıkları iletişim yöntemlerinin/becerilerinin incelenmesi. Journal of Faculty of Educational Sciences, 36, 51-64. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000074
- IBM SISI (2007). 10.10.2018 tarihinde http://mqtt.org/projects/sisi adresinden erişilmiştir.
- Karacan, E. (2000). Bebeklerde ve Çocuklarda Dil Gelişimi. Klinik Psikiyatri. 3, 263– 268 27.01.2020 tarihinde https://www.journalagent.com/kpd/pdfs/KPD_3_4_263_268.pdf adresinden erişilmiştir.
- Kargın, T., ve Akçamete, G., (1991). Bireyselleştirilmiş eğitim programı, işitme engelliler ve okuma. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 24(1), 151-160.
- Keser, H., ve Özdemir, O. (2017). İşitme yetersizliği olan öğrencilerin eğitimlerinde bilgisayar destekli kelime öğretim materyali kullanımının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 19 (1), 29-53. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.300290
- Kizir, M., ve Çifci-Tekinarslan, İ. (2016). İşitme yetersizliği olan bireylere sosyal beceri öğretimi: Bir gözden geçirme. Current Research in Education, 2(3), 149-164.
- MacGregor , S.K. and Thomas, L.B. (1988). A computer-mediated text system to develop communication skills for hearing ımpaired students. American Annals of the deaf, 133(4), 280-284. https://doi.org/10.1353/aad.2012.0709
- Marschark, M. (2007). Raising and educating a deaf child: A comprehensive guide to the choices, controversies, and decisions faced by parents and educators (2nd Edition). New York: Oxford University
- Mayberry, R.I. and Squires, B.( 2006). Sign language:Acquisition. History of research. In. K. Brown (Ed.) Encyclopedia of language and linguistics: Sign Languages (pp.291-296). Oxford:Elsevier https://doi.org/10.1016/B0-08-044854-2/00854-3
- MEB Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü (2008). Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi İşitme Engelli Bireyler Destek Eğitim Programı. Ankara.
- MEB (2016). Çocuk Gelişimi ve Eğitimi. İşitme Yetersizliği.Ankara
- Merriam, S.B. (2013). Nitel Araştırma Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber, (Çev.Editörü: Selahattin Turan). Ankara: Nobel Yayınları.
- Milli Eğitim Bakanlığı. (2018-2019). Millî Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim. 26.01.2020 tarihinde http://www.meb.gov.tr/ adresinden erişilmiştir.
- Murzaeva, A., Panik, H., Abay, Z., ve Yorulmaz, E. (2017). Yazı ve sesi işaret diline çeviren mobil bir uygulama (Seslik). Akademik Bilişim Konferansı, Aksaray. 15.08.2018 tarihinde https://ab.org.tr/ab17/bildiri/51.pdf adresinden edinilmiştir.
- Owens, E., and Ragrigo, M. (1987). The UCSF tracking procedure for evaluation and training of speech reception by hearing-impaired adults. Journal of Speech And Hearing Disorders, 52, 120-128. https://doi.org/10.1044/jshd.5202.120
- Parlak, S. (2011). Türkiye’deki işitme engelliği ve işletmelerdeki danışmanlık hizmetleri üzerine bir pilot çalışma. Bursa: Ekin Basın Yayın Dağıtım.
- Paul, P. V. (2001). Language and deafness. San Diego, CA: Singular
- Piştav Akmeşe, (2015). Doğuştan ileri/ çok ileri derecede işitme kayıplı çocukların dil becerilerine ilişkin araştırmaların incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 16(2), 392-407. https://doi.org/10.12984/eed.60663 Sarıkaya, B., ve Börekçi, M. (2016). İşitme engelli öğrencilerin eğitiminde yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri: Erzurum ili örneği. Ekev Akademi Dergisi, 66, 177 - 193. https://doi.org/10.17753/Ekev646
- Selvi, H., (2004). Resmî işitme engelliler eğitim kurumlarının işlevsel süreçlerinin değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
- Sevinç, Ş., Aslan, F., ve Özkan, B. (2015). İşitme engelliler için öğretmen kılavuz kitabı. Özel Eğitim ve Rehberlik Genel Müdürlüğü.
- SignAloud, (2017). 11.09.2019 tarihinde https://www.interactiveaccessibility.com/news/signaloud-gloves#.XX_LyegzbIU adresinden edinilmiştir
- Sign 4 Me. 10.03.2018 tarihinde http://www.signingapp.com/index_desktop.html adresinden erişilmiştir.
- Spread The Sign. 26.07.2019 tarihinde https://www.spreadthesign.com/tr.tr/about/ adresinden erişilmiştir.
- Şahlı, S., ve Belgin, E. (2011). Ülkemizde işitme kayıplı çocukların profili ve tedavi yaklaşımları. Hacettepe Tıp Dergisi, 42, 82-87.
- TİD Dijtal Tercüman. 09.08.2018 tarihinde http://www.panteon.com.tr/tid/ adresinden edinilmiştir.
- Transcense. 12.09.2018 tarihinde https://www.ava.me/ adresinden edinilmiştir.
- Trezek, B. J., and Wang, Y. (2006). Implications of utilizing a phonics-based reading curriculum with children who are deaf or hard of hearing. Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 11(2), 202-213. https://doi.org/10.1093/deafed/enj031
- TÜİK (2010), Türkiye İstatistik Kurumu - Özürlülerin sorun ve beklentileri araştırması. 10.03.2018 tarihinde www.turkstat.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=5 adresinden edinilmiştir.
- Yasan, M.C., (2014). Türkçe metni Türk işaret diline dönüştürme (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 364246).
- Yücel, E., Sennaroğlu, G., ve Belgin, E. (1996, Aralık). İşitme engelli yetişkinlerin sosyal ortamlardaki iletişim problemlerinin araştırılması. Poster özürlü kent ve çevre kongresinde sunulmuştur. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
- Yıldırım, A. (1999). Nitel araştırma yöntemlerinin temel özellikleri ve eğitim araştırmalarındaki yeri ve önemi. Eğitim ve Bilim, 23(112).
- Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
There are 51 citations in total.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Journal Section | Research Article |
| Authors | |
| Publication Date | September 21, 2020 |
| Published in Issue | Year 2020Volume: 9 Issue: 3 |
