Sosyal Bilgiler Öğretiminde Kavram Haritaları Kullanımının Öğrencilerin Tutum, Akademik Başarı ve Bilgilerinin Kalıcılık Düzeylerine Etkisi
Öz
Yeni Sosyal Bilgiler Eğitimi Programı öğrencilerin birbirinden kopuk bilgileri ezberlemelerini değil sosyal bilimlere ait kavramları ve bu kavramlar arasındaki anlamsal ilişkileri kavramalarını gerektirmektedir. Bu araştırmada sosyal bilgiler dersi tarih konularının öğretiminde kavram haritaları kullanılmasının ilköğretim öğrencilerinin tutum, başarı, bilgilerinin kalıcılık düzeyi ve kavramları algılama becerileri üzerindeki etkileri incelenmiştir. Araştırmada hem nicel hem de nitel veri toplama ve analiz yöntemleri kullanılmıştır. Tutum ölçeği, başarı testi, kalıcılık testi, kompozisyon ve yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak elde edilen veriler SPSS istatistiksel paket programı ve betimsel analiz yöntemi ile çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda deney ve kontrol grubu öğrencilerinin tutum, başarı ve kalıcılık testi puanları arasında deney grubu lehine istatistiksel anlamlı farklılıklar bulunmuş, nitel bulguların da bu sonuçları desteklediği görülmüştür. Araştırma sonuçlarına dayalı tartışma ve öneriler yapılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kavram haritası sosyal bilgiler tarih öğretimi tarihsel kavramlar
Kaynakça
- Acar, S. (2009). “10. Sınıf Coğrafya Dersinde Toprak Konularının Kavram haritası Tekniği ile işlenmesinin Öğrenci Başarısına Etkisi.” Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Ausubel, D. P. (2000). The acquisition and retention of knowledge: A cognitive view. Boston: Kluwer.
- Bayındır, P. (2006). “İlköğretim Altıncı Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Coğrafya Konularında Kavram Haritalarının Öğrenci Başarısına Etkisi.” Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
- Cuban, L. (1991). History of teaching in social studies. In J.P. Shaver (Ed.), Handbook of research on social studies teaching and learning: A project of the National Council for the Social Studies (p.197-209). New York: Macmillan.
- Demircioğlu, İ. H. (2005). Tarih Öğretiminde Öğrenci Merkezli Yaklaşımlar. Ankara: Anı Yayıncılık.
- Downey, M.T. (1991). Teaching and learning history. In J.P. Shaver (Ed.), Handbook of research on social studies teaching and learning: A project of the National Council for the Social Studies (pp.400-410). New York: Macmillan
- Erden, M. (1997). Sosyal Bilgiler Öğretimi. İstanbul: Alkım yayınları.
- Güçlüer, E. (2006). “İlköğretim Fen Bilgisi Eğitiminde Kavram Haritaları ile Verilen Bilişsel Desteğin Başarıya, Hatırda Tutmaya ve Fen Bilgisi Dersine İlişkin Tutuma Etkisi.” Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
- Güngör, D. (2004). “İlköğretim 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Tarihsel Kavramların Öğretiminde Bilgi ve Kavram Haritası Kullanımının Başarıya Etkisi.” Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Hootstein, E.W. (1995). Motivational strategies of middle school social studies teachers. Social Education, 59 (1), 23-26.
- İyilik, H. (2007). “İki Farklı Kavram Haritası Tekniğinden Elde Edilen Puanların Geçerliliğinin ve Güvenirliliğin İncelenmesi.” Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Kabaca, T. (2002). “Ortaöğretim Matematik Eğitiminde Kavram Haritalanması Tekniğinin Kullanımı.” Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Kaptan, F. (1998). Fen Öğretiminde Kavram Haritası Yönteminin Kullanılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 95-99
- Karasar, N. (2003). Bilimsel Araştırma Yöntemi (12.Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Kendirli, B. (2008). “Fen ve Teknoloji Dersinde Kavram Haritası Kullanımının Öğrenci Tutumu, Başarısı ve Bilgi Kalıcılığına Etkisi.” Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Kurada, K. (2006). “Lise II Tarih Dersinin Öğretiminde Kavram Haritası Kullanımının Öğrenmeye Etkisi.” Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Malatyalı, E. & Yılmaz, K. (2010). Yapılandırmacı öğrenme sürecinde kavramlar ve önemi: Kavramların pedagojik açıdan incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(14), 320-332.
- Novak, J. D. & Gowin, D. B.(1984). Learning how to learn. New York: Cambridge University Pres.
- Novak, J. D. (1990). Concept mapping: A useful tool for science education. Journal Of Research in Science Teaching, 27(10), 937-949.
- Özdemir, Ş. A. (2007). Eğitim İstatistiği. İstanbul: Kardeşler Ofset.
- Sarıçayır, H. (2000). “Lise II Kimya Derslerinde Kavram Haritalarının Başarıya Etkisi.” Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Senemoğlu, N. (2004) Gelişim, Öğrenme ve Öğretim (10. Baskı). Ankara: Gazi Kitabevi. Shaughnessy, J. M. & Haladyna, T.M. (1985). Research on student attitude toward social studies. Social Education, 49, 692-695.
- Şahin, F. (2002). Kavram Haritalarının Değerlendirme Aracı Olarak Kullanılması ile İlgili Bir Araştırma. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 17-32.
- Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Ülgen, G. (2001). Kavram Geliştirme (3. Baskı). Ankara: Pegem Yayınları.
- Yılmaz, H. (2008). “İlköğretim Birinci Kademe Sosyal Bilgiler Dersinde Kavram Haritalarının Kullanılmasının Başarıya Etkisi.” Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
- Yılmaz, K. (2008a). Constructivism: Its theoretical underpinnings, variations, and implications for classroom instruction. Educational Horizons, 86(3), 161-172.
- Yılmaz, K. (2008b). A vision of history teaching and learning: Thoughts on history education in secondary schools. The High School Journal, 92(2), 37-46.
The Effects of Concept Maps on Students’ Attitude, Academic Achievement and Retention of Knowledge in Social Studies
Öz
Social Studies Education Program requires that students understand social sciences concepts and see the relationship among them rather than memorize disconnected bits of information. This study investigated the effects of concept maps on the attitudes, academic success, retention of knowledge and concept comprehension skills of elementary school students in the teaching of historical topics. Both quantitative and qualitative research methods were used in the study. Attitude scale, achievement test, knowledge retention test, student essays and semi-structured interview protocol were employed to gather data which were analyzed via SPSS program and descriptive qualitative analysis. The study results showed that there were statistically significant differences between the attitude, achievement, knowledge retention, and concept comprehension scores of experiment and control group students. Discussion and recommendations were made on the basis of research findings.
Anahtar Kelimeler
Concept maps social studies history teaching historical concepts
Kaynakça
- Acar, S. (2009). “10. Sınıf Coğrafya Dersinde Toprak Konularının Kavram haritası Tekniği ile işlenmesinin Öğrenci Başarısına Etkisi.” Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Ausubel, D. P. (2000). The acquisition and retention of knowledge: A cognitive view. Boston: Kluwer.
- Bayındır, P. (2006). “İlköğretim Altıncı Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Coğrafya Konularında Kavram Haritalarının Öğrenci Başarısına Etkisi.” Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
- Cuban, L. (1991). History of teaching in social studies. In J.P. Shaver (Ed.), Handbook of research on social studies teaching and learning: A project of the National Council for the Social Studies (p.197-209). New York: Macmillan.
- Demircioğlu, İ. H. (2005). Tarih Öğretiminde Öğrenci Merkezli Yaklaşımlar. Ankara: Anı Yayıncılık.
- Downey, M.T. (1991). Teaching and learning history. In J.P. Shaver (Ed.), Handbook of research on social studies teaching and learning: A project of the National Council for the Social Studies (pp.400-410). New York: Macmillan
- Erden, M. (1997). Sosyal Bilgiler Öğretimi. İstanbul: Alkım yayınları.
- Güçlüer, E. (2006). “İlköğretim Fen Bilgisi Eğitiminde Kavram Haritaları ile Verilen Bilişsel Desteğin Başarıya, Hatırda Tutmaya ve Fen Bilgisi Dersine İlişkin Tutuma Etkisi.” Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
- Güngör, D. (2004). “İlköğretim 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Tarihsel Kavramların Öğretiminde Bilgi ve Kavram Haritası Kullanımının Başarıya Etkisi.” Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Hootstein, E.W. (1995). Motivational strategies of middle school social studies teachers. Social Education, 59 (1), 23-26.
- İyilik, H. (2007). “İki Farklı Kavram Haritası Tekniğinden Elde Edilen Puanların Geçerliliğinin ve Güvenirliliğin İncelenmesi.” Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Kabaca, T. (2002). “Ortaöğretim Matematik Eğitiminde Kavram Haritalanması Tekniğinin Kullanımı.” Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Kaptan, F. (1998). Fen Öğretiminde Kavram Haritası Yönteminin Kullanılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 95-99
- Karasar, N. (2003). Bilimsel Araştırma Yöntemi (12.Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Kendirli, B. (2008). “Fen ve Teknoloji Dersinde Kavram Haritası Kullanımının Öğrenci Tutumu, Başarısı ve Bilgi Kalıcılığına Etkisi.” Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Kurada, K. (2006). “Lise II Tarih Dersinin Öğretiminde Kavram Haritası Kullanımının Öğrenmeye Etkisi.” Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Malatyalı, E. & Yılmaz, K. (2010). Yapılandırmacı öğrenme sürecinde kavramlar ve önemi: Kavramların pedagojik açıdan incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(14), 320-332.
- Novak, J. D. & Gowin, D. B.(1984). Learning how to learn. New York: Cambridge University Pres.
- Novak, J. D. (1990). Concept mapping: A useful tool for science education. Journal Of Research in Science Teaching, 27(10), 937-949.
- Özdemir, Ş. A. (2007). Eğitim İstatistiği. İstanbul: Kardeşler Ofset.
- Sarıçayır, H. (2000). “Lise II Kimya Derslerinde Kavram Haritalarının Başarıya Etkisi.” Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Senemoğlu, N. (2004) Gelişim, Öğrenme ve Öğretim (10. Baskı). Ankara: Gazi Kitabevi. Shaughnessy, J. M. & Haladyna, T.M. (1985). Research on student attitude toward social studies. Social Education, 49, 692-695.
- Şahin, F. (2002). Kavram Haritalarının Değerlendirme Aracı Olarak Kullanılması ile İlgili Bir Araştırma. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 17-32.
- Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Ülgen, G. (2001). Kavram Geliştirme (3. Baskı). Ankara: Pegem Yayınları.
- Yılmaz, H. (2008). “İlköğretim Birinci Kademe Sosyal Bilgiler Dersinde Kavram Haritalarının Kullanılmasının Başarıya Etkisi.” Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
- Yılmaz, K. (2008a). Constructivism: Its theoretical underpinnings, variations, and implications for classroom instruction. Educational Horizons, 86(3), 161-172.
- Yılmaz, K. (2008b). A vision of history teaching and learning: Thoughts on history education in secondary schools. The High School Journal, 92(2), 37-46.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Articles |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Mart 2012 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2012 Cilt: 1 Sayı: 1 |
e-ISSN: 2147-1606